Baba ocağı
19
boş masalardan birinin arxasında oturdu. Amma bu
oturmaq ona çox baha başa gəldi və eyni zamanda
bütün həyatını dəyişdirdi. Belə olacağı ağlına da
gəlməzdi. Artıq olan olmuşdu. Qonşu masada bir
neçə nəfər oturmuşdu, bir-birlərinə aman vermədən
danışır, qəh-qəh çəkib gülürdülər. İstər-istəməz qon-
şu masada oturanların ucadan danışıqlarını eşidir,
bu adamların qəribə ləhcə ilə ifadə etdikləri, bəziləri
ona tanış olmayan sözləri dinləməli olur və hətta, bu
söhbətlər bir qədər də onu əyləndirirdi.
Birdən qurbağa gölünə daş atılan kimi sus-
dular, hamının diqqəti qonşu masaya oturan bu
qərib oğlanın üzərində cəmləşdi. Arıq, uzun, çəlim-
siz, 35-40 yaşlarında birisi ayağa qalxıb ona yaxın-
laşdı:
-Adə, nə qulaqlarını şəşləmisən, dur burdan
sürüş!..
Bu nə deməkdi? Eşitdiklərinə inana bilmirdi. Bu
adam onamı deyirdi bu sözləri. Axı o nə etmişdi ki?
İstədi desin ki, nə olub dadaş, deyə bilmədi. Gözlə-
mədiyi halda qulağının dibindən dəyən yumruğun
zərbəsindən dik atıldı. Ayağa qalxdı, ancaq yenə də
səbirli olmağa çalışdı:
-Dadaş, nə olub, məni kiminləsə dəyişik
salırsız, - dedi.
-Sən nə danışırsan ə… Belə canına azar olub, itil
burdan.
Nizami Muradoğlu
20
İstədi desin ki, mən axı neyləmişəm?..- sözü
yarımçıq qaldı, qonşu masada olanlardan üçü də
ayağa qalxıb onu üstünə hücum etdilər. Hərə bir
tərəfdən qışqırır, söyür, bağırırdı. Daha səbir etməyə
yer qalmamışdı. Arıq, uzun, özündən razı adam bu
dəfə də yumruq atanda əlini göydə tutdu. Sonrası
necə oldu, nə oldu, yadına gəlmirdi, masalar,
kürsülər bir-birinə qarışdı, dörd nəfər leş kimi yerə
sərilmişdi.
Qəlyanaltının lap küncündə əyləşib bayaqdan
bu mənzərəni seyr edən qoçu Nəcəfqulu ayağa qal-
xıb ona yaxınlaşdı, əl uzadıb, könlünü aldı, öz
masasına dəvət etdi:
-İgid, qəm eləmə, yaxın gəl, igid başı qalda gərək.
Yuxudan ayılan kimi oldu. Elə bil qurbağa
gölünə daş atdılar, ətrafı səssizlik bürüdü. Hiss elədi
ki, hamı sakitcə onları izləyir. Bu adam kimdisə nü-
fuz sahibiydi. Çox fikirləşmədən onun təklifini qəbul
edib masanın arxasına keçdi.
-Görürəm, qəribsən, haradan gəlibsən?
-Əylisdən gəlmişəm, dadaş…
-Bizdə, Bakidə qədeş deyərlər.
-Biz də dadaş deyərik.
-Sən də bu gündən oldun bizim dadaşımız.
O gündən adını “Dadaş” deyə çağırdılar. Bu
adı ona Qoçu Nəcəfqulu vermişdi. Ayağa qalxanda
Qoçu Nəcəfqulu salondakılara səsləndi:
Baba ocağı
21
- Eşitmədim, bilmədim deyən qalmasın, Bu
igid bu gündən bizim dadaşımızdır, harda istər
outrar, kefi necə istər o cür gəzər, duydunuzmu?!
Beləcə zaman Dadaşı sərtləşdirdi, o qədər
sərtləşdirdi ki, adını eşidənlər yolunu dəyişməyə
çalışdı, kimsə onun gözünə görünmək istəmirdi.
Dadaşın özü də daha onu tanıyanları görməyi
xoşlamırdı. Doğulduğu yurdu tərk edib gələndən
harada görünürdüsə, mütləq orada bir həngamə
qopurdu. Oğurluq, adam öldürmək Dadaş üçün
adi işə çevrilmişdi. Nə qədər alçaq adam vardı,
onun hədəfiydi, təki vaxtında məlumat verən
olaydı. Məzlumu incidəni məhv edərdi. Haqlının
haqqının haqsızda qalmasına heç cür dözə
bilmirdi. Amma kasıb-kusuba dəyməzdi, nəinki
dəyməzdi, hətta, imkan düşdükcə onlara kömək
edərdi. Haqqına iş görərdi. Qarşısına çıxacaq güc
yoxdu, gücü yenilməzdi. Çoxlu pul yığmışdı, iki
kisə qızılı vardı. Amma o, qızıllara adi dəmir
qırıntıları kimi baxırdı. Belə bir zamanda, ömrünün
orta çağında həyatında yenidən bir dəyişiklik baş
verdi və bu dəyişiklik onu Vətənə qaytarırdı.
Dadaş Çəmbərəkəndin dar küçələrindən keçib
daha geniş bir alana çıxdı. Qubernator bağına tərəf
gedirdi. Neft kralı Ağamusa bir neçə adamla yolun
Nizami Muradoğlu
22
kənarında dayanıb nəyisə müzakirə edirdi. Dadaş
yaxına gəlib üzünü Ağamusaya tutub xüsusi bir
intonasiya ilə dedi:
-Ağa Musa!
Ağamusa səs gələn tərəfə döndü, Dadaşı görüb
qanı qaraldı, əlacsızcasına dedi:
-Atam, atam, nədi!
- Ağa Musa, millətin nöyütünü satdın, pullarını
yığıb ingilisin bankasına qoydun.
Nə millətə verdin para,
Nə oğluna qıldın çara,
Axırı qaldın avara,
Ağa Musa...
Rövşənin şakəriydi, biriynən məzə qurmaq
istəyəndə bəzən bədahətən şeir parçaları deyirdi.
Səhər-səhər Ağamusayla da məzələnmək istədi,
sonra da ciddiləşdi:
-Bir oğlunu da saxlaya bilmədin, öldürdün.
Batacaq pulların, Ağa Musa, çörəyini itlər, yaxanı
bitlər yeyəcək...
Ağamusanın qanı qaraldı, kimsə Ağamusayla
belə danışa bilməzdi. Allahın bəlasına gəlmiş bu
Dadaş haradan çıxdı, Ağamusanın kefinə soğan
doğradı. Ağamusa deyinməyə başladı:
- Atam, atam, məndə pul var? Nöyütün millətə
nə dəxli, atam-atam? Var get, Dadaş, su axmaqdan,
çay baxmaqdan doyulmaz.
Baba ocağı
23
Ağamusanın yanında olanlardan biri Dadaşı
yaxşı tanıyırdı, salam-kəlamları vardı, Dadaşa saqqal
tutub üz vurdu, Dadaş da daha bir söz demədi.
Ağamusa üzünü döndərib getdi, Dadaş da öz yoluna
davam etdi. Amma xəyalında yenə də Ağamusa ilə
danışırdı: “Nöyütünə bax bunun, şəhərinə bax
bunun. Nöyüt, milyonlar şəhəri, nöyüt kralı... Qara
camaat, ac camaat. Bunun pulunu ələ keçirə
bilsəydim, hamısını bu qara camaata paylayardım.
Bu da qoburnat bağı. İşə bax, e... millətin çörəyini
bunlar yeyir... bunların qarnı doyarmı, millətə də
çörək versinlər. Səhər-axşam qumar, kef məclisləri...
əlisi dəli, vəlisi dəli, qırılmışın hamısı dəli. içərisində
bir salamatı var ki, millətə də nəzər yetirə. Bu bizim
özümüzünkülər, digərləri də əcnəbi, ya da daşnak.
Yaxşısı, deyirlər, Hacıdır. Pulları yığıb evinin
altında qaranlıq bir zirzəmiyə, özü də oturub
üstündə. Amma bir dəfə yaxşı girmişdim ora, səhərə
qədər əlləşdim, heyif qapını aça bilmədim. O nə
qapıdır, Hacı onu haradan gətirdibdir, bilmirəm.
Əlimə keçsəydi o milyonları uf demədən
paylayardım millətə. Bir bunlara bax, adlarını “millət
atası” qoyublar, milləti itin gününə salıblar. İnsaf
deyilən bir nəsnənin olduğundan, bəlkə heç xəbərləri
də yoxdur. Yazıqlar olsun sizə, hacılar, ağalar, nöyüt
milyonçuları. Gec-tez əlinizdən alacaqlar nöyütü də,
nöyüt pullarını da. Onda peşiman olacaqsınız,
Dostları ilə paylaş: |