Microsoft Word bibloqrafiya-20. 09. 2017. doc

P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
96
 
ANAL T K  ÜUR V  TÜK NM Z YARDICILIQ 
ENERJ S  
 
Buludxan X lilov sözün h qiqi m nas nda fitri alim t f kkürü, 
elmi faktlara, n z ri konsepsiyalara, linqvistik bax lara, müasir 
d bi-estetik normativl r  tamam yeni, m ntiqi, orijinal münasib t-
l ri olan, elmi fikir arenas nda d rin biliyi, mük mm l savad , z ngin 
dünyagörü ü il  nüfuz qazanan çox ciddi, t mkinli q l m sahibidir. 
Parlaq t f kkürü, erudisiyas , k s rli sözü il  g nc ya lar ndan özünü 
elmi v   d bi ictimaiyy t  tan tm  filoloq alimdir. B.X lilov özünün 
kamil 
xsiyy tind   n göz l insanl q v  alimlik m ziyy tl rini 
c ml dirmi dir. T biilik, t mkinlilik, maksimum d qiqlik, analitik 
üur v  ötk m t f kkür, elmi obyekt  orijinal yana ma m har ti, 
u urlu elmi n tic l r, opponenti ax ra q d r inand rmaq m har ti – 
bütün bunlar onun alim portretinin h l  tam ç k  bilm diyimiz canl  
cizgil ridir. O, öz dilçilik görü l rini,  d bi-t nqidi, estetik fikirl rini 
emprik biliy  çevir  bilir, n z ri q na tl rini böyük auditoriyalara 
ç xar b ciddi eksperimetl rd n keçirir, fikirl rinin mübahis  do ura-
ca ndan, öz konsepsiyalar na qar  iradlardan q tiyy n ç kinmir, 
çünki ist nil n opponent  tutarl  arqumentl ri, dialektik m ntiq  
saslanan elmi d lil v  sübutlar  h mi  haz rd r. 
B.X lilovun q l mind n ç xan çoxsayl   s rl r d rin m zmunu, 
fakt v  arqumentl rin z nginliyi v  tutarl l , qoyulan probleml rin 
aktuall , t dqiqat obyektinin son d r c   t mkin v   d qiqlikl  
ara d r lmas   v   n hay t, orijinal elmi n tic l ri h mi  xo  bir 
raz l q hissi oyad r. Onun yazd  d y rli  s rl r z man t verir ki, 
Buludxan mü llimin iti, ay q alimlik t f kkürün  etibar edilsin. 
Buludxan X lilovun müxt lif dilçilik probleml ri il  ba l  suallar 
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
97
haqq nda fikirl ri t kzibedilm z d lill r   saslanan h qiqi elmi dü-
ünc l rdir. Çünki o, fitr t n alim v  natiqdir. Alimlik v  natiqlik 
onun xisl tind dir. Onun ç x lar  da lüzumsuz ritorika, padentizm 
v   ablon ifad l rd n xalidir. Bu ç x larda ana dilimizin bütün 
z nginliyi, musiqisi, intonasiya çalarlar  duyulur. Q l mind n v  
dilind n ç xan h r k lm  onun elmi t f kkür imkanlar n n geni li-
yini meydana ç xar r.  
B.X lilovun h r bir q l m m hsulu müraci t olunan sah nin 
mühüm probleml rini h ll ed r k mü yy n bo luqlar  doldurma a 
xidm t edir, faktlara yana ma c sar tini, d rin elmi ümumil dirm  
qabiliyy tini nümayi  etdirir. Onun nüfuzlu sözü elmi probleml r  
düzgün yol, istiqam t tapm  v  bel likl  d  özünün elmi konsep-
siyas n  yarada bilmi dir. 
H mi   h r k td , f al t f kkür v  elmi dü ünc l r al mind  
olan B.X lilovun elmi f aliyy t dair si r ngar ng, t dqiqat meyda-
n  geni  v   hat lidir. Onun s rrast elmi t f kküründ n x b r ver n 
h r bir  s ri professionall  il  seçilir, ist nil n q l m m hsulu 
Buludxan mü llimin elmi idrak n n güclü bir komponentinin i ql  
t r fl rini t zahür etdirir. B nz rsiz yarad c l n n bütün idrak  v  
m n vi çalarlar  onun bir avtoritet kimi tan nmas na, alim nüfuzuna 
güclü t kan verir.  
Mübali siz dem k olar ki, B.X lilovun yarad c l  bütövlükd  
yüks k elmi f aliyy tin, t dqiqatç l q m d niyy tinin bariz nümu-
n sidir.  s rl rind   n z ri fikir vüs tinin, elmilik keyfiyy tl rinin 
güclü olmas  düzgün elmi-metodoloji prinsipl r  istinadi il , dilçili-
y , türkologiyan n müxt lif probleml rin  dair mülahiz l rini dün-
ya linqvistikas n n z ngin  n n l rin  ba lamas  il ,  d biyyat n 
ideya-estetik v zif l rini ay q elmi mövqed n qiym tl ndirm si il  
rtl nir. Bütün hallarda t dqiqat predmetin  yüks k n z ri bax , 

---

P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
98
müasir elmi-metodoloji münasib t ayd n hiss olunur, fikir orijinal-
l , mü llif mövqeyinin f all , f rdi üslubun mü yy nliyi diqq -
t layiq m ziyy tl r kimi a karlan r. 
B.X lilov müasir Az rbaycan dilinin, dem k olar ki, bütün sa-
h l rin  aid kitablar n, o cüml d n türkologiyaya aid monumental 
kitablar n mü llifidir. Bu sah d  onun diqq tini öt ri, keçici m s -
l l r deyil, köklü,  sasl  probleml r c lb etmi dir v  bu, dilçilikl  
m hdudla b qalmam d r. Müt madi olaraq onun yarad c l n n 
a rl q m rk zi, qlobal axtar lar   d biyyat ünasl a keçmi dir. 
Maraq dair sin  daxil olan  d biyyat ünasl a o, ciddi yarad c  
m k s rf etmi dir.  d biyyat m z n mühüm v  aktual n z ri-me-
todoloji m s l l rinin ard c l v  s m r li t dqiqatç s  kimi o, prob-
lem s ciyy li m s l l ri diqq t m rk zin  ç kir, bu bar d  yaz lar  
d bi hadis  v  faktlara münasib tin müasirliyi, onlar n qiym tl n-
dirilm sind  n z ri-estetik meyarlar n yüks k s viyy si il  s ciyy -
l nir. Bu  s rl rd  b dii sözü duymaq, onu müraci t olunan poetik 
janr n estetik prinsipl ri mövqeyind n t hlil etm k qabiliyy ti, 
professional t hlil ustal  vacib m ziyy t kimi n z r  çarp r. 
Az rbaycan  d biyyat n n klassikl ri, müasir nümay nd l rinin 
yarad c l , onlar n  d bi-t nqidi, dilçilik görü l ri d  B.X lilovun 
ara d rd  sah l rdir. Bu sah l r  aid  s rl ri  d biyyat  yüks k 
ideya-estetik meyarlarla t hlilin, onun poetik spesifikas n  açma n 
mük mm l nümun sidir. Nobel mükafat  laureatlar na h sr olun-
mu   s rl rind  dünya  d biyyat  konteksti B.X lilov yarad c l -
nda n z ri s viyy nin yüks kliyin , elmi bax lar n geni liyin  
müsb t t sir göst rmi dir.  
B.X lilovun linqvistikaya dair elmi f aliyy tini,  d bi-t nqidi 
yaz lar n  küll hal nda qiym tl ndir rk n bunu tam q tiyy tl  de-
m k olar ki, o, Az rbaycan filologiyas n n müxt lif sah l rind  
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
99
t qdir layiq xidm tl ri olan böyük yarad c l q erudusiyas na malik 
güclü z ka sahibidir. Onun filologiyam z n müxt lif m s l l rini 
hat  ed n, elmi siql ti il  t qdir olunan orijinal yarad c l  müasir 
dilçilik elmimizin,  d bi-t nqidimizin böyük u urlar  kimi d y r-
l ndirilm y  layiqdir. 
 
Hüseynov M h rr m, 
filologiya üzr  elml r doktoru, professor  
 

---