Microsoft Word ashabanov236. doc



Yüklə 0,72 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə25/28
tarix05.04.2018
ölçüsü0,72 Mb.
#36027
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28

 

 

69 



artırılması  hesabına  nail  olmağa  çalışırlar.  Lakin  fikrimizcə,  bu  elmi  texniki 

tərəqinin nailiyyətlərinin istehsala tətbiqi əsasında olmalıdır.  

Ortamüddətli  dövrdə  nəqliyyat  sektorunun  inkişafının  prioritet  istiqamətləri 

aşağıdakılardan ibərət olacaqdir: 

-

  nəqliyyat  sektorunun,  o  cülmlədən  nəqliyyat  xidmətləri  bazarında  rəqabət 



muhitinin təkmilləşdirilməsi; 

-

  yol-kommunikasiya kompleksində muxtəlif nəqliyyat növlərinin inkişafi; 



-

  ölkə ərazisində beynalxalq va tranzit dahliz va yolların, eləcə də ölkənin re-

gionlararası, şəhər va rayondaxili yol-naqliyyat infrastrukturunun inkişafi; 

-

  Azarbaycan  ərazisindən  keçən  nəqliyyat-kommunikasiya  trafikinin  və  əsas 



nəqliyyat vasitələrinin dünya standartlarına uyğun modernləşdirilməsi əsasında mil-

li nəqliyyat-yol sisteminin dünya kommunikasiya məkanına inteqrasiyasi; 

-

  Xəzər  dənizində  etibarlı  multimodal  nəqliyyat  sisteminin  yaradılması,  li-



man,  dəniz  ticarət  donanması  və  dəmir  yollarında  güzəştli  tariflər  əsasında  calb-

edici logistik sxemlərin və ən qisa transkontinental marşrutların tərtib edilməsi və 

tətbiqi; 

-

  Azarbaycan ərazisində, xüsüsilə, limanlarda xüsusi iqtisadi zonaların yara-



dılması,  burada  yüksək  informasiya-kommunikasiya  təminatlı  nəqliyyat-logistika 

mərkəzlərinin təşkili.  

Qeyd  edilən tədbirlərin həyata  keçirilməsi ölkədə təsərrüfat subyektlərinin ti-

carət  xidmətlərinə  əlyetərliliyinin  artırılmasına,  bu  xidmətlərin  keyfiyyətinin  artı-

rımasına səbəb olacaqdır.  

Bel likl ,  yuxar da  qeyd  edil n  t dbirl rin  h yata  keçirilm si 

ölk nin  investisiya  imkanlar ndan  istifad   s viyy sinin  artmas na 

s m r li t sir göst r r. 



3.2.  stehsal infarstrukturunun bazar tələblərinə uyğunlaşdırılması yolları

 

Müasir  dövrdə  infrastruktur  sahələrin  bazar  prinsipləri  əsasında  inkişaf 



etdirilməsinin  əhəmiyyəti  artmaqdadır.  Son  illərdə  infrastruktur  sahələrdə  fəaliyyət 

göstərən  şirkətlərdə  restrukturizasiyalar  aparılmış,  onların  yeni  şərtlərə 




 

 

70 



uyğunlaşdırılması üçün tədbirlər görülmüşdür. Məsələn, “Azərenerji” Açıq Səhmdar 

Cəmiyyəti  tərəfindən  həyata  keçirilən  elektrik  enerjisi  ilə  istehlakçıların  təmin 

olunması  fəaliyyəti  “Bakıelektrikşəbəkə”  Açıq  Səhmdar  Cəmiyyətinin bazasında 

yaradılmış “Azərişıq” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinə ötürülmüşdür. Hazırda “Azərişıq” 

Açıq  Səhmdar  Cəmiyyəti  Azərbaycan  Respublikasının  ərazisində  elektrik  enerjisini 

satın almaqla istehlakçıları etibarlı, təhlükəsiz və səmərəli şəkildə elektrik enerjisi ilə 

təchizatını  həyata  keçirir,  bu  sahədə  yeni  texnologiyaların  tətbiqini,  maddi-texniki 

bazanın müasirləşdirilməsini və ondan səmərəli istifadəni, habelə bu sahənin inkişafı 

ilə  bağlı  digər  işləri  yerinə  yetirir.  Bundan  başqa,  “Azıriqaz”  ASC  ləğv  edilərək 

Dövlət Neft Şirkətinin tərkibinə verilmişdir.

 

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 



08 iyun 2005-ci il tarixli sərəncamına əsasən “Azəristiliktəchizat” ASC yaradılmışdır 

ki, bu şirkət hazırda ölkədə mərkəzləşdirilmiş şəkildə yaşayış evlərinin və binalarının, 

habelə sosial və digər təyinatlı obyektlərin istiliklə təchizatını həyata keçirir. Bununla 

belə,  hazırda  nəqliyyat  sahəsində  iqtisadi  islahatların  davam  etdirilməsi 

məqsəduyğundur.  Bu  nəqliyyatın  infrastrukturu  ilə  nəqliyyat  xidmətlərinin 

ayrılmasınə  nəzərdə  tutur.  Həmçinin  energetikada  paylanma  şəbəkəsi  ilə  elektrik 

enerjisinin istehsalının ayrılmasıdır.  

Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  dünya  təcrübəsi  göstərir  ki,  elektrik  enercisinin 

paylanması  təbii  inhisar  sahəsi  olsa  da,  elektrik  istehsalı  əsasən  rəqabətin  mövcud 

olduğu  sahədir.  Belə  ki,  elektrik  enercisinin  istehsalı  mənbəlri  müxtəlif  olur  və 

müxtəlif məblərdə yaradılan enercini isə yalnız bir şəbəkə ilə istehlakçıya çatdırmaq 

məqsədəuyğun  olur.  Avtomobil  və  dəmir  yolu  nəqliyyatlarında  da,  yollar  və  dəmir 

yolu  xətləri  təbii  inhisar  obyekti  olsa  da,  bu  yol  və  xətlərin  üstü  ilə  müxtəlif 

subyektlərə  məxsus  avtomobillər  və  qatarlar  hərəkət  edə  bilər.  Bu  baxımdan, 

infrastruktur sahələrdə islahatların davam etdirilməsinin mühüm əhəmiyyəti vardır. 

stehsal infrastrukturunun bazarn münasibətlərinin tələblərinə uyğunlaşdırılması-

nın mühüm istiqamətlərindən biri bu sahədə fəaliyyət göstərən şirkətlərin özəlləşdiril-

məsi ilə bağldıdır. Dünyanın əksər ölkələrində belə şirkətlərin fəaliyyəti üzərində nəza-

rətin təmin edilməsi üçün bu şirkətlərin səhmlərinin müəyyən hissəsi özəlləşdirilmişdir.  



 

 

71 



Bütövlükdə, istehsal infrastrukturu obyektlərinin əksəriyyəti təbii inhisarlara aid 

olduğundan onların inkişaf strategiyası formalaşdırılmalıdır. Təbii inhisarların inkişaf 

strategiyasının  hazırlanmasında  aşağıdakı  zəruri  xüsusiyyətlərin  nəzərə    alınması 

məqsədəuyğundur: 

•  Təbii  inhisarların  texnoloji  fəaliyyət  prosesində  konkret  ərazi  ilə  bağlı 

mürəkkəb  mühəndis  infrastrukturundan  istifadə  olunur.  Məhz  bu  baxımdan  həmin 

sahələr  üzrə  spesifik  ərazi  resursları  xarakterik  əhəmiyyət  kəsb  edir  və  onların 

istifadəsinə  yanaşma  maraqlı  tərəflər  arasında  münasibətlərin  formalaşmasına 

ə

həmiyyətli dərəcədə təsir göstərir.  



•  Təbii inhisarların istehsal və ya xidmət  prosesi, o cümlədən elektrik və istilik 

enerjisinin, suyun, qazın ötürülməsi və bölgüsü qırılmaz və ciddi davamiyyətliliyi ilə 

həyata  keçirilməlidir.  Bu  məqsədlə,  istehsal  prosesi  xarici  təsir  amillərinin  həssas 

təsiri  və  tələbatı  əsasında  formalaşdığından  burada  dəqiq  və  ciddi  koordinasiyanın 

təmin  edilməsi  və  bu  mərhələlərin  istehsal-istehlakçı  ardıcıllığı  ilə  gözlənilməsi 

xüsusi zərurətdən irəli gəlir.  

•  Əksər təbii inhisar subyektlərinin məhsullarını, xidmətlərini (elektrik enerjisi, 

rabitə xidməti, nəqliyyat) ehtiyat məqsədilə saxlamaq qeyri-mümkündür. Həmçinin, 

bu  məhsulların,  xidmətlərin  müəyyən  müddət  istehsal  edilməməsi  də  iqtisadiyyatın 

digər sahələrinin fəaliyyətinə, istehlakçıların mənafeyinə ciddi təsir göstərə bilər. Bu 

məqsədlə, həmin məhsul və xidmətlərin istehsalının və bölgüsünün dayanıqlılığının, 

ritmik davamlılığının təmin olunması zəruridir.  

 Təbii  inhisarla  bağlı  layihələrin  həyata  keçirilməsi,  onların  əsas  fondlarının 

aktivlərinin  modernləşdirilməsi  ərazinin  spesifik  imkanları  ilə  uyğunlaşdırılmalıdır. 

Bu  prosesdə  peşəkar  ekspertlərin,  mütəxəssislərin  (iqtisadçı,  texnoloq,  ekoloq, 

auditor)  rəyinin  alınması  zərurəti  yaranır  ki,  bu  amil  də  müvafiq  layihələrin 

məsrəflərinin artırılmasına əsaslı şəkildə təsir göstərə bilər. 

Təbii  inhisarların  fəaliyyətlərinin  tənzimlənməsi  işinin  daha  səmərəli  olması, 

iqtisadi  resurslardan  dolğun  istifadə  edilməsi,  istehsal  xərclərinin  aşağı  salınması, 

normal mənfəət səviyyəsinin təmin olunması, tədricən bazar münasibətləri sisteminə 




Yüklə 0,72 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə