281
Bu iki nəfər peyğəmbər haqda həcv danışdıxca, Məsim yerin-
də qurdalanır, on il qürbətdə yatdığını yadına salıb özünü saxlayır.
Nağılçılar ortaya nə isə qoyub partdatmax vaxtı Məsim özünü
saxlaya bilmir, “ölmək ölməkdi, xırıldamax nə deməkdi” diyir.
Atılır ortaya, xəncərini çıxardıb bunların ikisini də öldürür.
Məsimi yenə tuturlar. Qardaşdar Məsimin bu işinə pərt olur-
larsa da, həm də bu işi qiymətdəndirirdilər.
Məsimə vəkil tutmax lazımıydı. Şəkidə məşhur olan Kimirov
addı vəkili tutmax istəyirlər. Dəfələrnən iş yerinə və evə gedirlər-
sə də, vəkili tapa bilmillər.
Bir səhər Kimirovu evdən çıxıb işə gedəndə görən qardaş
onun iş yerinə doğru gedir. Vəkil civinnən bir siqaret çıxardır,
alışqanı boş çıxır. Məsimin qardaşı cəld vəkilin siqaretini odlayır.
Vəkil razılıx eliyir, yoluna davam edir. İş yerində dilmancin kö-
məyiynən Məsimin qardaşı vəkilinən danışır. Vəkil deyir:
– Mən işnən tanış olum, sonra danışax.
Bir müddətdən sora qardaşdar vəkilnən danışırlar.
Vəkil: - Mən öncə yerli məhkəmədə verilən işi senatda tam
qutarasıyam. Senatda işə baxana qədər nə qədər yatarsa, dustax-
lıxda yatdığı vaxtı onun cəza müddəti kimi hesab olunar və oradan
da tam azadlığa buraxılar.
Qardaşdar çox razı qalırlar.
Qardaşlar: - Bəs bizim borcumuz nə olacaq - deyə soruşanda,
Vəkil: - senatdan da qurtarannan sonra haqq deyəcəm.
Qardaşdar varlı adamlar olur. Məsimi qızılnan dəyişməyə ra-
zı olallarmış.
Bir vaxt senatda işə baxılır və qardaş tam buraxılıb öyə gəlir.
Dustağın qardaşdarı borclarını soruşanda vəkil deyir:
– Bu işin haqqı mənə çoxdan çatıb.
Qardaşdar: - Hörmətdi vəkil, saa haqqı kim verdi, nə qədər
verdi, bəs biz niyə bilmədik? - diyə soruşurlar. Vəkil: - yadınızda-
dırmı, filan vaxt sən siqaretimi oddadın? Mən o hörməti hər şey-
dən artıx hesab eliyirəm. Sən təvazökarrıq gösdərdin, mənə hör-
mət elədin. Hörmətin azı, çoxu olmamalıdı.
282
Az da, çox da, hər ikisi hörmətdir. Əyər hörmətin azını-çoxu-
nu axtaran varsa, o hörməti başa düşmüyən adamdı. Mənə görə,
bir kibrit dənəsi boyda olan hörmət, kilolarnan qızılla olunan hör-
mətə bərabərdir.
Qaraqoyunlu əhvalatları
“Başın sağ olsun, gözün aydın olsun”
Dünyanın çox qəribə işləri var: hamı yaxşı bilir ki, ölü sahib-
lərinə başsağlığı verərlər, gözaydınlığı yox.
Sən demə belə də olurmuş...
Aşağı Göynüklü Mədəd kişinin böyük oğlu qanlı Qanıxdan
maşınla keçərkən sel-sularına qərq olur və nə qədər axtarış filan
aparılırsa da heç bir faydası olmur. Əlacsız qalan ailə oğullarının
yasını götürməli olurlar. Yaxından, uzaqdan gələn qohumlar, ta-
nışlar ailəyə başsağlığı verib dağılışırlar. Ancaq dərd ailəni qar ki-
mi əridir. Onlar əllərini göylərə açıb xudaya yalvarırlar ki, barı ev-
ladlarının meyitinin tapılmasında onlara kömək əlini uzatsın. Heç
olmazsa Nadiri başqa ölülər kimi öz əlləri ilə torpağa tapşırsınlar,
ürəkləri dolanda qəbiristanlığa gedib qəbir üstündə doyunca ağla-
yıb bir az yüngülləşərlər. Bu, ailənin böyük yaradandan ən böyük
istəkləri, diləkləri idi.
Nadirin sulara qərq olmasının artıq 39-cu günü tamam olmuş-
du. Qırxı günü səhər-tezdən bir xəbər ildırım surəti ilə kəndə ya-
yıldı və bütün qapıları döydü: “Qanığın dənizə töküldüyü yerdə
balıq tutanlar çiləkəndən Nadirin meyitini tapıb kəndə gətirmiş-
lər”. Hamı az müddətdə sel kimi axıb Mədədin həyətinə doluşdu-
lar. Bu xəbərin doğru olduğunu görənlər mərhumun atası Mədəd
kişiyə, anası Məsmə xalaya, onların yaxınlarına gözaydınlığı ve-
rirdilər.
Bəli, bu da dünyanın qəribə işlərindən biridir...
283
Xortlamış ölü
Dərəcənnətli Xaxol Alışan (o, 30 ildən çox kolxozda sürücü-
lük etmiş, heç vaxt, heç nədən çəkinmədiyinə, qorxu-hürkü bilmə-
diyinə görə “xaxol” ləqəbini qazanmışdır) yay axşamlarının birin-
də Şəkidən kəndə qayıdır. Piyada olduğu üçün yorulur və yolun
kənarındakı qəbirsanlığa burulub, başını bir qəbr daşının üstünə
qoyub yatır. Bir vaxt qarışıq səs-küyə yuxudan ayılır və əvvəlcə
ona elə gəlir ki, bu, ölülərin işidir. Bir az diqqət yetirdikdə məlum
olur ki, burada ölülərlik bir iş yoxdur. Bir az dinləyib səsin kənd
yolundan gəldiyini müəyyən eləyir. Ora diqqətlə baxıb görür ki,
yolda ağ bir maşın dayanıb, bir az kənarda 2-3 nəfər bərk savaşır.
Onlardan iki nəfəri birini yerə yıxıb təpikləyir,söyüş söyə-söyə
onu qəbirsandığa doğru sürüyür və ucadan deyirlər: “Alçaq oğlu,
alçaq! Bu saat sənin nəfəsini kəsib bu qəbirlərin birinin daşını
qaldırıb ora tullayacağıq. Ondan sonra ha axtarsınlar ki, tapacaq-
lar!” Yerdə sürüdükləri isə heç nə deyə bilmir, hey zarıyırdı.
“Xaxol” tez qaçıb bir baş daşının dalında gizlənir və tələsik üst
paltarını çıxarıb ağ alt paltarında onların nə edəcəyini gözləyir.
Döydüklərini bir kənara qoyub bir qəbrin üst daşını qaldırmaq
üçün əlləşirlər. Bunu görən xaxol baş daşının arxasından çıxıb on-
lara tərəf gəlir və sakit, eybəcər bir səslə deyir:
– “Ay bala, havayı yerə çavalamayın, sizin gücüyünüz (gücü-
nüz) çatmaz. Mən hindicə (indicə) xortdamışam, öyə (evə) qayı-
dıcam, qavırım boşalıb, gəlin köməkləşib aparax ora tulluyax, boş
qalmasın, günahdır.”
Başlarını qaldırıb gecənin zülmətində qarşılarında dayanan və
ağ paltarlı uzun qaraltını görən iki nəfər bir anlıq yerlərində donur
və birdən özlərinə gəlib hasardan aşıb yol aşağı bağıra-bağra qaçıb
yox olurlar. Xaxol tez huşsuz halda yerə uzanmış adamı yolda da-
yanmış maşına qoyub evlərinə aparır və ona köməklik edib ayağa
qaldırır, 2-3 gündən sonra evlərinə yola salır.
Dostları ilə paylaş: |