www.cafarcabbarli.org
günlüyə bağa gedib, yenə də qayıdırdı.
Yayın orta ayı idi. Fərhad istidən dayana bilməyib bağa getdi. Aslan şəhərdə qaldı. Gözəl yay
gecəsi idi. Hava sakitdi. Ay çıxıb bütün aləmi müzəyyən bir ziya ilə münəvvər etmişdi. Bağda
olan meynələr öz yarpaqlan ilə yumşaq qumun üstünü örtmüşdü. Təbiət olduqca gözəl bir
mənzərə almışdı. Gülzar ipək bir köynək geymiş, dö-şünü açmiş və gecənin lətafətindən məftun
olaraq, bağın içində zərif yarpaqlar arasında bir quş misali həzin bir halda gəzişirdi. Uzun, şəvə
saçlan gəlinlərə məxsus şux çiyinlərini qara bulud kimi bürümüş və əsən xəfif küləkdən arabir
ləpələnirdi. Hava gözəl olduğundan Gülzarın yanaqları daha da xoşrəng olub duru-al bir rəng
almışdı. Zərif ləbləri bir lalə kimi yanırdı. Fərhad da gecənin gözəlliyindən həzz alaraq bir
meynənin altında, yumşaq qumun üstündə uzanmışdı. Gülzar bağın içində gəzişib Fərhadın
yanına çatdı. Buradan daha keçməyib Fərha-dm yanında oturdu və qulluqçuya dedi ki, bağın
içinə onlar üçün çay gətirsin. O saat qulluqçu çay gətirdi.
Aydınlıq, sakit yay gecəsi, yumşaq qumun üstü zərif, yaşü yarpaqlara bürünmüş, hər yandan
üzüm salxımları sallanmış, bir tərəfdə də çay- belə fövqəladə lətif bir mənzərə! Gülzar ilə Fərhad
söhbət edirdilər. Gülzarın təbii olaraq naz ilə kəsmə-kəsmə danışması və danışdıqca gözəllərə
məxsus olan bir tövrlə gözlərini süzüb özünü əzməsi, Fərhadı, səyinə baxmayaraq, az qalırdı bihuş
etsin. Hərdən Fərhadın gözü Gülzarın lalə kimi qızarmiş yanaqlarına sataşanda, onun ürəyində bir
hiss oya-mrdi, amma yenə Aslan yadına düşüb, gözünü qeyri bir tərəfə döndərirdi. Onun ürəyində iki
hiss bir-birilə mübarizə edirdi: gözəllik və lətafət ara-smda Gülzara qarşı yaranmiş məhəbbət, bir
də, qardaşlıq vəzifəsi.
Bir dəfə çay içdilər. Dübarə çay gəldi. Fərhad artıq, demək olar ki, bihuş bir halda idi. Gülzar
da özünü belə hiss edirdi. Xəlvət, səssiz bag içi. Yarpaqlar arası. Aydınlıq gecə. Şux və həvəsli bir
qız, yanında gözəl bir oğlan. Gülzar hərdən iri gözlərini Fərhadın cavanlıq şəhdi ilə ləbaləb olan
gözəl üzünə dikib baxırdı. Bir tərəfdən ərinin fikri, digər tərəfdən Fərhadın ürəyini bilmədiyi üçün
onun qorxusu, o biri tərəfdən də şuxluq və həvəs. Onlar bir qədər bu halda söhbət elədilər. Ətrafda
səs yoxdu. Ancaq arabir ilbizlər bir-birinə səs verib fit çalırdı. Xəfif bir külək arabir dilaviz
rayihəsilə insanın ürəyini oxşayırdı. Budur, meh vurub Gülzarın saçlarını titrədərək, Fərhadın
üzünə səpdi. Fərhad yumşaq gəlin saçlan-nm üzünə toxunduğundan bilmənə məst olub, saçlann
ətrindən mövcu-diyyəti yadından çıxdı. Gülzar tez, vəhşi ahular kimi, başınm hərəkəti ilə saçlarını
çiyinlərinə atdı. Fərhad gözlərini qaldınb Gülzarın qırmızı yanaqlarına dikdi. Gülzarın
yanaqlarında elə bil ki, zərif dodaqlarında bir müzəyyən təbəssüm, iri gözlərində bir nişaneyi-eşq
və həvəs görünür-dü. Fərhad özünü saxlaya bilməyib, ürəkdən bir ah çəkdi. Gülzar:
- Ox, Fərhad, - dedi, - belə gözəl bir mənzərəyə tamaşà edən insan da ah çəkərmi?
- Bəli, doğrudan da sizin isbati-vücudunuzla daha da gözəlləşən təbiət mütləq məni ah
çəkməyə məcbur etdi.
- Mənim olmağımla təbiət əsla gözəlləşmir, xəta edirsiniz. Mən zənn edirəm ki, mənsiz
təbiət daha gözəl olar, - deyə Gülzar naz ilə gülümsədi.
- Yox, təbiət nə qədər gözəlsə də, siz ondan daha gözəlsiniz.
Gülzar gözlərini süzüb dedi:
- Siz allah, Fərhad, mənə gülməyin. Mən nə qədər gözəl olsam da, sizdən gözəl ola bilmərəm
ki, bir baxişla gözləriniz insanı məftun edir.
Fərhad Gülzarın fikrini anlayib dedi:
- Ox, mən çox şad olub, özümü xoşbəxt hesab edirəm. Əgər siz mənə məftun olsaydımz... -
Fərhad peşman olmuş kimi diksindi, - yəni onu demək istəyirəm ki, mənə heç kəs məftun olmaz.
Gülzar eşq və həvəsin kəsrətindən özünü tamamilə itirib, bir əlini Fərhadın dizi üstə və bir
əlini o biri tərəfə uzadib yerə uzandi:
- Ax, bu gün o qədər gəzmişəm ki, lap yorulmuşam.
Gülzar əlini Fərhadın dizi üstə qoyanda sanki Fərhadın bədəninə elektrik qüvvəsi keçdi.
Fərhad tez Gülzarın qolunu qaldırıb üzünə tərəf apardıqda, Gülzar işvə ilə qalxıb gözlərini süzdü,
Fərhadın üzünə baxdı. Onun gözlərində bir təbəssüm parladi. Fərhad Gülzarın əlini bəx-tiyar
dodaqlarına apardı. Gülzar əsla mümaniət etmədi. Nazla gülərək: - Ox, Fərhad, dinc dayan, -
deyə başını Fərhadın çiyninə qoydu. Fərhad huşa gəlmiş kimi, tez əlini çəkdi. Amma Gülzarın
başını öz çiynində və yumşaq yanaqlarım üzünə yapişmiş görəndə, daha dayana bilmədi.
Gülzarın təbəssümlərlə oynayan gözlərinə bir də baxıb, hər iki qolunu onun boynuna salaraq,
www.cafarcabbarli.org
qam axacaq qədər zərif olan dodaq-lanm öz dodaqlarına sıxdı. Gülzar isə, həvəs və eşqdən bihuş
bir halda özünü Fərhadın ağuşuna atdı...
Xəyanət! İkitərəfli bir xəyanət! Bəli, bu gərdişin məlunanə hərəkəti! Zənnimcə, Fərhad kimi
həris və məlun bir İnsandan belə bir xəyanətin baş verməsini gözləmək imkan xaricində deyildi.
Biz Fərhadı çoxdan taniymq və onun belə bir xəyanətini görəndə bizə təəccüb gəlmir. Amma
Aslan, o zəhmətkeş və mərhəmətli insan, o insan surətində göydən enmiş mələk, Fərhadın
xəbisliyini bilmədiyi üçün və ona başqa bir nəzərlə baxdığı üçün min nəfər də and içsəydi, belə
bir işə inanardımı? Əsla! Aslan elmli deyildi, amma insaniyyətin tam mənası ilə axırıncı pilləsinə
yetişdi və hamını özü kimi zənn edirdi. Hətta Fərhad oxumuş olduğu üçün onu özündən daha
mərhəmətli, insaniyyətpərvər və safdil zənn edirdi. Odur ki, Fərhadın belə bir xəyanət edəcəyini
ağlına da gətirmirdi.
Məlumdur ki, Fərhad qardaşından elmli və bilikli idi. Aslan mərhəmətli və əxlaqı düzgün bir
şəxs idi. Həmişə təcrübə olunsa görünər ki, insan, ola bilər ki, ziyalı olsun, mədəni olsun və
bununla belə pozğun bir əxlaqa malik olsun. İnsan, ola bilər ki, aqil olsun, əqlən və fəhmən
mükəmməl olsun, lakin əxlaqı pozğun olsun. Dərin bir ağla malik olan, elm və bilik sahibi olan bir
şəxsə demək olmaz ki, hökmən bu şəxs əxlaqən və vicdanən düzgündür. Ola bilər ki, insan aqil və
bilikli olsun, amma öz əql və biliyini pislik tərəfinə çevirsin. Azmı aqil var, oğurluğa və xəyanətə
irişib, öz iti ağlını özü üçün bir alət edib, ondan sui-istifadə edir?! Əksərən də belədir. Bütün aqil
və alim insanların çoxusu özü nəşr etdiyi qanuna özü riayət etmir, xalqa göstərdiyi yolla özü
getmir, büruzə çıxardığı və xalqa tövsiyə etdiyi bir məsləkə özü boyun əymir. Onu demək
istəyirəm ki, insan ola bilər ağıllı, elmli, bilikli olsun, amma insan olmasm. Əksi də ola bilər;
elmsiz, biliksiz və çox da dərin bir ağla malik olmayan bir şəxs Aslan kimi olsun. Bir kəlmə, alim
olmaq asandır, insan olmaq çətin! Oxuyub Fərhad kimi vicdansız bir mühəndis olmaq asandır,
amma Aslan kimi İnsan olmaq çətindir.
Bir neçə gündən sonra Aslangil şəhərə köçdülər. Artıq Gülzar Aslanı görmək istəmirdi. Bütün
fikri-zikri Fərhadda idi. Fərhad da bir tövrlə Aslanı evdən rədd etmək istəyirdi ki, Gülzar ilə vaxt
keçirməyə daha geniş bir flirsət tapsın. Bu aralıq biçarə Züleyxa evinə gəldi. Onu demək gərək
ki, Əsgər Züleyxanı əsla döyməzdi, söyməzdi, amma elə müamilə edərdi ki, bu, döyməkdən də,
söyməkdən də, betər idi. Çox olurdu ki, həftələrlə evə gəlmirdi. Bir dəfə qonşuluğunda olan iki
nəfər arvad (ki, Züleyxa onları özündən çox istəyirdi) Züleyxagilə qonaq gəlmişdi. Züleyxa çox
şad olub onları mehmannəvazlıqla qəbul etdi. Necə oldusa, xanımın balaca oğlu Əsgərin stol
üstündə olan kağızına toxundu. Bundan ötrü Əsgərin əsəbi məcazhğı cuşə gəlib, dərhal xanımları
evdən qovdu. Bu, Züleyxa üçün ölümdən betər deyildimi?! Bundan sərfi-nəzər edən Əsgər başqa
yerdə pul uduzar, lakin acığını Züleyxadan alardı. Odur ki, Züleyxa çəkdiyi məşəqqətlərdən cana
gəlib öz qardaşının evinə pənah gətirdi. Aslan Züleyxanı çox şadlıqla qarşılayıb, üzündən öpərək
dedi:
- Qorxma, bacım, bilirəm çoxdandır əzab içindəsən, amma indi şükür olsun Allaha ki, bizim
də işlərimiz çox yaxşıdır. Mən ayda yüz manata kimi qazanıram. Fərhad da üç yüz manat alır,
məgər biz ölmüşük ki, sən əzab və məşəqqət çəkəsən? Eybi yoxdur, həmişə qardaşlarının evində
böyüksən, anam öləndə səni mənə tapşırıb, mən də razı ola bilmərəm ki, sənə bir kəlmə ağır söz
deyilsin.
Doğrudan da, Aslan bacısına bir gül qədər də ağırlıq düşməsinə razı deyildi. Amma Fərhad
da bunu istəyirdimi? Yox. Məlumdur ki, Züleyxa evdə olanda Fərhad Gülzara yavuq düşə
bilməyəcəkdi. Odur ki, Züleyxanın evdə olmasına razı ola bilməzdi.
Züleyxa iki gün qardaşının evində qalandan sonra Fərhad mütləq geri qayıtmağını tələb etdi
və Züleyxanın məlul-məlul baxan ala gözlərindən bahar buludu kimi yaş tökülməsinə
baxmayaraq, məcburi Əsgərin evinə göndərdi. Bu işə Aslan nə qədər ürəkdən müəzzəb oldusa
da, bir şey edə bilmədi, zira o, Fərhadı da çox istəyirdi. Hətta o qədər istəyirdi ki, əgər bir şəxs
Fərhadın adına onun canını istəsəydi, yəqinən ki, Aslan əsirgəməzdi. Bu məhəbbətlə Aslan
Fərhadın xəyanətini xəyalına belə gətirə bilərdimi?
Axşam vaxtı Fərhad ilə Gülzar xəlvət evdə oturub, bir-birinə öz məhəbbətlərini təşrih
edirdilər. Hər iki xəbis, öz xainanə və çirkin məhəbbətlərini yek-digərinə söyləyirdi: bu xainanə
məhəbbətin ən dərin yerində, bir zamanda ki, Gülzarın nazik beli Fərhadın qolları arasında və
dodaqları Fərhadın dodaqlarına sıxılmış idi, Aslan qapını açib içəri girdi. Sanki bütün ev Aslanın