Microsoft Word burun anatomi ve fizyolojisi hariom attc 9-1-17. docx
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Burnun görevleri
- , otonom sinir sistemi
- Paranazal Sinüslerin Görevleri
| BURUN Anatomi ve fizyolojisi : Üst solunum yollarının temel organı olan burun, solunum yolu olmasının yanı sıra içinde bulunan özel mukoza sayesinde “koku organı” olarak da fonksiyon görür. Burun, solunum yollarına giren havanın ilk giriş yolunu oluşturur. Kemik ve kıkırdaklardan yapılmış, kas ve deri ile örtülü bir organdır. Kemik iskeleti os nasale, kıkırdak iskeleti ise burun bölmesi kıkırdağı cartilago septi nasi ile burun kanadı cartilago alaris majör ve cartilago minores kıkırdağı oluşturur. Burun yumuşak kısmının iskeletini yapan kıkırdaklar nefes alırken burun duvarlarının içe doğru çekilmesine engel olur ve burun deliklerinin devamlı açık kalmasını sağlar. Birbirinden ayrılmış burun deliklerinin (nares) olduğu giriş bölümüne vestibulum denir. Burun boşlukları (cavitas nasi) iki tane olup kemik ve kıkırdaklardan yapılmış bir bölme (septum nasi) ile birbirinden ayrılmıştır. Burun boşlukları en arkada geniş bir açıklık ile yutağa bağlanır ve buraya chonae denir (jala neti yapıldığında bir burun deliğinden diğerine su, bu alandan geçer). Burunda her iki boşlukta bulunan kıvrımlı oluşumlara konka (concha) denir. Konkaların, burun solunumu sırasında **havanın arkaya iletimi, **havanın nemlendirilmesi, **ısıtılması ve **filtre edilerek süzülmesi gibi görevleri vardır. Burun boşluğunun iç yüzünün her tarafı mukoza ile örtülüdür. Bu mukoza burun boşluğuna açılan tüm sinüsleri ve kanalları örten mukoza ile devam eder. (Bu nedenle burundan kaynağını alan bazı iltihabi durumlar, sinüslere ulaşabilir). Konkalar bol damarlı bir bağ dokusu ve üzerini örten burun mukozasından ibarettir. *Bu özellikleri ile siklik büyüme ve küçülme periyodları gösterirler. Bu fonksiyonun bozukluğu halinde burun tıkanmasına sebep olabilirler. Burun boşluğu mukozası, yapı bakımından, boşluğun her tarafında aynı karakterde değildir. Burun boşluğu mukozası titrek tüylerle kaplıdır ve bir mühendislik harikasıdır. Burun boşluğunun üst kısımları, burun tavanının hemen hemen orta kısımlarına kadar epitel ile döşenmiştir. Burun boşluğu etrafında bulunan kemiklerde çeşitli büyüklükte boşluklar (sinüs) bulunur. Bu boşluklara, sinüs paranasales denir. Sinüsler burun boşluğuna açılır ve ait oldukları kemiklere göre adlandırılır.
• Solunan havanın Ac’ler için uygun hale getirilmesi, • Müthiş bir aerodinamik yapı ve klima görevi, • Günde 15 m3 havanın (6,5 m2’lik bir odaya bedel) süzülmesi- temizlenmesi, nemlendirilip - ısıtılması
burun • 1- Solunum a-Solunum havasını şartlandırmak - Isıtma - Nemlendirme - Filtrasyon b- Solunum havası yoludur • 2- Koku fonksiyonu • 3- Rezonatör organ • 4- Orta kulağın ventilasyonu • 5- Paranazal sinüslerin boşalımı • 6- Refleksler - Hapşırık refleksi - ısı regülasyon refleksi - *nazal siklus: Burnun, solunumla olan ilişkisinde görevi, havayı zor geçirme mekaniklerine göre düzenlenmiştir. Buna nazal direnç adı verilir. Nazal direnç, burunun fonksiyonlarını yapabilmesi için fizyolojik bir gereksinimdir.
Nazal mukoza , otonom sinir sistemi etkisi altında, aktif dinamik bir organdır. Ve değişik eksternal ve internal stimuluslarla reaksiyon gösterme yeteneğindedir. 1895’de Kayser nazal mukozasının sabit bir konjesyon ve dekonjesyonunu gözlemiş, buna nazal siklüs adını vermiştir. Siklus esnasında konkalara ne olduğu henüz fazla araştırılmamıştır. Mukozanın şişmesi, arteryel hiperemiye, venöz dolgunluğa, ödeme ve bunların kombinasyonuna bağlı olabilir. Burunun spontan konjesyon ve dekonjesyonu, 3 saatlik sikluslar halinde meydana gelir. Bu fizyolojik bir fenomendir. Yoga da değişimli olarak (yine yaklaşık 2-3 saatte bir) sağ ve sol burun deliklerinden birinin aktif olması ve bu alanların sağ ve sol beyni etkilemesi ile bunların ortak bileşkesinin otonom sinir sistemi olması yoga bilgisi ile fizyolojik bilgilerin eş zamanlılığını bizlere açıklıyor.
Şekil: Fizyolojik nazal siklus ve etkileri Bir siklus periferik refleks ve mekanizmalardan çok santral sinir sistemi tarafından kontrol edilir. Yer çekimi venöz dolgunluğu arttırır ve kişi aşağı doğru eğildiği zaman nazal rezistans % 15 artar. Tek taraflı burun tıkanıklığı olan hastalar o taraf üzerine yatarak uyumaktan kaçınırlar.
Egzersiz, bazı emosyonel durumlar ve seks hormonlar, nazal rezistansı etkiler. • 7- Tad alma ile beraber olan etkisi • 8- Bakterisit, bakteriostatik etki yapmak • Estetik • Seks: Bazı canlılarda eş bulmak için kullanılsa da insanlar da yüzyıllardır devam eden parfüm ve koku tüketimi doğadaki gereksinmenin bir taklidi gibidir. Burundaki savunma bariyerleri 2 adettir. 1- Burunun girişindeki vibrissea adı verilen kıllar. Bu kıllar adeta bir hava filtresidir. Toz, polen, bakteri, virüs gibi yaklaşık 20 milyar madde bu kıllara takılır. 2- Bu savunma hattı mukus yani jel benzeri bir sıvıdır. Mukus solunum yolunu nemli tutar ve yabancı maddelerin kendisine yapışarak tutunmasını sağlar. Mukusun yardımcıları silialar yani tüycüklerdir. Her hücrenin üzerinde 200 silia mevcuttur. Bu silialar burunda arkaya ve aşağı soluk borusunda ise yukarı doğru hareket ederler. Mukus dakikada 1 cm yol alarak yutağa doğru hareket eder, böylece ya bunları mideye gönderir yok eder ya da 960km/saat hızla öksürerek dışarı atar.
• Rezonasyon, • Çift cidarlı olmaları nedeniyle, beyin dokusunu, dış ortamın soğuk ve sıcak etkisinden korur, • Yine çift cidarlı olmaları nedeni ile travmalarda ön kemik lamina kırıldığında, arka lamina ve dolayısı ile beyin dokusu hasarına engel olur, • Yüz kemiklerinin ağırlığını hafifletir.
Kaynak:
http://kbb.uludag.edu.tr/ders-burunPNS-SO.pdf notları
Megep solunum sistemi kitabı, burun anatomi ve fizyolojisi bölümü “Bilgeler her şeyi bilmez, sadece ahmaklar bilir. ” Afrika atasözü. Dinlediğiniz için teşekkür ederim… Fatma Nur Kayral Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|