Microsoft Word Antol-18-Seki
Yüklə 3,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
139
du, ölkəsində qanunların necə icra olunduğunu yoxlamaq üçün təğyir libas, dərviş libas olub şəhərləri, kəndləri gəzirdi. Nəhayət, Şah Abbas çox gəzir, çox dolaşir, gəlib bir şəhərə çatır. Münasib bir yer tapıb dincəlmək qərarına gəlir. O, şəyirdini yemək almaqdan ötrü bazara göndərir. Şəyird soruşur: – Usta, könlün nə istəyir? Guya bu kişi şah döylü, onun ustasıdı. Şah deyir: – Get, oğul, bazardan can al, can olmasa yarımcan al, o da olmasa zəhrimar al. Usta-şagird yeməkdən sonra görürlər ki, camaat dəstə-dəstə bir tərəfə axışır. Bunlar da həmin səmtə doğru gedirlər. Bir də baxırlar ki, bir meydana o qədər adam yığışıb, o qədər adam yığışıb, iynə atsan yerə düşməz. Carçılar bağırırlar ki, bəs, bura- da məhkəmə qurulacaq, cinayət işinə baxacaq. Demə, bir adamın evinə oğru giribmiş. Ev sahibi oğrunu tutmaq istədikdə, o, həyətin divarının üstündən tullanıb qaçmaq istəyib. Natərəstlikdən yıxılıb, oğrunun qıçı sınıb. Ona görə də ev sahibini, bundan başqa üç nə- fəri də taxsırkar bilib zindana salıblar. Əvvəl ev sahibini danışdırırlar. Onu məhlə barısını 51 çox hün- dür tikdirməkdə taxsırlandırırlar. Kişiyə deyirlər:
Ev sahibi deyir: – Mən ustaya demişəm ki, məhləmi hasarla. Barını hündür ti- kibsə də, taxsır ondadı. Çünki mən ona adi barı tikməyi tapşırmış- dım. Bənna belə elamağnan mənnən də çox pul alıb, avadanlığım da artıq sərf olunub. Barının hündür çıxması mənim taxsırım dölyül. Yerbəyerdən tökülüşüb bu dəfə barı tikən ustanı günahkar sayırlar. Barı tikən deyir: – Biz həmişə məhlə barısını iyirmi kərpic hündürlüyündə tikirik. Gedin yoxlayın, bu barı da iyirmi kərpic hündürlüyündədi. Hündür olmağının səbədi kərpicin iri kəsilməsindəndi. Bu işlərin əsil taxsırkarı kərpic kəsəndədi. Müttəhimlər kürsüsünə çıxarılan kərpic kəsən deyir:
140
– Məndə də taxsır yoxdu. Kərpicin qəlibi yekə olub. Taxsır qəlib qayıran ustadadı. Qəlib qayıran usta taxsırkar hesab edilir. Yerbəyerdən bağı- rırlar:
– Qəlib qayıran usta asılmalıdır. Əlqərəz, ev sahibi, bənna, kərpic kəsən bir təhər cannarını qurtarırlar. Qəlib qayıranı tapıb qollarını bağlayır, başına torba keçirirlər. Kişinin günahkar tək asılmasına qərar verilir. Dar ağacı ququlur, qəlib qayıran ustanı dar ağacının yanına gətirirlər. Amma cəllad nə qədər əlləşirsə, kəndiri kişinin başından keçirə bilmir. İşə baxanlar deyirlər: – Bu kişinin hələ əcəli çatmayıb. Baxın görün kəndir dindiri- lənlərdən hansının başından keçir. Tərslikdən məhkum sayılan adamların heç birinin başından kəndiri keçirmək mümkün olmur. Axırda işə baxan qazı deyir: – Ə… məhkəmə adam asılmasına qərar verib. Bu qədər ca- maatın içində boğazına kəndir keçən tapmırsınız. Tələsin, qaş qa- ralır, görün kəndiri kimin boğazına keçirə bilirsiniz. Birini tapıb asın. Vəssalam. Tamaşaya gələn adamları bir-bir yoxlayırlar. Qəzavi-qədər elə gətirir ki, kəndir bircə Şah Abbasnan yanında gəzdirdiyi şəyir- din boğazına keçir. Dərvişlə şəyirdi tutub dar ağacının yanına apa- rırlar. İşi belə görən Şah Abbas şəyirdə öyrədir ki, işdi-şikayətdi, səndən soruşsalar “İstəyin nədi?” - deyərsən: “İcazə verin papağı- mı üç dəfə atıb tutum. Sonra nə istəyirsiniz edin”. Papağo iki dəfə atıb tutarsan, üçüncü kərə atmazsan, qoyarsan papağo başaa. Sənə deyəndə ki, “Üçüncü dəfə də at, şərt bitsin, kəndiri boğaza keçi- rək”, diyərsən ki, “Papağı üçüncü dəfə atmağın vaxtı döylü. Vaxtı çatanda mən siz deməsəniz də atacağam”. Nə badə, kəmfürsətlik eliyib papağı üçüncü dəfə göyə atasan… Dərvişi danışdırıb buraxırlar. Şah Abbas dabanına tüpürüb saraya dogru üz tutur. Şagirdən isə sonuncu arzusunu bildirməyi
141
tələb eləyirlər. O, ustasının söylədiklərini bircə-bircə yerinə yeti- rir. Axırda araya mübahisə düşür. Deyirlər: “Papağını at”. Şagird inad eləyir ki, “Hələ vaxtı döylü”. Bunları burada mübahisə eləməkdə qoyax, görəh Şah Abbas nağardı? O, taxt-tacına oturar-oturmaz bir dəstə əli silahlı əsgəri hüzuruna çağırtdırdı. Əmr verdi ki, filan şəhərə yollanıb, filan mə- həllədə boğazı kəndirdə qalıb papağını göyə üçüncü dəfə atmadı- ğına görə hələ də yaşayan oglanı ölümdən qurtarın. Məhkəməyə hakimlik eləyənləri, oğrunu tutub zindana salın. Deyirlər, Şah Abbasin nökəri ömrünün sonuna kimi papağını bir daha göyə atmadı.
Kosa pambıq əkib-becərənin, keçəl isə qoz-fındıq alverçisinin yanında nökər idilər. Bir bazar günü kosa böyük bir torbaya cır- cındır doldurub ağzına da bir qədər pambıq qoyur, bazara satmağa aparır. Keçəl də eyni qaydayla bir torbanın altına fındıq qabığı yığır, üstünə də bir az salamat fındıq tökür. Bu da eləmə tənbəllik aparır bazara. Kosayla keçəl yolda bir-birinə rast gəlir. Kosa fındığa baxır, tamahı düşür, bircəsini sındırıb yeyir. Bir-iki salamat fındığı da yeyənnən sonra deyir: – Fındığın çox höyüşdü. Yoxsa hamısını alardım. Keçəl də pambığa baxır, torbanı qaldırır, ağırlığını yoxlayır. Xeyli söhbətdən sonra kosa ürəyində deyir ki, yaxşı hərif tappı- şam, cır-cındır torbamı fındıxlarına dəyişəcəm. Bir qədər mübahi- sə elədikdən sonra bunlar pambıqla fındığı baş-başa dəyişirlər. Kosa fındıq, geçəl də pambıq torbasını götürür. Hər ikisi pa- xırın üstü açılmamış bir-birindən aralanmaq istəyir. Kosa evə çatanadək götür-qoy eləyir: “Fındığı ləpələyərəm, paltarlarımı dəyişib gələn bazar gətirərəm bazara, sataram, filan qədər qabağa düşərəm”. Keçəl də dala qalmır, ürəyində böyük arzular oyanır. Deyir:
Yüklə 3,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|