Microsoft Word ayten add doc

- Qabil, sən niyə  mənim rusca gözəl danışmağıma təəccüb 
etmirsən, azərbaycanca danışmağıma təəccüb edirsən? Bu dil 
mənim ana dilimdir, mən bu dili bilməliyəm! Eləcə  də hamımız 
bilməliyik! 
O zaman bu söhbətin əks-sədası böyük oldu. Xüsusən, Heydər 
Əliyevin iclaslarda təmiz Azərbaycan dilində danışması dilini 
unutmuş məmurları silkələdi. Odur ki, insanlar dövlət idarələrinə 
müraciət edəndə artıq sıxılmır, çəkinmir, öz dilində - Azərbaycan 
dilində müraciət edirdilər. Bu isə öz-özlüyündə milli ruhumuzu 
yüksəldirdi. 
Heydər  Əliyev öz xalqını yaxşı tanıyırdı. Onun çılğın 
nümayəndələrini, qanı coşanları çəkib saxlayır, imperiyanın cəza 
maşınlarından qoruyur, imperiyanın öz siyasəti ilə onun 
dəyərlərini bərpa edir, cəmiyyətin ümumi inkişafına nail olurdu. 
Bu faktdır ki, işğalçılar həmişə azərbaycanlıların hüquqlarını 
tapdayıblar, sərvətlərini talayıblar, dilini, tarixini unutdurmağa 
çalışıblar. Ancaq xalqımız bu qovğalardan çıxıb. Onun mübarizlik 
ruhunu, azadlıq eşqini söndürə bilməyiblər. Xalqımızın 
böyüklüyü, yenilməzliyi də bundadır ki, bu uzun illərdə tarixini, 
dilini, dinini, milli-mənəvi dəyərlərini, onların saflığını qoruyub 
saxlayıb. Əlbəttə, belə işlərdə xalqın tarixi - qan yaddaşı mühüm 
rol oynayıb. Sıxıntılar, təzyiqlər içində olsa da, gənc nəslə 
kimliklərini aşılayıblar, bununla da, tarixi və milli-mənəvi 
dəyərlərini yaşadıblar. Qeyd etdiyimiz kimi, birinci dəfə 
Azərbaycana rəhbərlik edəndə Heydər Əliyev bu istiqamətdə çox 
böyük işlər gördü. Amma ötən  əsrin sonunda - müstəqilliyimizi 
əldə edəndən sonra hakimiyyəti zəbt edənlər bu dəyərləri 
qiymətləndirə bilmədilər, daha doğrusu, onları başqa məsələlər 
düşündürürdü, milli ənənələri qoruyub-yaşatmaq gücündə 
deyildilər. Xalqdan uzaq olan qüvvələr xalq mənafeyini, tarixi və 
milli dəyərləri qoruya bilməzdilər. Ancaq şüarçılıq vardı. Bu isə 
laqeydlikdən betər idi. Nə böyüyün yeri bilinirdi, nə kiçiyin. Nə 
ağsaqqal sözü eşidilirdi, nə ağbirçəyə hörmət qoyulurdu. Dövlətin 
idarə olunmasında da vəziyyət beləydi. Müdafiə naziri və yaxud 

---

hansısa bir hərbi hissənin komandiri Ali Baş Komandanın əmrini 
eşitmirdi, hətta ona hədə-qorxu gəlirdi. Aşağı dövlət 
strukturlarının rəhbərləri Prezidentə “dərs” verir, ona tabe 
olmaqdan imtina edir, itaətsizlik göstərirdilər. Odur ki, həm 
dövlətçilik, həm də milli ənənələr itirilirdi. Sonda isə 
Azərbaycanın büsbütün məhv olmaq təhlükəsi yarandı. 
1993-cü ilin iyun ayının  əvvəlləri ölkədə  vəziyyət belə idi. 
Artıq ölkəni xilas etmək ümidi itirilməkdəydi. Odur ki, xalq özü 
öz başına çarə  qılmalıydı. Özünə  rəhbər, lider seçməliydi. Bu 
seçimdə xalqa müdrikliyi, qan yaddaşı köməyə  gəldi. Dövlət 
quruculuğu təcrübəsi olan, Vətəninə  qırılmaz tellərlə bağlanan 
fədakar bir insanı - Heydər Əliyevi təkidli tələblərlə hakimiyyətə 
gətirdi. Gətirdi ona görə ki, əvvəlki rəhbərlərində qorxaqlıq, 
biganəlik, səriştəsizlik, vəzifəyə  hərislik və digər mənfi 
keyfiyyətlər görmüşdülər. Xalq bilirdi ki, Heydər Əliyevi Vətənə 
xidmətdən heç nə ilə qorxudub, çəkindirmək olmaz. Xalq 
rəhbərdən Azərbaycana qənim kəsilənlərə  kəskin və  qətiyyətli 
cavab gözləyirdi. Prezident Heydər  Əliyev öz xalqına arxalanıb 
bunu etdi və azərbaycançılıq ideologiyasını formalaşdıraraq, 
hüquqi, demokratik dövlət quruculuğuna başladı.  
Ümummilli liderimiz dövlətdə vəzifə tutmaq istəyən şəxslərin 
zəruri keyfiyyətlərə malik olmasına xüsusi diqqət yetirirdi: “Hər 
bir insan həyatda öz yerini tapmalıdır. Hər bir insan öz yerini 
tapanda böyük olur. Kim ki, öz biliyindən, bacarığından artıq 
iddialar edir, o, həmişə  məğlub olur”. Belə  kəlamlar istər 
dövlətçilik  ənənələrində, istərsə dövlət rəhbərinin kadr 
siyasətində, istərsə  də  hər bir kəs üçün yüz illər sonra da əsas 
götürüləcək meyarlardır. 
Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevə görə milli ideologiyanın 
əsas komponentləri milli dövlətçilik və milli-mənəvi dəyərlərdir. 
Heydər Əliyev deyirdi: “Xalqı həmişə mənəviyyat birləşdirmişdir. 
Çünki başqa  əsaslara nisbətən mənəvi  əsaslar daha üstündür”. 
Odur ki, öz ana dilini bilməyən adamları  şikəst adamlar 
adlandırırdı. 

---

Ümummilli liderimiz Heydər  Əliyevin böyük səylə inkişaf 
etdirdiyi məsələlərdən biri (milli ideologiyanın tərkib hissəsi 
kimi) azərbaycançılıq xətti idi. Böyük azərbaycanlı qürurla 
bildirdi ki, “Azərbaycan dili bu gün dərin fikirləri  ən incə 
çalarlarınadək olduqca aydın bir şəkildə ifadə etmək qüdrətinə 
malik dillərdəndir. Düşüncələrdəki dərinliyi, hisslərdəki 
incəlikləri bütünlüklə ifadə etmək kamilliyinə yetişə bilməsi üçün 
hər hansı xalqa bir neçə minillik yaşaması lazım gəlir. 
Azərbaycan dilinin bugünkü inkişaf səviyyəsi göstərir ki, 
Azərbaycan xalqı dünyanın  ən qədim xalqlarındandır”. – Bu, 
ümummilli liderimiz Heydər  Əliyevin “Dövlət dilinin tətbiqi 
işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” 2001-ci il 18 iyun tarixli 
fərmanındandır. Böyük öndərimizin imzaladığı  hər bir sənəd, 
dediyi hər bir fikir milli konsepsiyamızın formalaşmasına xidmət 
edirdi. Azərbaycan dilini dövlət müstəqilliyimizin mühüm 
qarantlarından biri adlandıran ümummilli liderimiz deyirdi ki, 
“həyatda uğur qazanmaq üçün xalqımızın, millətimizin milli-
mənəvi dəyərlərinə sadiq olmaq lazımdır, bu milli-mənəvi 
dəyərləri ümumbəşəri dəyərlərlə birləşdirib, müasir həyat tərzi 
keçirmək lazımdır”. Bu, birdən-birə avropalaşmaq istəyənlərə 
cavab idi. Milli-mənəvi dəyərlərdən uzaq düşənlər həyatda 
heçliyə doğru gedənlərdir.  
Müstəqillik qazanandan sonra Avropadan xəbərsiz 
“avropalaşanlar” milli-mənəvi dəyərlərimizi ayaqlar altına 
atırdılar. Bu tipli jurnalistlər də parnoqrafiyanı  təbliğ edən 
qəzetlər, jurnallar buraxır, asan qazanc yolu tapırdılar. Bu yolla 
xalqın yetişməkdə olan nəslin mənəviyyatına güclü zərbələr 
vururdular. Soruşanda da deyirdilər ki, biz “Avropa 
təmayüllüyük. Avropada belə şeylər adi şeylərdir”. Sadə xalq isə 
çaşıb qalırdı. Bu işdə yenə Heydər Əliyev xalqın köməyinə gəldi: 
“Ayrı-ayrı jurnallarda, qəzetlərdə parnoqrafiya səviyyəsində 
fotoşəkillər nümayiş etdirənlər nə düşünürlər?  İndi  ən inkişaf 
etmiş Avropa ölkələrində, Amerikada, başqa ölkələrdə belə şeylər 

---