Microsoft Word Asiya V Afrika lk L rinin tarixi 2015. doc

 

14 

 

Avropa dövlətlərinin Misir böhranına cəlb olunması (1839). 

Süveyş  kanalının  tikintisi  və  Misirin  xarici  kapitaldan  asılı 

vəziyyətə düşməsi.  

 

XIX əsrin 40-60-cı illərində Suriyada və Livanda antifeodal 

üsyanlar.  Suriya  və  Livanın  xarici  kapitaldan  asılı  olması. 

Maarifçilik hərəkatı.  

 

Ə

lcəzairdə 

Ə

bdülqadirin 

rəhbərliyi 

ilə 

fransız 

müstəmləkəçilərinə qarşı mübarizə (1847).  

 

Mərakeş 

xalqının 

portuqal,ispan 

və 

fransız 

müstəmləkəçilərinə  qarşı  mübarizəsi.  Fransızlar  tərəfindən 

Tunisin işğalı (1881). Xalq üsyanı.  

 

1879-1881-ci illərdə Misirdə Konstitusiya hərəkatı. 1881-ci 

ildə  Misirdə  “Misir  misirlilər  üçündür”  şüarı  altında  Ərəbinin 

başçılığı ilə ingilislərə qarşı mübarizə.  

 

Yeni  ictimai  qüvvələrin  formalaşması.  Mustafa  Kamil  və 

Misir  millətçiliyinin  yaranması.  Məhəmməd  Abdo  və 

islahatçılıq  hərəkatı.  Siyasi  partiyaların  və  həmkarların 

yaranması.  

 

Şə

rqi  Sudanda  ingilislərə  qarşı  mehdiçilərin  üsyanı. 

Mehdiçilər dövləti. 1898-ci ildə mehdiçilərin məğlubiyyəti.  

 

Madrid  konfransı  (1880).  Mərakeşin  yarımmüstəmləkəyə 

çevrilməsi.  Mərakeş  böhranı  (1905  və  1911-ci  illlər).  Fransa 

protektoratının elan edilməsi.  1907-ci ildə Mərakeşdə Fransa və 

spaniyanın  işğalçı  qoşunları  ilə  mübarizə.    1912-ci  ildə 

ümumxalq üsyanı.    

Ə

rəb millətçi ideyalarının yayılması.  

Ə

rəb ölkələri I dünya müharibəsi illərində.   

 

 

 

TROPIK VƏ CƏNUBI AFRIKA. 

 

 

Şə

rqi Afrika sahillərinin mədəniyyəti. Zənzibar sultanlığı. 

 

Efiopiyanın sosial quruluşu. Efiopiyanın mərkəzləşdirilməsi 

uğrunda səylər və ingilis təcavüzünə qarşı mübarizə.  

---

 

15 

 

Avropa  səyyahlarının  və  missionerlərinin  Afrikanın  içəri 

rayonlarına  gəlmələri.  Cənubi  Afrikanın  avropalıların  müstəm-

ləkəsinə  çevrilməsi.  Ost-hind  holland  şirkəti.  Kap  koloniyası 

(1652).   Etniki birləşmələr prosesi. Tayfa ittifaqlarının yaran-

ması.  XIX  əsrin  əvvəllərində  Kap  koloniyasının  ingilislər 

tərəfindən tutulması.  

 

ngilis  və  bur  təcavüzləri.  Oranj  və  Transvaal 

respublikasının təsis edilməsi (1854-1856).  

 

ABŞ-ın  təsiri  altında  Liberiya  Respublikasının  yaradılması 

(1847).  Kapitalist  dövlətləri  arasında  sərt  rəqabət  obyekti  olan 

Afrikanın bölüşdürülməsi və onun nəticələri.  

 

ngilis-zulu  müharibəsi  (1879).  Kosa  və  suto  tayfalarının 

silahlı  müqaviməti.  ngilis-bur  müharibəsi  və  Cənubi  Afrika 

ttifaqının yaranması (1910).  

 

Efiopiyanın italiyalılarla vuruşda uğuru və öz istiqlaliyyətini 

qoruması.  

 

Mozambik  xalqının,  Anqola  tayfalarının  portuqallara  qarşı 

mübarizəsi.  XIX  əsrin  80-ci  illərində  Qərbi  Afrika  xalqlarının 

Samori Turenin başçılığı ilə fransızlara qarşı silahlı mübarizəsi.  

 

XX əsrin əvvəllərində Cənub-Qərbi Afrikada (Namibiyada) 

və  Şərqi  Afrikanın  (Tanqanika)  cənubunda  və  mərkəzi 

hissəsində  alman  müstəmləkəçilərinə  qarşı  mübarizə.  Cənubi 

Afrikada Afrika Milli Konqresinin meydana gəlməsi.  

 

Afrika I dünya müharibəsi illərində. 

 

 

---

 

16 

 

Ə

 N   Y E N I  D Ö V R

. 

 

 (1919-CU  LDƏN XXI ƏSR N  

Ə

VVƏLLƏR NƏ QƏDƏR) 

 

ÇIN. 

 

 

I  dünya  müharibəsindən  sonra  Çinin  ictimai-iqtisadi 

quruluşunun  əsas  cəhətləri.  Paris  sülh  konfransının  Çinə  aid 

qərarı.  “4may hərəkatı”.  

 

Sun  Yatsenin  Quançjou  hökuməti.  Vahid  Milli  Cəbhənin 

yaradılması.  Sun Yatsenin ölümü (1925).  

 

30 may 1925-ci il hadisələri. Şimal yürüşü.  Vahid cəbhənin 

daxilində  təfriqənin  baş  verməsi.  Homindan  ordusunun 

komandanı  Çan  Kayşinin  Nankində  hökumət  qurması.  Vahid 

Milli Cəbhənin dağılması. Çan Kayşi hökumətinin siyasi kursu.  

 

Çində  Kommunist  partiyasının  hakimiyyət  uğrunda 

mübarizəsinə  Mao  Tszedunun  rəhbərlik  etməsi.  Homindan 

ordusu ilə  kommunistlər arasında vətəndaş müharibəsi (1927). 

 

Yapon  təcavüzünün  başlanması  (1937).  Homindançılar  və 

kommunistlər  arasında  vahid  cəbhənin  bərpası.  Antiyapon  

hərəkatının  güclənməsi.  Yapon  –  Çin  cəbhəsi.Vahid  cəbhə 

daxilində  mübarizə.  SSR -nin  yaponlara  qarşı  müharibəyə 

girməsi, Kvantun ordusunu məğlub etməsi və Şimal-Şərqi Çini 

azad etməsi (1945).  

 

Kommunistlər  və  homindançılar  arasında  gedən  vətəndaş 

müharibəsi  (1946-1949).  Sovet  ttifaqının  Çin  kommunistlərini 

dəstəkləməsi. Çin kommunitlərinin qələbəsi.  

 

Homindan lideri Çan Kayşinin Tayvan adasında öz dövlətini 

qurması.  

 

Mao Tszedunun Çin Xalq Respublikasının yaranmasını elan 

etməsi  (1949).  Quruculuq  işlərinin  aparılması.  1954-cü  il 

konstitusiyası. “Böyük sıçrayış”   siyasəti.  

---