Microsoft Word Birja-Dissert docx
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dissertasiyanın m əqs ədi v ə v əzif əl əri
- T ədqiqatın elmi yeniliyi
- şin birinci f əslind
- II f əsild ə
- şin son f əslind
4
deməyə əsas verir ki, birjaların formalaşması mexanizminin tədqiqi və inkişaf istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi kifayət qədər aktual mövzudur.
Mövzunun tədqiqinədünya iqtisadçıları müstəqil və olduqca qiymətli əsərlər həsr etmişlər. Bu baxımdan K. Fred Berqştenin, O. Davannın, eləcə də Pyer Jakın əsərləri qeyd oluna bilər. Həmçinin, ölkəmizdə qardaş Türkiyə Respublikasının təcrübəsindən geniş istifadə edildiyini nəzərə alsaq, mövzu ilə əlaqədar türk iqtisadçıları N. Aydının, M. Qaracanın və digərlərinin müəllifi olduğu “Birjaların təşkilati quruluşu və fəaliyyəti” əsəri, eləcə də A. Budaq və Ö. Çikotun “Dünyada birja şirkətləşmələri, satın alma və birləşmələri” adlı əsərini xüsusi qeyd etmək olar. Adları çəkilən əsərlərdən bu dissertasiyanın yazılmasında da istifadə olunmuşdur. Dissertasiyanın mövzusu ilə ə laqədar Azərbaycanlı müəlliflərin müstəqil əsəri mövcud olmasa da, məsələn fond birjalarının idarəetmə mexanizmi haqqında A.Kərimovun “Qiymətli kağızlar bazarı” kitabında və həmçinin əmtəə birjalarının fəaliyyətinin tənzimlənməsi haqqında V. Niftullayevin “Sahibkarlığın əsasları” əsərində kifayət qədər dolğun məlumat verilmişdir. Bununla belə qeyd olunmalıdır ki, bu əsərlərdən birjaların tənzimlənməsi ilə əlaqədar nəzəri biliklər əldə etmək mümkün olsa da, xüsusən son illərdə dünya birjalarında baş verən bir sıra yeniliklərin tədqiqinə və yeni inkişaf istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsinə dair tədqiqat əsərlərinə ölkəmizdə böyük ehtiyac vardır.
ölkəmizdə fəaliyyət göstərən əsas əmtəə birjalarının formalaşması mexanizminin tədqiqi və bu sahədə müəyyənləşdirilmiş başlıca inkişaf istiqamətlərinin təhlilindən ibarətdir. Bu məqsədə nail olmaq üçün, tədqiqatın əsas vəzifələri olaraq aşağıdakılar müəyyənləşdirilmişdir: 1) Birjaların formalaşmasının makroiqtisadi konsepsiyada mövqeyinin və rolunun müəyyənləşdirilməsi; 2) Birjaların formalaşması sahəsində əldə edilmiş nəzəri bilik və təcrübələrin oxucuya təqdim edilməsi; 5
3) Birjaların idarəedilməsinin əsas prinsip və metodlarının tədqiqi və bu sahədə dünya birjalarının strategiyalarındakı başlıca fərqlərin aşkarlanması; 4) Birjaların formalaşmasının hüquqi əsaslarını təşkil edən qanunverici və digər normativ aktların öyrənilməsi; 5) Son illərdə dünya və Azərbaycanda əsas birjaların göstərdiyi statistik göstəricilərin təhlili, birjaların tənzimlənmə siyasətinin həmin göstəricilərlə qarşılıqlı ə laqəsinin öyrənilməsi; 6) Dünya birjalarında baş verən yeniliklərin təhlili və həmin proseslərin birjaların inkişaf istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsinə olan təsirinin tədqiqi; 7) Birjaların inkişaf perspektivlərinin müəyyənləşdirilməsi və mövcud potensiallarından daha səmərəli istifadə yollarının araşdırılması; 8) Dünyada və ölkəmizdə birjaların formalaşması sahəsində qarşıya çıxan əsas problemlər və onların həlli yollarının araşdırılması. Tədqiqatın obyekti və predmeti – Tədqiqatın obyektini birjaların təşkilati quruluşu, idarəetmə iyerarxiyası, əsas normativ aktları və statistik göstəriciləri təşkil edir. Dissertasiya işinin predmeti isə, adları çəkilən obyektlərin tədqiqi və əlaqədar qarşılıqlı iqtisadi-hüquqi münasibətlərinin öyrənilməsindən ibarətdir. Tədqiqatın informasiya bazasını – mövzuya aid yerli və xarici müəlliflərin ə sərləri, dünyanın aparıcı birjalarının və həmçinin Bakı Əmtəə Birjasının rəsmi saytları və digər internet resursları, eləcə də müxtəlif təyinatlı qanunverici və digər normativ aktlar təşkil edir. Tədqiqatın elmi yeniliyi - Ötən əsrin 90-ci illərindən başlayaraq meydana çıxan və tədricən dünyanın bir sıra aparıcı birjalarının öz maliyyə çatışmazlıqlarını aradan qaldırmaq üçün baş vurduqları əsas metoda çevrilən birjaların şirkətləşməsi prosesinin, onların qeyri-kommersiya xarakterli qurumlardan kommersiya təşkilatlarına və mənfəət məqsədli açıq tipli səhmdar cəmiyyətlərə çevrilməsi fenomeninin tədqiqi, bu prosesin səbəblərinin və inkişaf mərhələlərinin 6
müəyyənləşdirilməsi və həmin üsulun ölkəmizdə fəaliyyət göstərən birjalara tətbiqi ehtimalının araşdırılması tədqiqatın elmi yeniliyini təşkil edir. ş
müasir statistik göstəricilərdən istifadə olunmuş və təhlil edilmişdir. Eyni zamanda, son illərdə dünya birjalarında baş verən bir sıra yeniliklərdən – birjaların şirkətləşməsi və ETT-in nailiyyətlərinin birja ticarətinə tətbiqi nəticəsində beynəlxalq birja ticarətinin elektronlaşdırlması proseslərindən ətraflı bəhs olunmuşdur. Birjaların formalaşması sahəsində dünya ölkələrində və ölkəmizdə qazanılan təcrübələr öyrənilmiş, əsas fərqlər müəyyənləşdirilmiş, həmçinin bu sahədə Azərbaycanda olan çatışmazlıqlar və problemlər aşkarlanmış və onların mümkün həll yolları haqqında fikir irəli sürülmüşdür. Bundan əlavə, dünya ölkələrinin bu sahədə ə ldə etdiyi nailiyyətlərin və uğurla tətbiq edilən yeni metodların yerli birjalara tətbiq edilməsinin mümkünlüyü araşdırılmışdır. ş
paraqraf olmaqla, 99 səhifədən ibarətdir. Dissertasiyada 3sxem, 1 cədvəl və 5 şə kildən istifadə olunmuşdur. şin birinci fəslində birjaların iqtisadiyyat üçün önəmi onun həyata keçirdiyi funksiyalar və yerinə yetirdiyi vəzifələr əsasında araşdırılır və birjaların formalaşması siyasətinin iqtisadiyyatın ümumi idarəetmə konsepsiyasındakı mövqeyinə nəzər yetirilir. Həmçinin, bu fəsildə birjaların fəaliyyətinin idarəedilməsinin nəzəri və təşkilati-hüquqi əsasları tədqiq olunur.
Azərbaycanda əmtəə birjalarının müasir vəziyyətinin təhlili aparılmaqla,əmtəə birjalarında həyata keçirilən real əməliyyatların təşkili məsələləri tədqiq edilərək,əmtəə birjalarında həyata keçirilən fyuçers əməliyyatları vəonların sığortalanmasının təşkili vəbirja sövdələşmələri üzrə hesablaşma qaydalar aparılmışdır.
problemlər araşdırılır və bu problemlərin həlli yollarına, eləcə də tənzimlənmə Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|