Nizami Muradoğlu
24
deyəcəksiniz ki, kaş belə olacağını əvvəldən biləydik,
pullarımızı millət yolunda xərcləyəydik.
Yox, sonrakı peşimançılıq fayda verməz. Onda
biləcəksiniz ki, siz nə qədər gücsüz, nə qədər
acizsiniz. Yazıqlar olsun sizə. O zaman sizə bir yol
göstərəcəklər. Qarşınızda dar ağacları qurulacaq, o
dar ağaclarından kəndirlər sallanacaqdır. Dar
ağaclarının yanında kimsə olmayacaqdır, ancaq sizin
geriyə dönüşünüz də mümkünsüz olacaq. Dönüb
arxaya baxanda övladlarınızı görməyəcəksiniz. Sizə
bir həmdəm də qalmayacaq, onlar sizi çoxdan tərk
edib gedəcəklər. Kəndiri özünüz öz boğazınıza
keçirəcəksiniz. Cəsarəti olanlar üçün bu şərəfli ölüm
sayılacaq. Cəsarəti olmayanları daha pis günlər,
aclıq, dilənçilik və səfalət gözləyir. Dünənə qədər
qara camaat deyib saymadığınız adamların
qarşısında düşük və səfilcəsinə sürünməyiniz
təsəvvür edə bilmədiyiniz əzablar və işgəncələrlə
üzləşdirəcəkdir sizi. Kaş bütün bunları əvvəldən
görə bilsəydik, deyəcəksiniz. Amma nə fayda?!
Çirkabın, palçığın içində, ayaqlar altında əzilib məhv
olacaqsınız.
Xəyallar aləmində olan Dadaş dəmiryol
vağzalına nə vaxt çatdığını bilmədi. Kassaya yaxın-
laşıb Tiflisə gedəcək qatara bilet aldı. Tiflisdən-
Cümrüyə, oradan da Naxçıvana gedəcəkdi. Qatarın
yola düşməsinə hələ bir saatdan artıq vaxt
vardı.Vağzalın tinindəki yeməkxanaya gedib küncdə
Baba ocağı
25
qoyulmuş masalardan birinin arxasında əyləşdi. Bir
şüşə qırmızı çaxır, iki şiş kabab sifariş verdi.
Qəlyanaltını işlədən şişman qarınlı Akop Dadaşı
köhnə müştəri kimi qarşılayıb-“hoş galdın”- dedi.
Ermənilər də alaq otu kimi Bakını bürümüşdü.
Demək olar ki, xidmət sahələrinin böyük əksəriy-
yətində onlar çalışırdılar. Şirin dilləri ilə üz-üzə
gələndə türklərin ciblərini soyur, xəlvətə düşəndə
arxasından bir təpik vururdular. Dadaş yaxşı
tanıyırdı onları.
Akop da Dadaşı yaxşı tanıyırdı, hər bir
hərəkətini izləyirdi. Akop yaxşı bilirdi ki, ehtiyatsız
bir hərəkəti ona baha başa gələ bilər. Ona görə də
ətin yaxşı yerindən – bel tirəsindən hazırlatdığı
kababları yanında göyərtisi, salatı, sərin suyu, qoyun
pendiri, bir şüşə çaxırıyla səliqə-sahmanla süfrəyə
verdirdi. Dadaş iki şiş kababı ləzzətlə yeyib bir şüşə
çaxırı içəndən sonra kefi düzəldi, Akopla zarafat
etmək fikrinə düşdü:
-Akop.
Akop tez-tələsik Dadaşın masasına yaxınlaşdı.
- Bali, Dadaşcan.
-Bu nə qarındı, ara? Nə yığmısan ora?
Akop Dadaşın bu atmacasına kəkələyərək cavab
verdi:
-Ara, ela Dadaşcan, neynim ta, na olajax, nadi o...
-Akop, mənə deyə bilərsən bu dünyada eşşək
çoxdu, yoxsa adam?
Nizami Muradoğlu
26
-Ara Dadaşcan, man na bilim adam çoxdu, ya
eşşak çoxdu...
-Amma mən bilirəm. Bu dünyada eşşək çoxdu.
Çünki heyvan xislətli adamlar da eşşəklərin tayıdır.
Öz aramızdı, elə sən də onlardan heç seçilmirsən.
-Ara Dadaşcan, ela demə, eşşak ela yaxşıdı.
- Elə mən də ona görə deyirəm də...
Akop yazıq-yazıq Dadaşın üzünə baxırdı. Dadaş
istədi gülsün, amma gülmədi, ciddi görkəm alıb
Akopa xəbərdarlıq etdi:
-Sən də yığıncaqlara gedirsən? Bax sənə deyirəm,
sonra əlimdən qurtaran olmaz səni!
Akopun sifəti peysərinə qədər qıpqırmızı
qızardı:
-Yox, yox ela şeylar, mazhab haqqı yox, yalandı,
Dadaşcan...
-Bax Akop, olmasın.
Dadaş masanın üzərinə bir beşlik qoyub ayağa
qalxdı. Akop əl-ayağa düşdü:
-Dadaşcan, qonağ ol.
-Yox.
- Dadaşcan, iki qatını veribsan, dayan üstünü
qaytarım.
-İstəməz.
Baba ocağı
27
Dadaş yeməkxanadan çıxar-çıxmaz Akop
arxasınca deyinməyə başladı:
-İstamaz, buna bax, qudurmağına bax bunun.
Ela bil bunu tanıyan yoxdu, Rovşansan da, Navrız
kişinin oğlu. Bakıda səni tanıyan olmasa da, man
tanıyıram. Arakel ağanın qorxusunda qaçıb gəl-
misən, buralarda gizlənirsən. Arakel ağanın bir günü
var, onu da sana saxlayıb. Mana hada-qorxu gəlana
bax. Dayan, gör sizin başınıza na oyunlar açacayıq.
Vay olacax, qan olacax,
Bakı Hayastan olacax.
Onda görüm san ne edacaxsan, ha Rovşan
bay?! Az kaldı, lap az kaldı.
Akopun gözləri gülürdü, o, doğrudan da Röv-
şəni tanımışdı. Ancaq erməni bicliyindən istifadə
edərək bildirmirdi. Nəyinə lazımdı, onsuz da bu
yaxın vaxtlarda türklərin bu yerlərdən izini – tozunu
da siləcəkdilər. Burada dənizdən dənizə Hayastan
dövləti qurulacaqdı. Akop xəyalında qurduğu
Hayastanın mötəbər adamlarından biri olacaqdı.
Bakının mərkəzində böyük imarəti, Balaxanıda neft
mədənləri...
Guya hələ yüz illər bundan qabaq ulu babal-
arından qalan Xəzər ətrafı torpaq sahələrində qazılan
neft quyuları fontan verəcəkdi. Mədənlərdə çalışan
Nizami Muradoğlu
28
həmşərilər Akop ağanın qarşısında it kimi
sülənəcəkdilər. Azərbaycan türklərindən bir dəfəlik
canları qurtaracaq, hamısını qırıb tükədib didərgin
salacaqlar. Dünyanın böyük dövlətlərinin başçıları
Akop ağanın görüşünə gələcəklər. İngilislər, ruslar
ermənilərə əsil qardaş kimi yanaşacaqlar. Gözəl
günlər gəlirdi.
Akop bu xəyallar aləmində oturduğu mizin
üstündə mürgüləyirdi.
Akop Dadaşı doğrudan da tanımışdı. O, Rövşən
idi. İyirmi il bundan qabaq doğmalarını tərk etmək
məcburiyyətində qalan, Əylis kəndinin sayılıb
seçilən, Novruz kişinin gözünün ağı-qarası bircə
oğlu Rövşən.
Qatar şütüyürdü. Rövşən qatarın pəncərəsindən
bom-boz çöllərə baxırdı. Sanki bu çöllərin üzərinə
boz bir duman çökmüşdü. Qatar uzaqlaşdıqca Bakı
arxada qalırdı. Qatar saatbasaat Rövşəni iyirmi ildən
bəri ayrıldığı, bu müddətdə heç getmədiyi doğma
yurdlara doğru aparırdı. Niyə? Niyə birdən-birə bu
qərarı qəbul etdi? Bilmirdi. Vaqonda sakitlik idi. Bir
neçə sərnişin Bakıda qatara minən kimi öz
kupelərinə çəkilmişdilər. Rövşən kupesində təkdi.
Kupenin qapısı açıldı, bələdçi qadın özünü içəri salıb
Dostları ilə paylaş: |