29
Faşist dövlətlərin Avropada təcavüzkarlıq fəaliyyəti. Faşist dövlətləri blokunun
yaradılması. Yaponiyanın Mərkəzi Çinə müdaxiləsi. Başqa dövlətin daxili işlərinə
qarışmamaq siyasəti. Avropada kollektiv təhlükəsizlik sistemi uğrunda mübarizə.
Qarşılıqlı Yardıma dair Sovet-Fransa və Sovet-Çexoslovakiya sazişləri. Millətlər
Liqasının fəaliyyəti. Sudet böhranı. Münhen sazişi və Almaniyanın Çexoslovakiyanı
tutması. 1939-cu il siyasi böhranı. 1939-cu ilin avqustunda Moskvada SSR , ngiltərə və
Fransa arasında hərbi danışıqlar. SSR ilə Almaniya arasında hücum etməmək barədə
saziş və ona dair gizli protokollar.
XI Mövzu. II Dünya müharibə
si.
II Dünya müharibəsinin səbəbləri, xarakteri və dövrlərə bölünməsi. Müharibənin
xarakterinə dair diskussiyalar. Faşist Almaniyasının Polşaya hücumu. Qərb cəbhəsində
“qəribə müharibə”. Qərbi Ukrayna və Qərbi Belarusiyanın SSR -yə birləşdirilməsi.
“Dostluq və sərhəd” məsələlərlə bağlı Sovet-alman müqaviləsi və ona dair gizli
protokollar. SSR -nin Litva, Estoniya və Latviya ilə müqavilələri. Sovet qoşunlarının
Baltikyanı dövlətlərin ərazisində yerləşdirilməsi. SSR -nin Finlandiyaya qarşı
müharibəsi.
Müharibə edən ölkələrin sosial-iqtisadi siyasəti. Hərbi-dövlət kapitalizmi və
müxtəlif ölkələrdə onun xüsusiyyətləri.
Qərb cəbhəsində faşist qoşunlarının hücuma keçməsi. taliyanın müharibəyə
qoşulması. Fransanın məğlub olması. Vişi rejimi. Almaniyanın işğalçı siyasəti. şğal
olunmuş ölkələrdə vəziyyət. Müqavimət hərəkatının meydana gəlməsi. “Azad Fransa”
hərəkatı. Böyük Britaniya müdaxilə təhlükəsi qarşısında. “Dəniz şiri” planı. Afrika,
Balkanlar və Yaxın Şərqdə hərbi əməliyyatlar.
Litva, Latviya, Estoniya, Bessarabiya və Şimali Bukovinanın SSR -yə
birləşdirilməsi. “ABŞ-ın silahlıbitərəflik” siyasəti.
Faşist Almaniyası və müttəfiqlərinin Sovet ttifaqına hücumu. Sovet ttifaqının
Böyük Vətən müharibəsi. Şərq cəbhəsində faşist işğalçılarının hücumu. ABŞ-ın
müharibəyə qoşulması. Antifaşist koalisiyanın formalaşması. Moskva ətrafında döyüşlər.
Yaponiyanın Sakit okean və Asiyada təcavüzü. Şərqi və Cənub-Şərqi Asiya ölkələrininin
Yaponiya tərəfindən işğal edilməsi. Yaponiyanın işğalçılıq siyasəti. Sovet-alman
cəbhəsində döyüşlər. Afrika və Atlantikada hərbi əməliyyatlar.
II Dünya müharibəsinin gedişində köklü dönüş. Stalinqrad və Kursk ətrafında
həlledici döyüşlər. ABŞ və Böyük Britaniyanın hərbi iqtisadiyyatının uğurları. Antifaşist
koalisiya və onun ziddiyyətli cəhətləri. Müttəfiqlərin Şimali Afrika və taliyaya desant
çıxarması. Müqavimət hərəkatının yüksəlişi. Faşist blokunun böhranı. Faşist taliyasının
məğlubiyyəti. Antifaşist koalisiyaya daxil olan böyük dövlətlərin başçılarının Tehran və
Qahirə konfransı.
Sovet Ordusunun hücumu. kinci cəbhənin yaradılması. Təcavüzkar blokun iflası.
Avropa ölkələrində xalq qiyamı və milli-demokratik inqilablar. Krım (Yalta) konfransı və
onun qərarları. Faşist Almaniyasının məğlubiyyəti. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının
yaradılması. Berlin (Potsdam) konfransı və onun qərarları. Sakit okean və Asiyada hərbi
ə
məliyyatlar. Yapon şəhərləri Xirosima və Naqasakiyə atom bombasının atılması. SSR -
nin Yaponiyaya qarşı müharibəyə qoşulması. Asiya ölkələrində azadlıq hərəkatı və milli
azadlıq inqilabları. Asiya və Sakit okean ölkələrinin yapon işğalından azad olunması.
Yaponiyanın məğlub olması. II Dünya müharibəsinin nəticələri.
30
XII Mövzu. II Dünya müharibə
sində
n sonra Avropa və
Amerikada siyasi
və
ziyyə
t. Soyuq müharibə
II Dünya müharibə
sinin nə
ticə
lə
ri. Dünya səhnəsində qüvvələr balansının
dəyişməsi. Qalib və məğlub dövlətlər. Müharibənin maddi və ideya-siyasi nəticələri.
Avropada ictimai-siyasi vəziyyət. Müharibədən sonra dünyanın nizama salınmasında
demokratik amilin əhəmiyyəti. Avropada demoqrafik vəziyyət. Köçkünlər problemi.
Müharibənin müstəmləkə və asılı ölkələrə təsiri.
XX əsrin 50-60-cı illərdə kapitalist ölkələrinin inkişafında ümumi cəhətlər.
Dinc dövrün iqtisadiyyatına və siyasətinə keçid. Müharibədən sonrakı hökumətin
tənzimləmə sisteminin formalaşması. Qərbi Avropa və Amerika ölkələrinin iqtisadi
siyasətinin əsas xüsusiyyətləri. qtisadi inkişaf və onun səbəbləri. Cəmiyyətin sosial
strukturunda dəyişikliklər.
II Dünya müharibəsindən sonra kapitalist dünyasında inteqrasiya prosesləi. qtisadi
inteqrasiyanın mahiyyəti, səbəbləri və məqsədləri. Qərbi Avropa və Şimali Amerikada
inteqrasiya proseslərinin ümumi və xüsusi cəhətləri. “Şuman planı”. Avropa qtisadi
Birliyi (“Ümumi bazar”) Qərbi Avropa ölkələrinin hərbi-siyasi inteqrasiya cəhdləri.
“Avropa Müdafiə Birliyi”. Paris müqavilələri.
Qərbi Avropa ölkələrində demokratiyanın möhkəmləndirilməsi və inkişafı. Qərbi
Avropa ölkələrinin siyasi partiya sistemlərində dəyişikliklər. Fransa, taliya və
Almaniynın yeni konstitusiyaları. Yeni siyasi cərəyanlar və partiyalar. Hökumətlərdə
kommunistlərin iştirakı. Sosial islahatlar. ş şəraiti və həyat tərzində dəyişikliklər.
Ə
halinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi. “ nkişaf etmiş dövlət.” Elmi-texniki tərəqqi.
ctimai elmlərin inkişafı.
XX ə
srin 70-90-cı illə
rdə
kapitalist ölkə
lə
rinin inkiş
afının ümumi istiqamə
tlə
ri.
70-80-cı illərdə iqtisadi və struktur böhranları. Onların səbəbləri və xüsusiyyətləri.
Brettonvud pul sisteminin dağılması. “ nformasiya cəmiyyəti”.
Transmilli korporasiyaların güclənməsi. Avropada iqtisadi və siyasi inteqrasiyanın
dərinləşməsi. Genişlənmə. A B-də ziddiyyətlər. Avropa Parlamenti. “Vahid Avropa
Aktı”. Maastrixt sazişi. Vahid valyutaya–avroya keçid problemi. Şengen sazişi. Şimali
Amerikada (NAFTA) inteqrasiya prosesinin xüsusiyyətləri.
“Qiymətlər və gəlirlər” siyasəti. Məşğulluq sistemi, peşə tərkibi və işçilərin maliyyə
vəziyyətində keyfiyyət dəyişiklikləri. Orta təbəqə. Cəmiyyətin yeni əmələ gəlmiş
təbəqələri. şçi qüvvəsinin miqrasiyası. Xarici fəhlələrin vəziyyəti. ctimai ziddiyyətlər.
“Yaşıllar”. “Mülki alternativlər” hərəkatı. Qərbi Avropa ölkələrində və ABŞ-da müasir
partiya-siyasi spektri.
ABŞ
II Dünya müharibə
sində
n sonra. ABŞ-ın iqtisadi inkişafı. Rekonversiya
problemləri. Sənaye istehsalının artması və onun səbəbləri. Müharibədən sonrakı dövrdə
iqtisadi böhranların xüsusiyyətləri.
ABŞ-ın müharibədən sonrakı xarici siyasəti. 40-50-ci illərin xarici siyasət
doktrinaları. “Trümen doktrinası”. “ Marşal planı”.
Sosial-iqtisadi siyasət. Trümenin “Ədalətli kurs”u. Neoliberalism. Neokonservativ
ideologiya. Taft-Hartli aktı. 1948-ci ilin seçki kampaniyası. rticanın güclənməsi.
Makkartizm. 1952-ci il seçkiləri. Eyzenhauer hökumətinin daxili və xarici siyasəti. Seçki.
“Eyzenhauer doktrinası”. “Mühafizəkar razılığ”ın mahiyyəti.
Həmkarlar ittifaqı hərəkatında cərəyanların mübarizəsi. Kütləvi zənci hərəkatının
başlanması. ABŞ kommunist partiyası daxilində fikir ayrılığı və onun nüfuzunun aşağı
düşməsi.