Biblioqrafiya
463
4844. Məmmədov, İ. İrəvan dəftəri. İctimai
fikir tariximizin qəribsə-
yən üfüqləri /İsrafil Məmmədov; elmi red. N.Cəfərov.- Bakı: Adiloğlu,
2002.- 210 s.
4845. Məmmədov, İ. Tariximiz, torpağımız, taleyimiz /İsrafil Məm-
mədov; elmi red. İ.Ağayev; məsul red. Hacı Qənbər (Ağayev); red.
М.Rəhman qızı.- Bakı: Adiloğlu, 2002.- K.I.- 700 s.
Əsərdə Sərdar sarayı və
İrəvan qalasından [S.45-46] söhbət açılır.
4846. Mirzə, H. Hanı o səndəki el, Dərələyəz?! /Həsən Mirzə; red.
B.Xəlilov.- Bakı: Qismət, 2002.- 192 s.
2003
4847. Əliyev, Ə. Azərbaycan dilinin Meğri şivələri /Əhmədəli Əli-
yev; elmi red. Q.Kazımov; АМЕА, Nəsimi ad. Dilçilik İn-tu.- Bakı: Elm,
2003.- 579 s.
Monoqrafiyada ilk dəfə olaraq, qədim Zəngəzurun cənub qurşağında
yerləşən Meğri ərazisindəki Hüvədi, Aldərə, Vartanizor, Ernəzir, Lehvaz,
Maralzəmi, Tuğut kənd şivələri öyrənilmişdir.
4848. Mirzəyev, H. Dərələyəz mahalının
toponimləri və şivə sözləri
/Həsən Mirzəyev; elmi red.: B.Xəlilov, А.Bayramov.- Bakı: Ağrıdağ,
2003.- 359 s.
2004
4849. Əliyev, V. Zəngəzurda qalan izimiz /Vilayət Əliyev; red.
İ.Məmmədov.- Bakı: Nurlan, 2004.- 295 s.
Kitabda Zəngəzurda abidələri və toponimləri haqqında məlumat verilir.
4850. Hidayət. Burdan min atlı keçdi: Publisistik-tarixi qeydlər /Hi-
dayət; red. S.Nəzərli; rəssam A.Hüseynov.- Bakı: Azərbaycan Milli En-
siklopediya Nəşriyyat-Poliqrafıya Birliyi, 2004.- 460 s.
Əsərdə tarixən əzəli türk torpaqları olmuş Qərbi Azərbaycanda (indi-
ki Ermənistan) azərbaycanlı türklərin yaşadığı ictimai-siyasi şərait, yer-
yurd adlarından (toponimlərdən) bəhs edilir.
4851. Məmmədov, İ. İrəvan dəftəri: Sətirlənmiş duyğuların qəribsə-
yən sədası /İsrafil Məmmədov; red. H.İsmayılov.- Bakı: Adiloğlu, 2004.-
K.II.- 317 s.
Əsərin “Yadda qalan izlər”
bölməsində abidələr
və toponimlərdən
söhbət açılır [S.145-247].
4852. Mirzəyev, H. Qərbi Azərbaycanın Dərələyəz mahalı /Həsən
Mirzəyev; red.: B.Budaqov, N.Cəfərov, S.Məmmədov və başq.- Bakı:
Elm, 2004.- C.I.- 856 s.
Azərbaycanın tarixi abidələri və toponimləri
464
Monoqrafiyada Dərələyəz mahalınınn Aysəsi məbədi; Her [S.111-
113; S.135-139]; Her-Her (Qoşavəng) [S.257], Şadıvəng [S.432-433] Ak-
ra [S.132-135] məbədləri, Qındavaz monastırı [S.220-221], Ərgəz-ərqazan
piri [S.191-194] Qılkörpü [S.335] Şah Abbas Səlim karvansarası [S.427-
429] Ağkənd karvansarası [S.99-100] haqqında məlumat almaq olar.
4853. Nəzərli, S. Ləmbəli: (Ensiklopedik toplu) /Səfalı Nəzərli; tərt.,
red. B.Ənsər.- Bakı: Nurlan, 2004.- 599 s.
Kitabda Ləmbəli körpüləri [S.29-330], Cadırğan piri [S.42-46] haq-
qında məlumat verilir.
4854. Səfolu, A. Sazlı-sözlü Dərələyəz: (Dərələyəz folklorundan ör-
nəklər) /A.Səfolu, A.Ali qızı.- Bakı: Nurlan, 2004.- 300 s.Kitabda topo-
nimlərə geniş yer verilir.
4855. Zəngəzurlu, P. Zəngəzur həsrəti /Pərvanə Zəngəzurlu.- Bakı:
Maarif, 2004.- 388 s.
Kitabda Zəngəzur bölgəsinin toponimlərinə də rast gəlinir.
2005
4856. Bayramov, İ. Qərbi Azərbaycanın toponimlər sistemi /İbrahim
Bayramov; elmi red.: A.Qurbanov, H.Mirzəyev; rəy. V.Əliyev, Q.Məşədi-
yev.- Bakı: Elm, 2005.- 432 s.
4857. Cəfərov, C. Milli-etnik yaddaşın izi ilə /Cəfər Cəfərov; red. və
ön söz. müəl. H.İsmayılov; topl. tərt. ed. A.Cəfərova; AMEA, Folklor İn-
tu.- Bakı: Səda, 2005.- 170 s.
Kitabda Yerevan sözünün mənşəyi araşdırılır [S.30-36].
4858. Urud, M. Zəngəzur: elmi-publisistik nəşr /Musa Urud; ideya
və layihə müəl. A.Muradverdiyev; elmi red. V.Əliyev.- Bakı: Nurlan,
2005.- 501 s.
Kitabda qədim Azərbaycan torpağı olan Zəngəzurun antik dövrlərin-
dən son illərə qədərki tarixi, coğrafiyası, əhalisi, bölgədəki etnogenez pro-
sesləri, azərbaycanlıların
mübarizəsi, qəhrəmanlığı və faciəsi türk, ərəb,
fars, erməni, alban mənbələri, arxiv materialları əsasında ətraflı və obyek-
tiv təhlil olunmuş, kitabın “Sirli ölkə - Zəngəzur” bölməsində toponimlə-
rindən, Vagudi məbədi [S.376-378], Miğri [S.92], Sərdərabad, Oxçu qala-
ları [S.92-93], Sınıq karvansara [S.89] abidələrindən bəhs edilir.
2006
4859. Ələkbərli, Ə. Qərbi Azərbaycan abidələri /Ə.Ələkbərli; kitabın
ingiliscəsinə məsul Z.Ağayev; red. B.Budaqov; V.Əliyev; C.Qiyasi;
Biblioqrafiya
465
məsl.: M.Nemət və b. -Bakı: Ağrıdağ, 2006.- 228 s.
4860. İslamoğlu, S. Xalisa... Kəndimiz-dərdimiz:
Qərbi Azərbaycan,
Vedibasar mahalı, Xalisa kəndi /S.İslamoğlu; elmi red. S.Məmmədov;
məsl.: H.İsmayılov, Ə.Ələkbərli; AMEA Folklor İn-tu.- Bakı: Nurlar,
2006.- 504 s.
Kitabda Qərbi Azərbaycan, Vedibasar mahalı, Xalisa kəndlərinin
tarixi və toponimlərindən də bəhs edilir.
4861. Mirzəyev, H. Seçilmiş elmi məqalələr /Həsən Mirzəyev; elmi
red.: F.Cəlilov, Q.Məşədiyev; rəy.: C.Cəfərov, V.İsrafilov.- Bakı: Elm,
2006.- C.4.- 660 s.
Kitabın içindəkindən: Qoşqar, Keti, Murguz, Maçın toponimləri [S.
294-297], Aşıq poeziyasında yaşayan adlarımız [S.298-300] “Qəndbölən”
toponiminin yaranması [S.301-302], XX əsrdə Ermənistanda məcburi də-
yişdirilən yer adlarımız [S.313], Ağxac-Qaraxac toponimi [S.326], Axta
toponimi [S.340], Arpa toponimi [S.363] haqqında məlumatlar verilmişdir.
4862. Mirzəyev, H. Azərbaycan toponimləri və şivə sözləri /H.Mir-
zəyev.- Bakı: Elm, 2006.- K.3.- 536 s.
Kitabın içindəkilər: Müəllifdən; I Fəsil: Dərələyəz mahalı haqqında
qısa məlumat; II Fəsil: Onomastik vahidlər haqqında; III Fəsil:
Dərələyəz
mahalındakı kəndlər və bu kəndlərdən bəzilərinin ərazisində olan xüsusi
adların qısa xülasəsi; IV Fəsil: Dərələyəz mahalında işlənən bəzi şivə söz-
ləri və bunların arealı; Aşıq poeziyasında yaşayan adlarımız və tariximiz.
2007
4863. Ələkbərli, Ə. Qərbi Azərbaycan abidələri /Əziz Ələkbərli;
kitabın ing. dilinə məsul Z.Ağayev; red.: B.Budaqov; V.Əliyev; C.Qiyasi;
məsl.: M.Nemət və b.- Bakı: Nurlan, 2007.- 272 s.
4864. Əliyev, F. İrəvan xanlığı /Fuad Əliyev, U.Həsənov; red. və ön
söz. müəl. K.Şükürov.- Bakı: Şərq-Qərb, 2007.- 141, [3] s.
4865. Xəlilzadə, F. Yolum düşə Zəngəzura /Flora Xəlilzadə; ön söz.
müəl. İ.Vəliyev; red. K.Mirzəyeva.- Bakı, 2007.- 522 s.
Kitabdan Zəngəzurun tarixi,
mədəniyyət abidələri, toponimləri haq-
qında da bilgi almaq olar.
4866. Qurbanov, A. Qərbi Azərbaycanın Cucikənd yazılı abidələri-
nin kəşfi /Afat Qurbanov; red.: Ə.Rəcəbov, V.İsrafilov; rəy.: A.Əliyev,
M.Bağırov.- Bakı, 2007.- 96 s.
4867. Məhərrəmov, Q. Başı dumanlı Göyçə: [bədii biblioqrafik sə-
nədli əsər] /Qəşəm Məhərrəmov, İ.Məhərrəmov; red. N.Babayev.- Gəncə:
“E.L.” Nəşriyyat və Poliqrafiya Şirkəti MMC, 2007.- 452 s.
Azərbaycanın tarixi abidələri və toponimləri
466
2008
4868. Gəncəli, S. 777 sual: Düşündürücü, əyləncəli
ensiklopedik top-
lu /Sabir Gəncəli; foto R.Sadıqov.- Bakı: Azərbaycan, 2008.- 232 s.
Kitabda “İrəvan adı hansı əsrdən məlumdur?”, “İrəvan Sərdarının sa-
rayı” başlıqlı yazılar verilmişdir [S.150-154].
4869. Məmmədov, İ. İrəvan dəftəri. İctimai fikir tariximizin qəribsə-
yən üfüqləri /İsrafil Məmmədov; elmi məsl. Y.Mahmudov; elmi red.:
N.Cəfərov, S.Əsədov; A.A.Bakıxanov ad. Tarix İn-tu.- Bakı: Adiloğlu,
2008.- C.I.- 216 s.
4870. Səmədova, K. Qərbi Azərbaycan etnotoponimlərinin arealları:
[dərs vəsaiti: monoqrafiya] /Könül Səmədova; elmi red.: H.Mirzəyev,
B.Xəlilov; rəy.: M.İsmayılova, İ.Bayramov; ön söz. müəl. Q.Məşədiyev;
ADPU.- Bakı: Nurlan, 2008.- 155 s.
2009
4871. Dərələyəzli, K. Burda bir el var idi... /Kamil Dərələyəzli; red.
və ön söz. Ə.Ələkbərli; məsl. H.Mirzəyev, H.Əmirov.- Sumqayıt: Dərələ-
yəz – M, 2009.- 616 s.
Kitabda Qərbi Azərbaycanda ən çox qədim abidələri ilə zəngin olan
Dərələyəz mahalında yaşamış insanların qoyub
getdiyi milli-mənəvi də-
yəri olan saysız-hesabsız tarixi abidələr – IV yüzilin Dəmrov piri, bu günə
qədər tarixi məlum olmayan Sal-sal qalası (Babək qalası), onlarla abidələr
və çoxtağlı körpülər, Qədim İpək yolu kənarında qalan karvansaralar haq-
qında olan məlumatlar öz əksini tapmışdır.
4872. İrəvan əyalətinin icmal dəftəri /AMEA, A.A.Bakıxanov ad.
Tarix İn-tu; layih. və ön söz. müəl. Y.Mahmudov; tərt. ed. T.Nəcəfli.-
Bakı: Çaşıoğlu, 2009.- 685 s.
4873. İrəvan əyalətinin müfəssəl dəftəri /AMEA, A.A.Bakıxanov
ad. Tarix İn-tu; layih. və ön söz. müəl. Y.Mahmudov; tərt. T.Nəcəfli.-
Bakı: Çaşıoğlu, 2009.- 674 s.
4874. İsmayılov, F. Məcburən erməniləşdirmə /Faiq İsmayılov; [el-
mi red. Q.Hacıyev; red. M.Alxanov; tərc. ed. G.Mansurov; foto.: F.İsma-
yılov, A.Hüseynov; red. hey.: Q.Hacıyev [və b.]]; ön söz Q.Hacıyev.-
Bakı: Nurlar, 2009.- 183 s.
4875. Nəbibəyli, Z. Türkəm, Tanrıçıyam və ya dön geriyə bax /Ziyad-
xan Nəbibəyli; red.: F.Fəcri, İ.Cəlilbəyli.- Bakı: Araz, 2009.- 135 s.
Kitab beş ayrı-ayrı hissədən ibarət olub, hər bir hissə Azərbaycan
dövlətinə və dövlətçiliyinə, Zəngəzur mahalının mənəvi dəyərlərinə, dini
mənəvi tariximizə həsr olunmuşdur.