32
Buraxılmış, lakin hәlә qüvvәyә minmәmiş yeni vә düzәliş edilmiş MHBS-lәr
Qrup buraxılmış, lakin hәlә qüvvәyә minmәmiş aşağıdakı yeni vә düzәliş edilmiş MHBS-lәri tәtbiq
etmәmişdir:
MHBS 9 Maliyyә alәtlәri
MHBS 9-un icbari tәtbiq tarixi vә keçid açıqlamaları haqqında MHBS 9 vә MHBS7-yә
düzәlişlәr
MHBS 10, MHBS 12 vә İnvestisiya mülkiyyәti haqqında MUBS 27-yә düzәlişlәr
1
Maliyyә aktivlәrinin vә maliyyә öhdәliklәrinin әvәzlәşdirilmәsi haqqında MUBS 32-yә düzәlişlәr
1
Aktivlәrin dәyәrsizlәşmәsi haqqında MUBS 36-ya düzәlişlәr
1
Maliyyә Alәtlәri: Tanınma vә qiymәtlәndirmә haqqında MUBS 39-a düzәlişlәr
1
İcbari ödәnişlәr haqqında MHBSKŞ 21-ә düzәlişlәr
1
1
Daha erkәn tәtbiqinә icazә verilmәklә, 1 yanvar 2014-cü il tarixdә başlayan vә ya ondan sonrakı illik
dövrlәr üçün qüvvәdәdir.
MHBS 9 Maliyyә Alәtlәri
2009-cu ilin noyabr ayında buraxılmış MHBS 9 maliyyә aktivlәrinin tәsnifatı vә qiymәtlәndirilmәsi üçün
yeni tәlәblәri tәqdim edir. Maliyyә öhdәliklәrinin tәsnifatı vә ölçülmәsi, habelә tanınmasının
dayandandırılması ilә bağlı yeni tәlәblәrin daxil edilmәsi mәqsәdilә 2010-cu ilin oktyabrında MHBS 9-
a düzәliş olunmuşdur.
MHBS 9 üzrә әsas tәlәblәr:
Maliyyә Alәtlәri: Tanınma vә Ölçülmә” adlı 39 saylı MUBS-un әhatә dairәsinә daxil olan bütün
tanınmış maliyyә aktivlәrinin sonradan amortizasiya olunmuş yaxud әdalәtli dәyәrlә ölçülmәsi
tәlәb olunur. Xüsusilә dә, müqavilә üzrә pul daxilolmalarının yığılması mәqsәdini daşıyan
biznes modeli çәrçivәsindә saxlanılan vә müqavilә üzrә pul daxilolmaları yalnız әsas borc
mәblәği, elәcә dә ödәnilmәmiş әsas borc mәblәği üzrә faizlәrin ödәnilmәsindәn ibarәt olan borc
investisiyaları ümumiyyәtlә növbәti hesabat dövrlәrinin sonunda amortizasiya edilmiş dәyәrlә
ölçülür. Bütün digәr borc vә kapitala investisiya qoyuluşları növbәti hesabat dövrlәrinin sonunda
әdalәtli dәyәrlә ölçülür. Bundan başqa Maliyyә alәtlәri haqqında MHBS 9-a әsasәn müәssisәlәr
(ticarәt üçün saxlanılmayan) yalnız dividend üzrә gәliri mәcmu gәlirlәr haqqında konsolidә
edilmiş hesabatda tanımaq şәrtilә kapitala investisiyanın әdalәtli dәyәrindә sonrakı
dәyişikliklәrin digәr mәcmu gәlirlәr haqqında konsolidә edilmiş hesabatda tәqdim edilmәsi ilә
bağlı yekun seçim edә bilәrlәr.
9 saylı MHBS-ә әsasәn әdalәtli dәyәri mәnfәәt vә ya zәrәrdә tanınan kimi müәyyәn edilmiş
maliyyә öhdәliklәri halında, bu cür maliyyә öhdәliyi üzrә kredit riskindәki dәyişikliyә aid edilәn
onun әdalәtli dәyәrindә baş vermiş dәyişiklik öhdәlik üzrә kredit riskindә baş vermiş dәyişikliyin
tәsir nәticәlәrinin digәr mәcmu gәlirlәr haqqında konsolidә edilmiş hesabatda tanınması
mәnfәәt vә ya zәrәr üzrә uçot qeydlәrindә uyğunsuzluqların baş vermәsinә vә ya artmasına
gәtirib çıxarmadığı halda digәr mәcmu gәlirlәr haqqında konsolidә edilmiş hesabatda tәqdim
olunur. Maliyyә öhdәliyinin kredit riskinә aid edilәn әdalәtli dәyәrdә baş vermiş dәyişiklik
sonradan mәcmu gәlirlәr haqqında konsolidә edilmiş hesabatda tәkrar tәsnif edilmir. 39 saylı
MUBS-ә әsasәn әdalәtli dәyәri mәnfәәt vә ya zәrәrdә tanınan kimi müәyyәn edilmiş maliyyә
öhdәliyinin әdalәtli dәyәrindәki dәyişikliklәrin mәblәği bütövlüklә mәcmu gәlirlәr haqqında
konsolidә edilmiş hesabatda tәqdim olunur.
Hecinq uçotunu riskin idarә edilmәsinә daha yaxşı uyğunlaşdırmaq üçün hecinqin uçotu ilә bağlı
tәlәblәrә düzәliş edilmişdir. Bu standart müәssisәlәrә uçot siyasәtlәri ilә әlaqәdar MHBS 9-dakı
hecinqin uçotu tәlәblәrini tәtbiq etmәk vә ya bütün hecinqlәr üçün MUBS 39-un tәtbiqini davam
etdirmәk seçimini verir, belә ki, standart hazırda makro hecinqin uçotu ilә bağlı mәsәlәlәri әhatә
etmir.
MHBS 9 2018-ci ilin yanvar ayından etibarәn qüvvәdә olacaq.
Qrupun rәhbәrliyi, MHBS 9-un gәlәcәkdә tәtbiqinin onun maliyyә alәtlәri vә maliyyә öhdәliklәri ilә
bağlı açıqlanan mәblәğlәrә әhәmiyyәtli dәrәcәdә tәsir edә bilәcәyini düşünür. Lakin tam tәhlil başa
çatmayana qәdәr MHBS 9-un tәsiri ilә bağlı әsaslı tәxminin irәli sürülmәsi mәqsәdәuyğun deyildir.
33
İnvestisiya müәssisәlәri haqqında MHBS 10, MHBS 12 vә MUBS 27-yә düzәlişlәr
MHBS 10-a düzәlişlәr investisiya müәssisәsini müәyyәn edir vә investisiya müәssisәsi anlayışına
uyğun olan hesabatçı müәssisәdәn öz törәmә müәssisәlәrini konsolidasiya etmәmәyi, bunun әvәzinә
onları öz konsolidә edilmiş vә fәrdi maliyyә hesabatlarında mәnfәәt vә ya zәrәr hesabları üzrә әdalәtli
dәyәrlә göstәrmәyi tәlәb edir.
İnvestisiya müәssisәsi kimi fәaliyyәt göstәrmәk üçün hesabatçı müәssisәdәn aşağıdakılar tәlәb
olunur:
Bir vә ya daha çox investordan onları peşәkar investisiya idarәetmә xidmәtlәri ilә tәmin etmәk
üçün vәsaitlәr almaq;
İnvestorlar qarşısında biznes mәqsәdinin yalnız kapitalın dәyәrindәki artımdan vә ya investisiya
gәlirindәn vә ya hәr ikisindәn mәnfәәtin әldә edilmәsindәn ibarәt olması barәdә öz üzәrinә
öhdәlik götürmәk; vә
Bütün investisiyalar üzrә әdalәtli dәyәr әsasında fәaliyyәt nәticәlәrini qiymәtlәndirmәk vә
müәyyәn etmәk.
İnvestisiya müәssisәlәri üçün yeni açıqlama tәlәblәrini tәtbiq etmәk mәqsәdilә MHBS 12-yә vә MUBS
27-yә növbәti düzәlişlәr edilmişdir. Qrup investisiya müәssisәsi olmadığından Qrupun rәhbәrliyi
investisiya müәssisәlәrinә düzәlişlәrin onun maliyyә hesabatlarına hәr hansı tәsir edәcәyini
düşünmür.
MHBS 14 Tariflәrin tәnzimlәnmәsi üzrә tәxirә salınmış hesablar
MHBS 14 faiz dәrәcәlәrinin tәnzimlәnmәsindәn yaranan tәxirә salınmış hesab qalıqları üçün uçotu
müәyyәn edir. Bu standart faiz dәrәcәsinin tәnzimlәnmәsinә aid edilәn mәblәğlәri uçotda әvvәllәr
ÜQMUP-a uyğun olaraq әks etdirәn vә MHBS-lәri yalnız ilk dәfә tәtbiq edәn tәrәflәrә aiddir. MHBS 14
MHBS-lәri ilk dәfә tәtbiq edәnlәrә müәyyәn dәyişikliklәr etmәklә faiz dәrәcәlәrini әvvәlki ÜQMUP-in
uçot qaydaları ilә tәnzimlәmәkdә davam etmәyә icazә verir. Bu standart tariflәrin tәnzimlәdiyi tәxirә
salınmış hesab qalıqlarının maliyyә vәziyyәti haqqında hesabatda vә hәmin qalıqlardakı hәrәkәtlәrin
mәnfәәt vә ya zәrәr vә digәr mәcmu gәlirlәr haqqında hesabatda ayrıca tәqdim olunmasını tәlәb edir.
Tariflәrin tәnzimlәnmәsi formalarını onların mahiyyәtini vә aidiyyәti risklәri müәyyәn etmәk üçün
açıqlamalar tәlәb olunur. MHBS 14 müәssisәnin ilk MHBS әsasında hazırlanmış maliyyә hesabatları
üçün daha erkәn tәtbiqinә icazә verilmәklә, 1 yanvar 2016-cı il vә ya bu tarixdәn sonrakı dövrlәr üçün
qüvvәdәdir.
MHBS 15 Müştәrilәrlә Müqavilәlәr üzrә Gәlirlәr
Bu standart Mühasibat Uçotunun Bәynәlxalq Standartları Şurası ilә Maliyyә Uçotunun Bәynәlxalq
Standartları Şurası arasında 2002-ci ildә başlamış konvergensiya layihәsi nәticәsinde hazırlanmışdır.
Standart 1 yanvar 2017-ci il tarihindә başlayan ve bu tarixdәn sonraki dövrler üçün icbari şekilde
tәtbiq edilmәlidirş Bununla bәlә, her hansı yerli qanunvericilik tәlәblәrinden asılı olaraq erkәn tәtbiqinә
icaze verilir.
MHBS 15, MHBS-ә әsaslanan hesabatları teqdim edәn tәrәfin gәlirlәri necә ve nә zaman
tanıyacağını müәyyәn edirç elәcә dә maliyyә hesabatı istifadәçilerini mәlumatlandırıcı vә müvafıq
açıqlamalarla tәmin etmәyi belә müәssisәlәrdәn tәlәb edir. Hәmçinin, bu standart, müştәrilәrlә bütün
müqavilәlәre tәtbiq edilmәli olan vahid, müәyyәn prinsiplәrә әsaslanan beş mәrhәlәli model tәqdim
edir.
Qrupun rәhbәrliyi bu standartın tәtbiqinin onun konsolidә edilmiş maliyyә hesabatlarına hәr hansı
әhәmiyyәtli tәsiri olacağını düşünmür.
Maliyyә aktivlәrinin vә Maliyyә öhdәliklәrinin әvәzlәşdirilmәsi haqqında MUBS 32-yә
düzәlişlәr. MUBS 32-yә düzәlişlәr maliyyә aktivlәrinin vә maliyyә öhdәliklәrinin әvәzlәşdirilmәsi ilә
bağlı tәlәblәrә aydınlıq gәtirir. Xüsusilә dә, bu düzәlişlәr “hazırda әvәzlәşdirmә üçün hüquqi qüvvәyә
malik olan” vә “eyni zamanda satış vә hesablaşmanın aparılması” ifadәsinin mәnasına aydınlıq gәtirir.
Qrup әvәzlәşdirilmәli olan hәr hansı maliyyә aktivlәrinә vә ya maliyyә öhdәliklәrinә malik
olmadığından onun rәhbәrliyi MUBS 32-yә bu düzәlişlәrin tәtbiqinin Qrupun konsolidә edilmiş maliyyә
hesabatlarına mühüm tәsir edәcәyini düşünmür.