Microsoft Word Az?rbaycan?n qeyri-neft sek dis doc
Yüklə 0,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- III F əsil. Az ərbaycanda qeyri neft sektorunda ixrac potensialından istifad ənin t ənziml ənm əsinin t əkmill əşdirilm
57
bostan məhsulları istehsalı 0.4 %, meyvə və giləmeyvə istehsalı 5.3 %, üzüm istehsalı 2.1 %, şəkər çuğunduru 3.2 % çox toplanmışdır. 44.8 min ton xam pambıq və 3.5 min ton tütün yarpağı yığılmışdır . Cədvəl 2.9.-da 2003-2013-cü illər ərzində Azərbaycan Respublikasında kənd təsərrüfatı üzrə ümumi məhsulun dinamikası verilmişdir. Cədvəl 2.9. Azərbaycan Respublikasında kənd təsərrüfatı üzrə ümumi məhsulun dinamikası (carı qiymətlərlə, mln. manatla) Göstəricilər 2003
2005 2008
2009 2010
2011 2012
2013 Bütün təsərrüfat kateqoriyaları 1450,5
1844,8 3505,9
3805,5 3877,7
4525,2 4844,6
5244,6 o cümlədən: bitkiçilik 807,0
988,2 2084,9
2106,0 1999,2
2339,8 2458,2
2629,6 heyvandarlıq 643,5 856,6
1421,0 1699,5
1878,5 2185,4
2386,4 2615,0
Kənd təsərrüfat müəssisələrində cəmi 41,6
68,8 186,0
227,9 192,6
236,0 319,4
363,9 o cümlədən bitkiçilik 10,3
13,9 41,0
70,0 60,0
82,2 97,3
120,5 heyvandarlıq 31,3 54,9
145,0 157,9
132,6 153,8
222,1 243,4
Fərdi sahibkarlar, ailə-kəndli və ev təsərrüfatları cəmi 1408,9 1776,0
3319,9 3577,6
3685,1 4289,2
4525,2 4880,7
o cümlədən: bitkiçilik 796,7 974,3
2043,9 2036
1939,2 2257,6
2360,9 2509,1
heyvandarlıq 612,2
801,7 1276,0
1541,6 1745,9
2031,6 2164,3
2371,6 Mənbə: ARDSK. http://www.stat.gov.az .
Cədvəl 2.9.-dan göründüyü kimi, ümumi məhsul artımı 2003-2013-cü illər il ərzində 3,6 dəfə təşkil etmişdir. Bitkiçilik üzrə artım 3,25 dəfə və heyvandarlıq üzrə isə ümumi məhsulun artım tempi 4,06 dəfə olmuşdur. Ümumiyyətlə, ölkədə son illər kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalının həcminin və çeşidinin artırılması istiqamətində aparılan tədbirlər növbəti illərdə bu mühüm qeyri-neft sektorunda mövcud potensialın yüksəldilməsinə imkan verə bilər.
58
Qeyri-neft sektorunun təhlili və tədqiqi üzrə araşdırmalar bu qənaətə gəlməyə imkan verir ki, sektorun potensialının daha ciddi arqumentlərlə qiymətləndirilməsi və təhlili üçün bir qrup strateji meyarlar ciddi nəzərə alınmalıdır: -ilk növbədə, qeyri-neft sektorunun priortetliyi nəzərə alınmaqla, ölkə iqtisadiyyatının inkişaf tendensiyalarına adekvat istiqamətlərin müəyyənləşdirilməsi, mövcud resurslardan səmərəli istifadə olunması və onların bazasında müxtəlif qeyri- neft sektorlarının inkişafının əsaslandırılması və təşkili; -təbii ehtiyatlar hesabına emal müəssisələrinin yaradılması prosesləri ilə əmək ehtiyatlarının məhsuldar yerləşdirilməsi baxımından uzlaşdırılması, regionlarda sənaye zonalarının, sənaye məhəllələrinin, aqrar şəhərciklərin, aqrar komplekslərin, elm-innovasiya və klaster təyinatlı kənd təsərrüfatı və aqrar holdinqlərin təşkilinə baxılmalı; -kənd təsərrüfatı və aqrar sektora dövlət dəstəyi mexanizmlərinin bu sektorun qarşısında duran müasir vəzifələr baxımından təkmilləşdirilməsi proseslərinin intensivləşdirilməsi və s. Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun müasir vəziyyəti bu sahənin
diversifikasiyalaşdırılmasının intensivləşdirilməsi ilə xarakterizə edilsə də, təəssüf ki, bu proseslər sektorun potensialının cüzi bir hissəsi kimi çıxış edir. Qeyri-neft sektorunun ölkə ÜDM-dəki və digər makroiqtisadi göstəricilərdə artım dinamikasının intensivləşdirilməsi üçün, ilk növbədə, bu sahənin ixrac potensialının genişləndirilməsi zəruridir. Bu halda ölkənin qeyri-neft sektoru sahələrinə xarici investisiyaların cəlb edilməsi sürətlənə bilər, müxtəlif ölkələrdən investorların gəlişi artar, ölkəyə gətirilən müasir texnologiyalar və idarəetmə metodları qeyri-neft sektorunda ədalətli rəqabəti artırar, istehsal standartlarını yüksəldər, real məhsul artımına ciddi zəmin yaradar. Bu kimi amillər nəzərə alınmaqla, müasir dövrdə Azərbaycanın qeyri-neft sektorunun ixrac potensialı və onun qiymətləndirilməsinin araşdırılmasını məqsədəuyğun bilmişik.
59
istifadənin tənzimlənməsinin təkmilləşdirilməsi istiqamətləri 3.1. Qeyri neft sektorunun ixrac potensialının tənzimlənməsinin qanunvericilik bazası və onun təkmilləşdirilməsi Hər bir iqtisadi prioritet mənsub olduğu dövlətin iqtisadi siyasətində ilk növbədə dayanıqlı və etibarlı, işlək qanunvericilik bazasına malik olmalıdır. Qanunvericilik bazası, müvafiq ölkə qanunları, normativ sənədlər, iqtisadi rejimlər, qaydalar olmadan
prioritet iqtisadi siyasət istiqamətlərinin inkişafının intensivləşdirilməsi, sahənin problemlərinin öyrənilməsi və baxılması qeyri mümkündür. Hələ, neft strategiyasının reallaşdırılmağa başladığı ilk illərdən etibarən Azərbaycanda ayrı-ayrı qeyri-neft sektoru prioritetləri üzrə ölkə tədbirlərinə start verilmiş, ilk növbədə bu sektorun müxtəlif sahələri üzrə qanunvericilik aktlarının işlənib hazırlanması, baxılması və qəbul edilməsi prosesləri sürətləndirilmişdir. Şübhəsiz, qeyri-neft sektorunun ixrac potensialının tənzimlənməsinin qanunvericilik bazasının formalaşdırılması və onun zərurət yarandıqca təkmilləşdirilməsi məsələləri daha çox diqqət mərkəzində olmuşdur. Bu sahədə qanunların mükəmməlliyi və işləkliyi mühüm şərtlər kimi çıxış etmişdir. Bu prinsiplərin əsasında aşagıdakı meyarlara üstünlük verilmişdir: − Xarici iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsinə şərait yaradılmalı; − Xarici ticarət iştirakçılarının beynəlxalq bazara çıxışını məhdudlaşdıran baryerlərin azaldılması və süni müdaxilələrə adekvat mexanizmlərin işlənilməsinin təmin edilməsi; − Ixrac prosedurlarının sadələşdirilməsi və ixracın stimullaşdırılması; − Ixracın həvəsləndirilməsi, bu sahənin inkişafına imkan verən dövlət dəstəyi mexanizmlərinin qanunlar vasitəsi ilə tənzimlənməsi; − Ixrac proseslərinin əsas iştirakçıları kimi xarici investorların hüquqlarının qorunması, fəaliyyətlərinin tənzimlənməsi; Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|