Microsoft Word Az?rb. Adil abdulla ?L. doc
Yüklə 2,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- V BÖLÜM DÖVLƏT-DİN, İSLAM-DEMOKRATİYA MÜNASİBƏTLƏRİ
- Həzrət Məhəmməd Peyğəmbərin məqbərəsini, məscidini ziyarət etdiyim üçün bir müsəlman kimi özümü xoşbəxt hesab edirəm.
75 xalqımızın, gənclərin əxlaqına sirayət etməsinə yol verməyək". Bu, çox önəmli bir məsələ idi. Belə ki, cavanlar, adətən, müasir dünya ilə ayaqlaşmaqdan ötəri, onun texnoloji-iqtisadi tərəqqisindən daha çox yüngül əyləncə mərkəzlərinə meyillənirlər. Ona görə Azərbaycan Prezidenti gecə klubları, kazinolar və bu sayaq digər əyləncə yerlərinin bağlanması haqqında qərar verməklə gənclərin mənəviyyatını böyük təhlükədən qorudu. O, bu qərarını belə izah etdi: "Mənim bu qərarlarımın hamısı, yalnız və yalnız xalqımızın, cəmiyyətimizin sağlamlığını qorumağa yönəlibdir. Mən bütün bu qərarlarımla, bütün bu fəaliyyətimlə çalışıram ki, xalqımız, xüsusilə siz gənclər sağlam əxlaq tərbiyəsi alasınız". Məlum olduğu kimi, müasir dünyada gərgin rəqabət və mücadilə gedir, ölkələr və xalqlar inkişafdan qalmamaq üçün praqmatik iqtisadi maraqlara xüsusi əhəmiyyət verirlər. İqtisadi maraqların üstünlük təşkil etdiyi müasir dünyada əxlaqi-mənəvi dəyərlər bir qədər arxa plana keçir. Bəzən isə daha çox fayda götürmək, daha çox gəlir əldə etmək psixologiyası insanları əxlaqi-mənəvi ölçülərdən kənara çıxmağa vadar edir. Bu çox təhlükəli bir meyildir, belə ki, freydizm və makkiavellizm psixologiyası insanları öz praqmatik maraqlarını təmin etmək üçün qeyri-əxlaqi vasitələrə əl atmağa sürükləyir. Belə zümrə üçün iqtisadi qazanc əxlaqdan üstün sayılır və vaxtı ilə Qərb dünyasında vəhşi kapitalizm həmin psixologiyanın təsiri altında yaranmışdır. Keçid dövrü yaşayan və yenicə müstəqilliyə qovuşan Azərbaycanda bazar iqtisadiyyatının sağlam bir istiqamətdə formalaşması olduqca zəruri məsələ idi. Heydər Əliyev bu məsələdə də mənəviyyatın nəzərə alınmasını vacib sayır. 76 Bazar iqtisadiyyatının və sahibkarlığın ölkənin inkişafında müsbət əhəmiyyətli cəhətlərini önə çəkən Prezident, eyni zamanda, bunların cəmiyyətdə doğura biləcəyi mənfi meyilləri haqqında xəbərdarlıq edir, sonra isə belə bir tövsiyə verir: "Bazar iqtisadiyyatını inkişaf etdirərək, sərbəst iqtisadiyyata geniş yer verərək, Azərbaycanda sahibkarlıq təbəqəsi yaradaraq biz hamısını öz mənəvi dəyərlərimizin üzərində qurmalıyıq". Burada söhbət azərbaycanlıların milli-dini ənənələrinə xas olan ictimai ədalətin təmin edilməsindən, cəmiyyətin imkanlı təbəqəsi tərəfindən xeyriyyəçilik fəaliyyətinin təşkilindən, varlılar ilə kasıbların arasında kəskin təbəqələşmənin qarşısının alınmasından gedir. Təbiidir ki, bu cür məsələlər İslamda daha çox təkidlə vurğulanır. 77 V BÖLÜM DÖVLƏT-DİN, İSLAM-DEMOKRATİYA MÜNASİBƏTLƏRİ Müqəddəs Mədinə şəhərini, İslamın müqəddəs abidələrini, Həzrət Məhəmməd Peyğəmbərin məqbərəsini, məscidini ziyarət etdiyim üçün bir müsəlman kimi özümü xoşbəxt hesab edirəm. HEYDƏR ƏLİYEV 78 79 Müasir dünyada geniş bəhs olunan məsələlər sırasında dövlət-din, İslam demokratiya münasibətləri xüsusi yer tutur. İslama qayıdış, bu zəngin sivilizasiyanın yenidən dirçəlməsi, müsəlman ölkələrində və dünyada islami hərəkatların təşkilatlanması göstərir ki, din ilə dövlət və İslam ilə müasir demokratik qurumlar arasındakı münasibətlər sivil qaydada tənzimlənməlidir. Çünki, İslama qarşı qərəzli mövqe nümayiş etdirən güc mərkəzləri həqiqi İslam dəyərlərinin ictimai həyatda möhkəmlənməsindən qorxaraq onu gözdən salmaq üçün hər cür vasitəyə əl atırlar. Onlar İslamı dövlətçiliyə və demokratiyaya zidd olan ifratçı ideoloji cərəyan kimi qələmə verirlər. İctimai-siyasi proseslərin lazımınca təşkilatlanmadığı bir çox müsəlman bölgələrində dövlət ilə dini qurumlar arasında ixtilaflar və qarşıdurma halları baş verir ki, bunun nəticəsində hər iki tərəf zəifləyir. Bəlli olduğu kimi, bir sıra Şərq ölkələrində dövlət-din münasibətlərinin tənzimlənməsi düzgün qurulmadığından dövlət dini qurumlara və ruhanilərə qarşı, dini qurumlar isə dövlətə qarşı çıxış edirlər. Bu sayaq ixtilaflardan isə bir qayda olaraq həmin ölkədə öz mənafeyini təmin etmək istəyən yabancı qüvvələr faydalanırlar. Azərbaycanın, onsuz da, problemlərlə üzləşdiyi ilk müstəqillik illərində belə ixtilaflara yol vermək, xüsusilə olmazdı. Heydər Əliyev elə ilk günlərdən dövlət ilə din arasında ünsiyyət yaratdı. 5 sentyabr 1993-cü ildə Peyğəmbərin (s) mövludu münasibətilə "Təzə Pir" məscidindəki çıxışında diqqəti məhz həmin məsələyə yönəltdi: 80 "Biz bir dövlət kimi İslam dininin son dövrdə geniş və çox sürətlə inkişaf etməsini alqışlayırıq və bundan sonra da Azərbaycan Respublikasında, müstəqil ölkəmizdə hər bir insanın öz dini adətlərinə xidmət və onlardan istifadə etməsinə bütün imkanları yaradacağıq, biz İslam dininin inkişafı üçün dövlət tərəfindən lazimi tədbirlərin hamısını görəcəyik". Müasir dövlət və din münasibətlərinin qurucusu çıxışında daha sonra başqa mühüm bir məsələyə toxunur: İslamın universal xarakterli digər dinlərə, xalqlar arasındakı mehriban ünsiyyətə ehtiramla yanaşmasından söhbət açır. İslama qarşı yönələn əsassız ittihamlardan biri onun fundamentalizmə meyillənməsi ilə bağlı irəli sürülən əsassız bir iddiadan ibarətdir. Bu iddianın qərəzli və yanlış olduğunu İslamın elə öz mahiyyəti təsdiq edir. Heydər Əliyev çox aydın və məntiqli dəlillərlə bu məsələni şərh edir: "Azərbaycan Respublikası çoxmillətli bir dövlətdir. Azərbaycanda müsəlmanlarla yanaşı, başqa dinlərə mənsub olan vətəndaşlar da yaşayırlar. Azərbaycan müstəqil, demokratiya prinsiplərinə söykənən bir dövlət kimi öz ərazisində yaşayan bütün millətlərə dinindən, dilindən, irqindən, siyasi mənsubiyyətindən asılı olmayaraq azadlıq, hürriyyət imkanları verir. Hər bir kəs hürdür, azaddır. Bizim Qurani-Kərim bunu göstərir və biz bu yolla gedirik ki, İslam dini başqa dinlərə hüsn-rəğbətlə yanaşıb, başqa dinlərə mənsub adamlarla dostluq əlaqələri yaratmağa çalışıb". O, eyni zamanda, dinlər arasında qarşılıqlı hörməti vacib sayır və İslam dininə qarşı təcavüzün yolverilməz olduğunu da vurğulayır: "Biz öz İslam dinimizi qoruyub saxlamaqla bizim dinimizə, əxlaqımıza, mənəviyyatımıza təcavüzlərin qarşısını almaqla yanaşı, heç bir başqa millətə, heç bir başqa dinə təcavüz etməyəcəyik. Hər bir millətə və dinə hörmətlə yanaşmışıq. Bu, Allahın əmridir və Ulu Peyğəmbərimiz Məhəmməd əleyhissəlamın bizə tövsiyəsidir". Dinlər və xalqlar arasında dialoq, qarşılıqlı hörmət və ünsiyyət müasir dövrdə çox önəmlidir. Azərbaycan üçün də bu məsələ böyük əhəmiyyət daşıyır. Ölkə əhalisinin əksəriyyəti müsəlmandır. Lakin burada başqa dinlərə etiqad bəsləyən xalqlar da yaşayır. Azərbaycan Respublikası tarix boyu dini dözümlülük ölkəsi olmuşdur. Heydər Əliyev bu məsələyə öz münasibətini bildirərkən, belə demişdir: "Azərbaycanın ən mühüm xüsusiyyətlərindən biri də burada çoxlu millətlərin yaşaması və üç əsas konfessiyanın da sərbəst fəaliyyət göstərməsi üçün şərait yaranmasıdır. Bütün dinlər insanları həmişə sağlam mənəviyyata, düz yola dəvət ediblər. Yüklə 2,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|