tədrisinə zərurət yox idi. Valideynlərin nə
mənası, nə də ki, təyinatı barədə məlumatları
olmayan yeniliyə mənfi yanaşmaları var idi.
Yavaş-yavaş valideynlər yeniliklə, ölkədə davam
edən sosial-siyasi proseslərlə, tanış olmağa
başladılar.
Bu
yenilik
ölkənin
bütün
vətəndaşlarının dövlət dilini bilməsini məcburi
etdi, öz tərəfindən, valideynlər tərəfindən ikidilli
təhsil yolu ilə dövlət dilinin tədrisinə olan müsbət
yanaşmaların yaradılmasına dəstək verdi. İkidilli
təhsilin tətbiq edilməsinə doğru atılan addımları
əks etdirən 2007-ci ilin hesabatından artıq
valideynlərin yeniliyə qarşı münasibətləri ötən
illərlə müqayisədə müsbət idi, onlar məktəblə
daha çox əməkdaşlıq edir və dərs prosesinə daha
çox cəlb olunmuşdular (Qriqgule, Perini, 2007).
Eləcə də 2009-2011-ci illərdə qeyri-hökümət
təşkilatı “Vətəndaş İnteqrasiyası və Millətlərarası
Əlaqələr Mərkəzi” tərəfindən həyata keçirilən
“Etnik Azlıqların təhsil hüquqlarının ikidilli
təhsil yolu ilə müdafiəsi” layihəsini qeyd etmək
lazımdır. Layihənin çərçivəsində gürcü, erməni
və
Azərbaycan
dillərində
məlumatverici
kitabçalar hazırlandı və dərc olundu. Layihə
Avropa İttifaqının tərəfindən maliyyələşdirilirdi
və qeyd edilən kitabçaların və müxtəlif
fəallıqların vasitəsilə Samsğe-Cavaxeti və Kvemo
Kartli regionunda ikidilli təhsil və onun
üstünlüyü
haqqında
valideynlərin
və
ümumiyyətlə,
qeyri-gürcüdilli
əhalinin
məlumatlandırılması
məqsədini
daşıyırdı
(www.cciir.ge ).
2011-ci ilin yanvar-fevral aylarında keçirilən
tədqiqata əsasən Təhsil və Elm Nazirliyi
tərəfindən ikidilli təhsilin pilotlaşdırılması üçün
seçilən 23 pilot məktəbində qeyri-gürcüdilli
məktəb
direktorlarının
sözlərinə
görə,
valideynlərin
qarşıdurması
və
mənfi
münasibətləri çox azdır və ikidilli təhsilin həyata
keçirilməsi üçün maneçilik törədən amili təqdim
etmir. Amma bir neçə il öncə, valideynlər
informasiya qıtlığı üzündən ikidilli təhsili ana dili
və mədəniyyəti üçün təhlükə kimi qəbul edirdilər
(www.bilingualeducation.ge
.
bilingualeducation.ge>).
Qeyd edilən tədqiqatın əsasında eləcə də çox
diqqətəlayiq fakt da baş qaldırdı. Direktorların
sözlərinə görə, valideynlərin heç də azlıq təşkil
etməyən hissəsi yeniliyə qarşı laqeyd qalır və
ikidilli təhsil prosesinə heç bir maraq göstərmir.
Bu faktı ekspertlər və direktorların özləri onunla
izah edirlər ki, qeyri-gürcüdilli əhalinin kompakt
yaşadıqları regionlarda nəinki ikidilli təhsilə,
eləcə də ümumi təhsilə qarşı maraq göstərilmir.
Bu da öz növbəsində, bu regionlarda təhsilin
aşağı
səviyyəsində
öz
əksini
tapır
(www.bilingualeducation.ge )
İkidilli təhsil, № 8, 2011
30
Nəticə
Təhsil çoxtərəfli və mürəkkəb bir prosesdir.
Onun nailiyyətinə ailə, məktəb və uşağın
əməkdaşlığı səbəb olur. Uşağın təhsil prosesində
müəllimin, məktəbin, ətraf mühitin rolu çox
vacibdir. Amma valideynin düzgün seçimi və
onun cəlb olunması təhsilin ibtidai pilləsində
nailiyyəti müəyyənləşdirir. Bu pillə uşağın
həyatında ən
vacib
mərhələdir. Məktəbin
adminisdtratorları, təhsil mütəxəssisləri və əlbəttə
ki, valideynlərin əksəriyyəti etiraf edir ki, tədrisin
istənilən mərhələsində akademik nailiyyət üçün
ailənin dəstəyi olduqca vacibdir. Bu rol isə xüsusi
yüklənməni ikidilli təhsil şərtlərində əldə edir,
çünki birdilli təhsildən fərqli olaraq uşaqlar daha
çox çətinliklər və qarşıdurmalarla üzləşirlər və
bunları dəf etmək üçün valideynlərin dəstəyinə
olduqca böyük əhəmiyyət verilir.
Düşünürük ki, bu cəhətdən xarici ölkələrin
təcrübəsinə
əsaslanmağımız
və
onların
nailiyyətləri ilə bölüşməyimiz yaxşı olardı. Bu
nailiyyətlər
valideynlərin
və
müəllimlərin
müxtəlif birliklərinin formalaşmasında ifadə
olunur, hansı ki, tam ölkənin miqyası ilə təhsil
prosesində aktiv olaraq valideynlərin rolu və cəlb
olunması üzərində işləyir. Oxşar yanaşma
valideynlərə yardım edir ki, dərs prosesində
onların rolu daha da artsın və çox mürəkkəb və
çoxtərəfli proses olan təhsildə öz məsuliyyətlərini
tamamilə dərk etsinlər.
Tövsiyələr:
Valideynlərlə görüşlər
;
Ailə və məktəbin aktiv əməkdaşlığı;
Valideynlərin məlumatlandırılması vacib-
dir
ki,
onlar
uşaqların
akademik
nailiyyətində
öz
rollarını
və
cəlb
olunmalarının nə dərəcədə əhəmiyyətli
olmasını bilməlidirilər;
İkidilli təhsilin mahiyyəti və təyinatı
haqqında, onun üstünlüyü və təhlükələri
haqqında milli azlıqların nümayəndələri
olan
valideynlərə
vaxtlı-vaxtında
və
düzgün informasiya çatdırmaq lazımdır;
Dövlət dilinin öyrənilməsinin zərurəti və
təhsil yolu ilə övladlarının inteqrasiyasının
əhəmiyyəti
haqqında
valideynlərin
məlumatlandırılması vacibdir;
Məktəbin administratorları valideynləri
təhsil prosesinə daha çox cəlb etməlidirlər,
hər bir yeniliklə tanışlıq
məqsədilə
məlumatlandırıcı görüşləri təmin etməli və
onlarla birlikdə övladlarının təhsilinə və
gələcəyinə aid olan vacib məsələləri
birlikdə həll etsinlər.
İkidilli təhsil, #8, 2011
31