8
8
I Mövzu. BANK S STEM
Bank işininin fəlsəfi mahiyyəti. Bank sisteminin təsnifatı. Bank sisteminin təşkili və
insitutsional həlqələri. Bank sisteminin tarixi inkişafı. Azərbaycanda bank sisteminin tarixi
inkişafı. Azərbaycanda bank sisteminin fəaliyyətinin hüquqi əsasları.
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı haqqında Azərbaycan Respublikasının
Qanunu (17 aprel 2007-ci il, 9 oktyabr 2007-ci il, 6 noyabr 2007-ci il, 26 may 2009-cu il, 19
iyun 2009-cu il və 30 iyun 2009-cu il tarixli qanunlarla qəbul edilmiş dəyişikliklər və əlavələrlə).
Banklar haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu (4 mart 2005-ci il, 6 mart 2007-ci
il, 17 aprel 2007-ci il, 19 oktyabr 2007-ci il, 2 oktyabr 2008-ci il, 26 may 2009-cu il və 30 iyun
2009-cu il tarixli qanunlarla qəbul edilmiş dəyişikliklər və əlavələrlə).
Bank olmayan kredit təşkilatları haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu (25
dekabr 2009-cu il).
Azərbaycan Respublikasının bank sistemi:Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı
və kredit təşkilatları. Azərbaycanda kredit təşkilatının strukturu: bank, xarici bankın yerli filialı
və ya bank olmayan kredit təşkilatı.
Poçt haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu. Poçt rabitəsinin milli operatorunun
maliyyə xidmətləri. Milli operatorun maliyyə xidmətləri sahəsində fəaliyyətinə dair ümumi
tələblər.
Bank sistemində aktiv həcminə görə bankların təsnifatı: kiçik,orta və iri banklar. Kapitalın
mülkiyyətinə görə bankların təsnifatı: dövlət, özəl, xarici. Azərbaycan Respublikasının bank
sistemində xarici kapitalın iştirakı. Fəaliyyət növlərinə görə banklar: kommersiya, investisiya,
inkişaf, islam bankları. xtisaslaşmış və universal banklar. Xoldinq bankçılıq. Pərakəndə
bankçılıq.Toptan bankçılıq. Beynəlxalq bankçılıq. On- line bankinq xidmətləri. Faizsiz bank
modeli. slam bankçılıq sisteminin işləmə mexanizmi.
Azərbaycanda müasir bank sisteminin xarakteristikası. Azərbaycan bank sektorunun icmalı.
Azərbaycan bank sektorunun kəmiyyət və keyfiyyət göstəriciləri. Azərbaycan bank sisteminin
öhdəlikləri. Azərbaycan bank sisteminin aktiv strukturu. Azərbaycan bank sektorunun kapitalı.
Azərbaycan bank sektorunun fəaliyyətinin maliyyə göstəriciləri.
Bank sistemində böhran anlayışı. Bank sistemində böhranların tarixi inkişafı. Sistemli
bank böhranlarının səbəb və nəticələri. Böhranın bank sistemində islahatların gücləndirilməsinə
təsiri . Qloballaşma və Bank böhranı. Qlobal « Yoluxma » effektinin milli iqtisadiyyata təsiri.
2007- 2008 –ci illərdə qlobal maliyyə böhranının xronikası . Qlobal bank böhrana təsir edən
amillər. Qlobal 2007- 2008 bank böhranının bəzi ölkələrə şok təsir göstəriciləri. nkişaf etmiş
plkələrdə bank böhranlarının səbəb və nəticələri. nkişaf etməkdə olan ölkələrdə bank
böhranlarının səbəb və nəticələri. Rusiyada bank böhranının özəllikləri(1998 və 2008
9
9
müqayisəli təhlil). Türkiyə bank böhranının özəllikləri(2001 və 2008 müqayisəli təhlil). Qlobal
böhranın (2008) Azərbaycan bank sisteminə təsir kanalları.
Bank sistemində tətbiq olunan antiböhran siyasət. Dövlət idarəetmə sistemində
antiböhran siyasətin məqsədi. Dövlət idarəetmə sistemində antiböhran tədbirlər: Bank sisteminin
təcili xilasetmə tədbirləri; Monetar siyasət tədbirləri - antiinflyasionist siyasətdən stimullaşdırıcı
siyasətə keçid; Real sektora yönəlik tədbirlər planı və tələbi stimullaşdırmaq; əhalinin neqativ və ya
olumsuz gözləmələrinə qarşı tədbirlər.
Bank sistemində xilasetmə tədbirləri. Bank böhranı sonrası islahatların məqsəd və
istiqamətləri. Bank böhranının həllində dövlətin rolu və antiböhran proqram modelləri. Bank
sistemində nəzarət- makromaliyyə sabitliyinin əsas amili kimi.
Banklarda antiböhran qərarların optimal reseptləri: likvidlik, risklrin minimizə etmək,
xarici kapital cəlbi.
Ə
manətlərin sığortalanması sisteminin məqsədi. Əmanət siğorta sistemi bank
sistemində böhranlara qarşı maliyyə insitutu kimi. Əmanət siğorta fondu və onun Azərbaycanda
fəaliyyəti.
Qlobal maliyyə böhranı şəraitində Azərbaycanda maliyyə bazarının vəziyyətinin təhlili
və dəyərləndirilməsi. Qlobal böhranın təsirlərinə qarşı Azərbaycan bank sisteminə mübarizə
tədbirləri. Qlobal iqtisadi-maliyyə böhranı şəraitində Azərbaycanın MB antiböhran monetar
siyasət proqramı. Azərbaycan Mərkəzi Bankı tərəfindən qəbul edilmiş mühüm pul siyasəti və
makro- prudensial idarəetmə qərarları. Azərbaycanda antiböhran tədbirlərin prioritetləri.
II Mövzu. Mərkəzi Bank fəaliyyətinin əsasları
Mərkəzi Bankın yaranma tarixinin mahiyyəti. Mərkəzi Bankın məqsədləri: öz
səlahiyyətləri daxilində qiymətlərin sabitliyininin təmin edilməsi; bank və ödəniş sistemlərinin
sabitliyini və inkişafını təmin etməkdir.
Mərkəzi Bankın funksiyaları: dövlətin pul və valyuta siyasətini müəyyən edir və
həyata keçirir; nağd pul dövriyyəsini təşkil edir; manatın xarici valyutalara nisbətdə rəsmi
məzənnəsini mütəmadi müəyyən edir və elan edir; valyuta tənzimini və nəzarətini həyata keçirir;
sərəncamında olan beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatlarını saxlayır və idarə edir; tədiyə balansını
tərtib edir və ölkənin proqnoz tədiyə balansının hazırlanmasında iştirak edir; bank fəaliyyətini
lisenziyalaşdırır və tənzimləyir, qanunla müəyyən edilmiş qaydada bank fəaliyyətinə nəzarəti
həyata keçirir; ödəniş sistemlərinin fəaliyyətini təşkil edir, əlaqələndirir, tənzimləyir və onların
üzərində nəzarəti qanuna uyğun olaraq həyata keçirir.