Microsoft Word Avropa Amerika 2015. doc

 

9 

monarxiyasının  xarici  siyasəti.  Hollandiya  spaniyanın  tərkibində.  II  Filipin  siyasəti. 

Hersoq  Albanın  idarə  üsulu.  Oranlı  Vilhelm.  Milli  azadlıq  hərəkatı.  Birləşmiş  əyalətlər 

respublikasının yaranması. Hollandiya inqilabının əhəmiyyəti. 

Skandinaviya  ölkələri  erkən  orta  əsrlərdə.  Feodal  münasibətlərinin  əmələgəlmə 

xüsusiyyətləri. 

Dövlətçiliyin 

təşəkkül 

tapması. 

Skandinaviya 

ə

halisinin 

xristianlaşdırılması. Böyük Knutun Danimarka imperiyasının yaranması. 

Skandinaviya  ölkələri  XI-XV  əsrlərdə.  Danimarka,  sveç  və  Norveç  Danimarka 

imperiyası  dağıldıqdan  sonra.  Dövlət  hakimiyyətinin  qüdrətli  olmasının  səbəbləri. 

Danimarkanın  XIII-XIV  əsrlərdə  siyasi  cəhətdən  inkişafı.  Danimarkanın  Hanza  ilə 

mübarizəsi,  sveç  və  Norveçin  tabe  olması.  XIV-XV  əsrlərdə  sveç  və  Norveç 

dövlətlərinin inkişafı. 

Skandinaviya  ölkələri  XVI  əsr-XVII  əsrin  birinci  yarısında.  XVI  əsrdə 

Skandinaviya  yarımadası  ölkələrinin  və  Danimarkanın  iqtisadiyyatı.  Danimarka 

imperiyası daxilində siyasi quruluş.  sveçin müstəqil dövlətə çevrilməsi. XVI əsrin sonu-

XVII  əvvəllərində  Norveç  Danimarka  krallığının  tərkibində.  Danimarka,  sveç  və 

Norveçdə reformasiyaların xüsusiyyətləri. Danimarka XVI əsrdə. XVI əsrin əvvəllərində 

siyasi  vəziyyət.  XVI  əsrin  ikinci  yarısı-XVII  əsrin  əvvəllərində  Danimarka  dövlətinin 

beynəlxalq  əlaqələri.  Otuzillik  müharibədə  iştirakı.  Danimarka  sveç  ağalığından  azad 

olduqdan  sonra.  sveçin  Avropa  dövlətinə  çevrilməsinin  səbəbləri.  sveçin  beynəlxalq 

ə

laqələri:  Baltikyanı  ərazilərdə  ekspansiyası,  Rusiya  ilə  sazişlər,  Otuzillik  müharibədə 

iştirakı. 

  

IV Mövzu. Osmanlı imperiyasının tarixi. 

Konstantinopolun  alınmasınadək  (1306-1453)  Avropa  istilaları.  Anadolu 

Osmanlılaradək. I Osmanın hakimiyyəti. Osmanlı bəyliyinin yaranması (1299). I Orxanın 

hakimiyyəti və Balkanlarda ilk dayaq nöqtəsinın əldə olunması. I Muradın hakimiyyəti. 

Maritsa  döyüşü.  Kosovo  düzündə  döyüş  (1389).  I  Muradın  öldürülməsi.  I  Bəyazidin 

hakimiyyəti. Türklərin Aralıq və Egey dənizlərinə çıxması. Qara dənizdə Sinop limanının 

ə

lə  keçirilməsi.  Osmanlı  imperiyasının  dəniz  dövlətinə  çevrilməsi.  Anadolunun  ələ 

keçirilməsi.  Balkanlarda  Osmanlı  işğalları:  Bolqarıstan,  Vallaxiya.  Macarıstan  ilə 

münasibətlərin  pisləşməsi.  Yunanıstan,  Bosniya  və  Albaniyaya  müdaxilə.  Macarıstan 

kralı  Sigizmundun  osmanlılara  qarşı  xaç  yürüşü  və  birləşmiş  Avropa  ordusunun 

Nikopolda  məğlub  olması.  Teymurləngin  türk  ordusunun  hücumu.  Ankarada  Osmanlı 

ordusunun  darmadağın  edilməsi.  I  Bəyazidin  əsir  alınması  və  ölümü.  XV  əsrin 

ə

vvəllərində  səltənət  fasiləsi.  Kosovo  düzündə  Yanoş  Hunyadinin  başçılığı  altında 

səlibçilərlə  döyüş  (1448)  və  Balkan  xalqlarının  məğlub  olması.  1453-cü  ildə 

Konstantinopolun ələ keçirilməsi və onun Osmanlıların paytaxtına çevrilməsi. 

stilalar dövrü. Fateh II Mehmedin Balkan yarımadası, Arxipelaq adaları və Kiçik 

Asiya,  Vallaxiya  və  Moldovada  təcavüzkarlıq  siyasəti.  II  Bəyazidin  hakimiyyəti. 

Osmanlı dövlətinin Rusiya ilə ilk əlaqələri. I Sultan Səlim Yavuzun hakimiyyəti. Mosul, 

Diyarbəkr,  Suriya,  Məkkə,  Mədinə  və  Misirin  birləşdirilməsi.  I  Süleyman  Qanuninin 

hakimiyyəti.  Venesiya  ilə  diplomatik  əlaqələri.  Tripoli  və  Əlcəzairin  istila  edilməsi. 

Avstriya  və  Macarıstana  müdaxilə,  Vyananın  mühasirəsi,  geri  çəkilmə.  Avstriya  ilə 

sülhün  bağlanması  və  Vallaxiya,  Moldova  və  Transilvaniya  üzərində  Osmanlı 

imperiyasının  hüquqlarının  bərqərar  olması.  Venesiya  ilə  sülh.  ranla  müharibə, 

Gürcüstan və Bağdadın ələ keçirilməsi. Fransa ilə ittifaq. II Səlimin hakimiyyəti. Tunisin 

istila olunması. III Muradın hakimiyyəti.  ranla müharibə.  Qərbi  ranın və Qafqazın ələ 

keçirilməsi. III Mehmedin hakimiyyəti. Avstriya və  ranla müharibə. 

---

 

10 

Osmanlı  imperiyasının  tənəzzülü  (1614-1757).  1686-1700-cı  illərdə  Rusiya-

Türkiy_ə_1945-1960-cı_ill_ərd_ə.'>Türkiy_ə_II_dünya_müharib_əsi_ər_əf_əsind_ə_v_ə_müharib_ə_dövründ_ə.'>Türkiy_ə_müst_əqillik_əld_ə_etdikd_ən_sonra.'>Türkiyə  müharibəsi.  Baxçasaray  sülh  müqaviləsi  (1681).  Avstriya  ilə  müharibə. 

Karlovitsa  sülh  müqaviləsi  (1699).  Şimal  müharibəsində  iştirakı.  I  Mahmudun 

hakimiyyəti.  brahim Basmaçi tərəfindən ilk mətbəənin yaradılması. 

slahat  səyləri  (1757-1839).  III  Mustafa.  lk  ictimai  kitabxanaların,  məktəb  və 

xəstəxanaların  açılması.  1768-1774-cü  illərdə  Rusiya  ilə  müharibə.  Küçük-Kaynarça 

sülhü. III Səlimin hakimiyyəti. Hərb işi sahəsində islahatlar. Mülki islahatlar. 1806-1812-

ci  illərdə  Rusiya-Türkiyə  müharibəsi.  II  Mahmudun  hakimiyyəti.  Rusiya  ilə  Buxarest 

sülhü. Vyana konqresi və onun Osmanlılarla bağlı qərarları. Osmanlı imperiyasının daxili 

siyasi  vəziyyəti.  1828-1829-cu  illərdə  Rusiya-Türkiyə  müharibəsi.  Adrianopol  sülhü. 

Yunanıstan, Serbiya, Vallaxiya, Moldova və Əlcəzairin itirilməsi. Hünkar-Skelesi sülhü. 

II  Mahmudun  mülki  islahatları.  Əbdülməcidin  hakimiyyəti  (1839-1861).  Gülhanə  xətt-

şə

rifi.  Mülki  islahatlar.  Krım  müharibəsi.  Humayun.  Çernoqoriya  müharibəsi.  Krit 

üsyanı. II Əbdülhəmid. 1876-cı ildə Konstitusiyanın qəbul edilməsi. 1877-1878-ci illərdə 

Rusiya-Türkiyə  müharibəsi.  San  Stefano  sülhü.  Berlin  sazişi.  Osmanlı  imperiyasında 

erməni məsələsi. Krit qiyamları. 

XX  əsr.  mperiyanın  süqutu.  1908-ci  ildə  Gənc  Türkllər  inqilabı.  1912-ci  ildə 

taliya-Türkiyə  müharibəsi.  Birinci  və 

kinci  Balkan  müharibələri.  I  Dünya 

müharibəsində  Osmanlıların  iştirakı.  1918-ci  il  Mudros  barışığı.  Antanta  qoşunlarının 

Türkiyəni  işğal  etməsi.  “Hüquqların  qorunması”  cəmiyyətlərinin  yaradılması.  Mustafa 

Kamalın  fəaliyyəti.  Sivas  konqresi,  “milli  and”  proqramının  qəbul  edilməsi.  Türkiyə 

Böyük  Millət  Məclisinin  çağrılması  və  onun  ilk  aktları.  1920-ci  ildə  Sevr  müqaviləsi. 

Xarici  müdaxilə.  Müstəqillik  uğrunda  yunan-türk  müharibəsi.  Mustafa  Kamalın 

rəhbərliyi altında türk ordusunun hücuma keçməsi. Türkiyənin respublika elan olunması. 

Lozanna konfransı. Mustafa Kamal Atatürk – respublikanın ilk prezidenti. 

Türkiyə  müstəqillik  əldə  etdikdən  sonra.  Mustafa  Kamalın  islahatları: 

kamalizmin  əsas  prinsipləri.  Sultanlığın  və  xilafətin  ləğv  edilməsi.  Mustafa  Kamalın 

iqtisadi siyasəti. Etatizm. Laisizm. Mədəniyyət və məişət sahəsində dəyişikliklər. 

Türkiyə  II  dünya  müharibəsi  ərəfəsində  və  müharibə  dövründə.  Müharibə 

ə

rəfəsində ölkənin ictimai-iqtisadi və siyasi inkişafı. Türkiyənin Millətlər  ttifaqına daxil 

olması. Montre konfransı. Almaniya təsirinin artması. Pro-alman neytrallığı. Türkiyənin 

antihitler koalisiyasının tərəfinə keçməsi. 

Türkiyə  1945-1960-cı  illərdə.  II  dünya  müharibəsindən  sonra  Türkiyədə  ictimai-

iqtisadi vəziyyət. Xalq-cümhuriyyət və Demokratik partiyalar arasında qarşıdurma. 1945-

1947-ci  illərdə  “Türkiyə  böhranı”.  Amerika  Birləşmiş  Ştatları  ilə  yaxınlaşma  kursu. 

Demokratik  partiyanın  qələbəsi  (1950).  Türkiyənin  NATO-ya  daxil  olması.  Türkiyə 

Demokratik partiyanın hakimiyyətdə olduğu dövrdə. Siyasi böhranın yetişməsi. 1960-cı il 

27 may dövlət çevrilişi. 

Türkiyə  1960-2005-ci  illərdə.  1960-cı  ildə  hərbi  çevriliş  və  1961-ci  ildə 

Konstitusiyanın  qəbul  edilməsi.  Türk  cəmiyyətinin  plüralist  srukturunun  yaradılması, 

siyasi  ziddiyyətlərin  kəskinləşməsi.  Türk  cəmiyyətinin  birliyinin  qorunub  saxlanması 

məsələsi. Kürd problemi.  slamçı qrupların yaranması. S.Dəmirəl hökumətinin fəaliyyəti. 

1971-ci  ildə  fövqəladə  vəziyyət.  1970-ci  illərdə  siyasi  qüvvələrin  yenidən  qruplaşması. 

Türkiyənin siyasi həyatında hərbi dairələrin rolu. Hakimiyyətin mülki şəxslərə verilməsi 

prinsipi. Turqut Özalın “ qtisadi sabitləşmə paketi”. Bazar iqtisadiyyatına tədricən keçid, 

kənd  təsərrüfatının  müasirləşdirilməsi.  Tansu  Çillər–Türkiyənin  ilk  qadın  baş  naziri. 

Türkiyənin  iqtisadi  çətinlikləri.  1995-ci  ilin  siyasi  böhranı.  1995-ci  il  seçkilərində 

---