Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası
1
NİZAMİ TAĞISOY:
BİR
ÖMRÜN
RAPSODİYASI
Bakı – 2010
Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası
2
Tərtib edənlər:
Heydər Cəfərov
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti
Ümumi pedaqogika kafedrasının dosenti,
pedaqoji elmlər namizədi
Şəbnəm Məmmədova
Bakı Qızlar Universiteti Pedaqogika və
Psixologiya kafedrasının müəllimi
Elmi redaktorlar:
Ağarəhim Rəhimov
Bakı Qızlar Universitetinin rektoru,
pedaqoji elmlər doktoru, professor
Rüstəm Rəsulov
Bakı Slavyan Universiteti “Folklor
araşdırmaları” elmi-tədqiqat
laboratoriyasının müdiri,
filologiya elmləri namizədi, dosent
Nizami Tağısoy:
Bir ömrün rapsodiyası / tərt.ed.: H.Cəfərov,
Ş.Məmmədova. – Bakı: Mütərcim, 2010. – 240 səh.
Tanınmış alim, türkoloq, folklorşünas, ədəbiyyatşünas, tərcümə nəzəriy-
yəçisi, tərcüməçi, şair-tənqidçi, filologiya elmləri doktoru, professor Nizami Tağı-
soyun (Nizami Tağı oğlu Məmmədovun) anadan olmasının 60 illik yubileyinə həsr
olunmuş bu kitab onun yaxınları və dostları tərəfindən araya-ərsəyə gətirilmişdir.
Kitabda mənalı, zəngin və keşməkeşli ömür yolu keçmiş Nizami Tağısoyun həyatı-
nın müxtəlif məqamları, fraqmentləri, elmi-bədii yaradıcılığı, pedaqoji və tərcü-
məçilik fəaliyyəti, dərslik, dərs vəsaitləri və proqramları, ədəbi komparativistika
müstəvisində apardığı araşdırmaları, yaradıcı portreti Azərbaycan alimləri, yazı-
çıları, tənqidçiləri, jurnalistləri, həmkarları, dost-tanışları və b. tərəfindən dilə
gətirilməklə, bu yorulmaz insanın həyat və fəaliyyətinin müxtəlif tərəflərini çevrə-
ləyir, onun alim şəxsiyyəti haqqında adekvat təsəvvür yaradır.
Kitab geniş oxucu kütləsinə ünvanlanmışdır.
T
026
4702060000
59-10
© H.Cəfərov, Ş.Məmmədova, 2010
Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası
3
I BÖLMƏ
Nizami Tağısoyun həyat
və fəaliyyətinin
fraqmentləri
Türkoloq, folklorşünas, ədəbiyyatşünas,
tərcümə nəzəriyyəçisi, şair-tənqidçi, filolog-
iya elmləri doktoru, professor Nizami Ta-
ğısoy (Nizami Tağı oğlu Məmmədov)
24 may 1950-ci ildə Azərbaycan Respub-
likası Ucar rayonunun Yuxarı Şilyan kən-
dində anadan olmuşdur. Orta təhsilini 1967-
ci ildə doğma rayonda başa vurmuşdur.
1968-1970-ci illərdə ordu sıralarında
xidmət etmişdir.
Əsgəri xidmətdən sonra M.F.Axundov adına
Azərbaycan Pe-
daqoji Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutunun rus dili və ədəbiyyatı fa-
kültəsinə daxil olmuş, 1975-ci ildə həmin fakültəni fərqlənmə diplo-
mu ilə bitirmişdir. Təyinatla Ucar rayonunda orta məktəbdə rus dili
və ədəbiyyatı müəllimi işləmişdir. Hələ məktəb illərində divar qəze-
tində, sonralar rayon və respublika qəzetlərində kiçik şeirləri və mə-
qalələri dərc olunmuşdur.
Kənd məktəbində işləyə-işləyə təhsil aldığı institutun aspiran-
turasına («Sovet ədəbiyyatı» ixtisası üzrə) imtahan verərək müsabi-
qə yolu ilə qəbul olmuşdur. 1980-1984-cü
illərdə aspiranturada təh-
sil ala-ala ədəbi əlaqələr problemi ilə məşğul olmuş, 1986-cı ildə
«Səməd Vurğun pyeslərinin rus tərcümələri və səhnə təcəssümü»
mövzusunda filologiya elmləri namizədi dissertasiyasını müdafiə
edərək alimlik dərəcəsi almışdır.
Nizami Tağısoy: Bir ömrün rapsodiyası
4
1984-cü ildən Bakı Slavyan Universitetində (keçmiş
M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Rus dili və Ədəbiyyatı
İnstitutu) çalışır. Təhsil aldığı institutda laborantlıqdan professora
qədər ziqzaqlı, çətin, lakin şərəfli elmi-pedaqoji yol keçmişdir.
Göstərilən dövrdən «XX əsr rus ədəbiyyatı», «Türk xalqları
ədəbiyyatı», «Azərbaycan ədəbiyyatı» fənlərindən rus və Azərbay-
can bölmələrində mühazirələr oxuyur, kurs işləri, buraxılış işləri,
magistr, namizədlik dissertasiyalarına rəhbərlik etmiş və etməkdədir.
1990-1992-ci illərdə doktoranturada olmuş «XX əsr rus poezi-
yası Azərbaycan tərcümələrində» mövzusunda
doktorluq dissertasi-
yası üzərində işləmiş, 1992-ci ildə onu doktorantura müddəti başa
çatmazdan öncə müvəffəqiyyətlə müdafiə edərək filologiya elmləri
doktoru elmi dərəcəsini almışdır.
1994-cü ildən Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında
Ali Attestasiya Komissiyasının qərarı ilə ona professor diplomu ve-
rilmiş və Bakı Slavyan Universitetinin professoru vəzifəsinə seçil-
mişdir.
1995-1997-ci illərdə Bakı Qızlar Universitetində (əvəllər Bakı
Ali Pedaqodi Qızlar Seminariyası) «Azərbaycan dili və Ədəbiyyatı»
kafedrasının müdiri, 1998-ci ildən Azərbaycan Beynəlxalq Univer-
sitetində «Rus dili və Ədəbiyyatı» kafedrasının müdiri vəzifələrində
çalışmışdır.
Nizami Tağısoy pedaqoji işlə yanaşı məhsuldar
elmi fəaliy-
yətlə məşğul olan alimlərdəndir. İndiyə qədər onun müxtəlif konf-
rans, simpozium və elmi məclislərdə, dərgilər, məcmuələr və qəzet
səhifələrində 300-ə qədər müxtəlif məzmunlu məqalələri işıq üzü
görmüşdür.
Professor Nizami Tağısoyun elmi prioritetlərində tərcümə nə-
zəriyyəsi, ədəbi əlaqələr, komparativistika, türk xalqlarının etnoge-
nezi, etnologiyası, etnoqrafiyası,
epik təfəkkürü, ənənələri, folkloru,
klassik və müasir ədəbiyyatı, ədəbiyatşünaslığın aktual problemləri,
müasir ədəbi proses və s. istiqamətlər uğurla işlənməkdədir. Mo-
noqrafiya və məqalələri bir qayda olaraq polemikliyi və fərdi baxış
müstəvisi ilə seçilir.