Microsoft Word ayten add doc

 
Azərbaycan.- 2008.- 29 aprel.- S. 5. 
 
 
Heydər Əliyev və mədəniyyət adlı üçcildlik nəşrə 
hazırlanmışdır 
 
AzərTAc xəbər verir ki, Mədəniyyət və Turizm 
Nazirliyində ulu öndərimiz Heydər Əliyevin anadan olmasının 85 
illiyi ilə əlaqədar "Heydər Əliyev və mədəniyyət" adlı üçcildlik 
nəşrə hazırlanmışdır. 
Toplunun 1-ci cildi 1969-1996, 2-ci cildi 1997-1998, 3-cü 
cildi isə 1999-2003-cü illəri əhatə edir. Kitabın son cildində 
ədəbiyyat, mədəniyyət, incəsənət, elm, din və idman xadimləri ilə 
görüşləri, müsahibələri, tövsiyələri, milli-mənəvi dəyərlərə 
verdiyi yüksək qiymət barədə materiallar toplanmışdır. 
Mayın əvvəllərində oxuculara təqdim ediləcək sanballı 
cildlər müasir mədəni yüksəlişlə maraqlanan, ədəbiyyat və 
incəsənət tarixi ilə məşğul olan tədqiqatçılar, geniş oxucu kütləsi, 
müəllim və tələbələr üçün dəyərli mənbədir. 
 
Azərbaycan.- 2008.- 22 aprel.- S. 1. 
 
 
 
Cavadov S. 
 
Heydər Əliyev yadigarları 
 Salyandakı Şahmat Məktəbi və Tarix-
Diyarşünaslıq Muzeyi gənclərin sevimli yeridir 
Yaxşı yadımdadır, keçən əsrin 80-ci ilində Azərbaycan KP 
MK-nın birinci katibi işləyən Heydər Əliyevin göstərişi ilə 
rayonlarda şahmat məktəbləri və tarix-diyarşünaslıq muzeyləri 

---

yaradılmağa başlanıldı. O zaman Salyan Rayon Partiya 
Komitəsinin birinci katibi işləyən Fuad Əliyev bu tapşırığa xüsusi 
məsuliyyət və yaradıcılıqla yanaşırdı. 
Şahmat məktəbinin binası üçün müxtəlif variantlarda layihələr 
hazırlandı. Məlumdur ki, bu qədim Şərq oyununda hər bir fiqurun 
öz görkəmi, hərəkət və hücum taktikası var. Elə buna görə də 
digər rayonlarda olduğu kimi, Salyanda da çalışırdılar ki, bina 
şahmat məktəbi olaraq kənardan özünəməxsusluğu ilə seçilsin. 
Çəkilən zəhmət itmədi. Gərgin əmək, düşünülmüş layihə 
nəticəsində yaxşı bir bina ucaldıldı. Binanın əsas korpusu şahmat 
taxtasını, yarış zalı isə top fiqurunu əks etdirirdi.  
Bu günlərdə şahmat məktəbinə baş çəkdik. İlk anda binanın giriş 
qapısının yuxarı hissəsində ulu öndərin "Şahmat oyunu əqlin, 
təfəkkürün idmanıdır" sözləri diqqəti cəlb etdi. Bəli, Heydər 
Əliyev canı, qanı qədər sevdiyi Azərbaycanı, onun gələcəyi olan 
gəncləri sağlam, xoşbəxt, hər cəhətdən yüksək səviyyədə görmək 
istəyirdi. Arzu edirdi ki, Odlar diyarı adlı bu məmləkət dünyanın 
ən sivil dövlətləri sırasına çıxsın, onun övladları öz zəkası, 
düşüncəsi, görkəmi, intellektual səviyyəsi ilə ən inkişaf etmiş 
ölkələrin insanlarından geri qalmasınlar. Elə buna görə də bütün 
rayonlarda şahmat məktəblərinin yaradılmasına çalışdı və buna 
nail oldu. 
Salyan Rayon Şahmat Məktəbində olarkən ulu öndərin bu 
arzusunun çiçəkləndiyini, bəhrə verdiyini bir daha gördük. 
Binanın foyesində şahlar dövrünün həyatını özündə əks etdirən 
xırda, rəngbərəng daşlarla "toxunmuş" mozaika var. Yarış zalında 
asılmış orijinal çılçıraq da insanın xəyalını keçmiş əsrlərə aparır. 
Bunları deməkdə məqsədimiz ümummilli liderin göstərişi ilə 
yaradılan məktəbin böyük məhəbbətlə, dərin hörmətlə qorunub 
saxlanılmasını diqqətə çatdırmaqdır.  
Ötən əsrin 80-ci illərinin əvvəllərindən fəaliyyət göstərən 
məktəbdə minlərlə salyanlı gənc şahmat oyununun sirlərinə 
dərindən bələd olmuş, düşdükləri məclislərdə bu qədim Şərq 
oyunundan söhbət düşəndə məyus olmamışlar. Hazırda məktəb 

---

yaşlı 424 uşaq 15 nəfər məşqçi-müəllimin köməyi ilə şahmatın 
sirlərinə yiyələnir. Yaş dərəcəsinə görə məktəbdə 36 qrup 
fəaliyyət göstərir. Fəaliyyət göstərdiyi müddət ərzində məktəbin 
şahmatçıları rayon, respublika, habelə beynəlxalq turnirlərdə 
uğurla çıxış edir, müxtəlif yerlərə, mükafatlara layiq görülürlər. 
2005-2006-cı illərdə məktəbdə 120 nəfər 2-ci və 3-cü dərəcəli 
şahmatçı yetişmişdir. Ümummilli lider Heydər Əliyevin 85 illik 
yubileyi ilə əlaqədar mart ayının 23-ündən 31-inə kimi Masallıda 
keçirilən respublika şahmat turnirinin zona yarışında məktəbin 
şahmatçıları uğurla çıxış etmişlər. 14 yaşlı Ülvi Qafarov öz 
həmyaşıdları arasında 1-ci yeri götürərək Bakıdakı yarışlara 
vəsiqə almışdır. Bundan əlavə, məktəbin digər şagirdləri - Hikmət 
Mirzəyev 14 yaşlılar arasında 2-ci yer tutaraq 2-ci dərəcəli diplom 
almış, Vüsalə Abdulova 10, Fəxriyyə Zərgərli 12 və Vüsalə 
Zərgərli 14 yaşlı qızlar arasında 3-cü yerə çıxmışlar. 
Salyanda xalqımızın böyük oğlundan qalan yadigarlardan biri də 
Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyidir. Şəhərin mərkəzində yerləşən 
muzey binasının qəribə, yaddaqalan tarixi var. Həmin illərdə 
Salyanda işləyən və mənəm-mənəmlik edən prokuror qanunsuz 
olaraq öz idarəsi üçün yaraşıqlı bir bina tikdirmişdi. Bundan xəbər 
tutan Heydər Əliyev onu işdən azad etdirdi və həmin binanın 
Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyinə verilməsini tapşırdı. Beləliklə, 
respublikada birincilər sırasında - 1981-ci il yanvar ayından 
Salyanda Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi fəaliyyət göstərməyə 
başladı.  
Təbib, naşir, şair, filosof, rəssam, ictimai xadim Əli bəy 
Hüseynzadənin adını daşıyan ikimərtəbəli binada yerləşən muzey 
2 foyedən, 5 zaldan ibarətdir. Buradakı 1-ci zalda rayonun 
ərazisindən tapılmış XII-XIX əsrlərə aid eksponatlar, 2-ci zalda 
1917-1920-ci illəri əhatə edən, habelə Azərbaycan Demokratik 
Cümhuriyyətinin yaranmasını və həmin dövrü əks etdirən 
fotoşəkillər, tarixi sənədlər nümayiş etdirilir. 1920-1941-ci illəri 
əhatə edən 3-cü zalda savadsızlığın ləğvindən, kolxoz və 
sovxozların yaranmasından, 4-cü zalda 1941-1945-ci illər Böyük 

---