6
6
Risklə
rin idarə
edilmə
si - bankın fəaliyyətinə xas olan risklərin müəyyən edilməsi,
qiymətləndirilməsi, onlar barədə hesabatların hazırlanması, məqbul risk limitlərinin müəyyən
edilməsi vasitəsi ilə onlara nəzarət edilməsi və risklərin azaldılmasıdır.
Bank olmayan kredit təşkilatları- xüsusi razılıq (lisenziya) əsasında kreditlərin
verilməsi və BOKT haqqında Qanunda nəzərdə tutulmuş digər fəaliyyətnövlərini həyata keçirən
ixtisaslaşmış kredit təşkilatı.
Poçt rabitəsinin milli operatoru — müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən
universal poçt rabitəsi və poçt-maliyyə xidmətləri göstərilməsi üçün təyin olunmuş poçt
operatoru;
Prosessinq fə
aliyyə
ti – ödəniş kartları vasitəsilə aparılmış əməliyyatlar haqqında
məlumatların toplanması, emalı və ötürülməsi, həmçinin kart emissiyasına və ekvayrinqinə
texniki xidmət göstərilməsi üzrə fəaliyyətdir;
Ödəniş kartı – malların, iş və xidmətlərin ödənilməsi, öz hesabından digər şəxsin
hesabına pul köçürülməsi, habelə nağd vəsaitin əldə edilməsi üçün istifadə edilən ödəniş alətidir.
Banklarda mühasibat uçotu - bankın aktivləri, öhdəlikləri, kapitalı, gəlirləri və xərcləri
haqqında məlumatların mühasibat hesablarında ikili yazılış üsulu ilə toplanması, qeydiyyatı və
ümumiləşdirilməsi sistemidir.
Bank əməliyyatları – kredit təşkilatlarının əmlakını, öhdəliklərini, kapitalını, onların
hərəkətini və ümumiyyətlə maliyyə vəziyyətini ayrı-ayrılıqda özündə əks etdirən faktlardır.
Mühasibatlıq - əməliyyatların aparılması barədə məlumatların MHBS-yə uyğun olaraq
mühasibat uçotunda əks olunmasına nəzarəti həyata keçirən bank bölməsidir.
Bankomatlar - plastik kartlarla əməliyyatlar zamanı nağd pulların verilməsi, mal, iş və
ya xidmətlərə görə nağdsız ödənişin həyata keçirilməsi və inkassasiya üçün nəzərdə tutulmuş
bank avtomatlarıdır. Bundan başqa, bankomat kart sahibinə onun hesabının cari vəziyyəti
haqqında məlumat (o cümlədən kağız üzərində çıxarış) almağa imkan verir.
Debet kartları - kart sahibinə bank hesabında olan məbləğ həddində vəsaitin birbaşa
silinməsi yolu ilə mal, iş və xidmətlərə görə hesablaşmaların həyata keçirilməsi və nağd pul
şə
klində vəsaitlərin alınmasını təmin edən plastik kartlardır. Debet kartlarının sahibləri
qabaqcadan emitent bankdakı hesabına müəyyən məbləğdə vəsait daxil etməlidir. Kartdan
istifadə etməklə hesablaşmaların həyata keçirilməsi zamanı hesabda olan vəsait aparılan
ə
məliyyata müvafiq olaraq azalır.
Kredit kartları - kart sahibinə bank krediti hesabına mal, iş və xidmətlərə görə
hesablaşmaların həyata keçirilməsi və nağd pul şəklində vəsaitlərin alınmasını təmin edən plastik
kartlardır. Kredit kartları üçün müəyyən limitlər müəyyənləşdirilir. Açılmış hesab üzrə vəsaitin
limiti kart sahibinin vəsait xərcləməsi üçün ona açılmış kredit xəttinin həcmi ilə əlaqədar olur.
7
7
Kredit birdəfəlik, həmçinin bərpa olunan ola bilər. Bank və kart sahibi arasındakı müqavilədən
asılı olaraq kredit xəttinin bütün məbləği və ya bir hissəsi ödənildikdən sonra bərpa edilir.
Giriş
Bank işi fənninin proqramında yer alan mövzular gündəlik həyatda dövlət, korporativ və
ictimaiyyət tərəfindən ən çox müzakirə və şərh edilən mövzulardır. Əmanətlərə və kreditlərə
tətbiq edilən faiz dərəcəsi, valyuta məzənnəsi, pul aqreqatları və s. bu kimi makroiqtisadi
göstəricilər iqtisadi vahidlərin maliyyə və investisiya qərarlarına təsir göstərən ən önəmli
amilldir.
«Bank işi» fənninin dərs proqramında: maliyyə xidmətlər sektorunun iqtisadiyyatı;
bank sisteminin təşkili və fəaliyyətinin hüquqi- iqtisadi əsaslari; Mərkəzi Bankın fəaliyyətinin
ə
saslari; ödəniş sistemi; kommersiya banklarinin fəaliyyətinin əsaslari; beynəlxalq bankçiliq;
banklarin passiv və aktiv əməliyyatları; banklarin pul və kapital bazarinda fəaliyyəti; bank
menedcmenti və marketinqi; bank fəliyyətinin maliyyə təhlili; banklarda korporativ idarəetmə
sistemi; bank fəaliyyətində risklər; bank sistemində böhran və ona qarşı tətbiq olunan antiböhran
tədbirlər modeli kimi mövzular tələbələrə öyrədiləcək və onlar tərəfindən mövzuları daha da
dərindən mənimsəmək məqsədilə interaktiv təlim metodlarından geniş istifadə olunacaqdır.
Mövzuların öyrənilməsi prosesində tələbələri dünya təcrubəsi kontekstində
Azərbaycanda bank sisteminin stabil və təhlükəsiz fəaliyyətinin təmin edilməsi və tənzimlənməsi
prinsipləri, qaydaları və normaları əks etdirən normativ sənədlərləri ilə tanış edəcək və
bütövlükdə onlara bank industriyası haqqında komleks bilik və informasiya veriləcəkdir.
«Bank işi» fənninin tədrisində əsas məqsəd- Azərbaycanda bank sisteminin hüquqi
bazasının, iqtisadiyyatda bank xidmətlərinin rolunu, bank sisteminin stabil və təhlükəsiz
fəaliyyətinin təmin edilməsi məqsədilə Mərkəzi Bankın rolunu və əhəmiyyətini, bankların
təşkili, daxili idarəedilməsi, fəaliyyətinin tənzimlənməsi və ləğv edilməsi prinsiplərini,
qaydalarını və normalarını tələbələrə öyrətmək və izah etməkdir.
«Bank işi» fənninin tədrisində əsas vəzifələr:
1.
Bank sisteminin fəaliyyətini tənzimlənməsini əks etdirən normativ- hüquqi
sənədlərlərlə yaxından tanış etmək;
2.
Bank fəaliyyəti haqqında komleks nəzəri biliklər vermək;
3.
Bank xidmət və məhsulları, bank marketinqi və menedcmenti, bank fəaliyyətində
maliyyə nəticələrinin təhlili qaydalarını praktik olaraq istifadəsini öyrətmək;
4.
tələbələri müasir bank sisteminin vəziyyəti,inkişafı və problemləri haqqında
məlumatlandırmaq və bank sistemində istifadə olunan əsas anlayişları izahını verməkdir.