Microsoft Word bvkm-xopks docx
Yüklə 2,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
312 Bankına devr edilməsi, vəzifə zərəri alajaqlarının təsfiyəsinə bağlı ə saslar tərtib edilmişdir. 14 büdcədaxili və 2 büdcəxarici fond təsfiyə edilmişdir. Böhranlardan sonra bank sektorunda artan istikrarsızlığın aradan qaldırılması və bank sektorunun yenidən qurularaq gücləndirilməsi məqsədi ilə BDDK tərəfindən 2002-ci il may ayında bank sektoru yenidən qurulması proqramı tətbiq edilmişdir. Bu proqram: • Dövlət banklarının son hədəf özəlləşdirmə olmaqla maliyyə və əməliyyatlar baxımından yenidən qurulmasını; • EƏSF nəzdindəki bankların yenidən qurularaq satılmasını; • Baş verən böhranlardan mənfi təsir görən özəl bankların sağlam bir struktura malik olmasını; • Bank sektorunda nəzarətin və auditin aktivliyini artırajaq, sektoru daha aktiv və rəqabətçi bir sektora qovuşdurajaq qanun və struktur dəyişikliklərinin həyata keçirilməsini məqsəd olaraq hazırlamışdır. Dövlət banklarının qısa müddətli fond ehtiyajlarını qarşılamaq məjburiyyətində olmaları, yüksək miqdarda 1 gejəlik fond tələb etmələrinə səbəb olmuşdur. Böhran müddətində dövlət bankları, bazardakı likvidlik səviyyəsi və faiz nisbətlərindən tez təsirlənmişdilər. Ümumiyyətlə, dövlət banklarına həvalə edilən dövlət vəzifələrinin, qanunlarının müəyyənləşməsi və bu bankların rasional şəkildə işləmələri ön plana çıxmışdır. Problemlərin həll edilməsi üçün 2001-ci ilə aşağıdakı tədbirlər görülmüşdür: • Dövlət banklarının özəlləşdirməyə hazırlanması üçün ixtisaslaşdırılmış idarə edijilərdən ibarət bir qurumun yaradılması və özəlləşdirmənin 3 il içində başa çatdırılması planlaşdırılmışdır; • Dövlət banklarına verilən vəzifələrin əvəzlərinin büdjədən maliyyələşdirilməsi qərarı verilmiş, bu banklar vasitəsilə əvəzi ödənilən vəzifələrlə bağlı Nazirlər Kabinetinin 100-ə yaxın qərarı qüvvədən düşmüşdür; • Likvid ehtiyajının qarşılanması məqsədi ilə dövlət banklarının qısa müddətli öhdəlikləri azaldılmış, Mərkəzi Bank
313 xarijindəki mənbələrdən gejəlik borjlanmalar ləğv edilmiş və bu banklar nağd pul və qiymətli kağız verilərək yenidən maliyyələşdirilmişdir; • Əmlak Bankı üçün təsfiyə müddəti başladılmış, bu bankın vəsaitləri və öhdəlikləri Ziraət Bankına keçmişdir; • Ziraət və Xalq Bankı nəzdində daxili audit, maliyyə nəzarəti və riskin idarə edilməsi şöbələri qurulmuşdur; • Ziraət və Xalq Banklarının yenidən qurulmalarını əhatə edən təhərrüatlı strateji tətbiq planı qüvvəyə minmişdir. Bununla dövlət banklarının 2000-ji ilin dekabrında 2494 olan şöbə və 61601 olan işçi sayı 2002-ji ilin sentyabrında müvafiq olaraq 1792 və 38303-ə enmişdir. 1992-ci ildən sonra formalaşmağa başlayan dövlət banklarının xəzinədən alacaqları 2000-ci ilin sonunda 17,3 katrilyon TL-nə çatmışdır. Bu həjmin 2,1 katrilyon TL qiymətli kağızlar; 15,2 katrilyon TL isə vəzifələri alajağından ibarətdir. 2001-сi ildə dövlət banklarına sərmayələrini artıra bilmək üçün əlavə dəstək təmin edilmişdir. Martda Ziraət Bankına 217,6 trilyon TL, apreldə Xalq və Əmlak Bankına 67,2 və 40,8 trilyon TL həjmində nağd sərmayə ödənilmişdir. Mayda əmlak bankına 624 trilyon TL, Xalq Bankına 900 trilyon TL verilmişdir. yulda Ə mlak Bankının Ziraət Bankına devr edilməsindən sonra yaranan 1,7 katrilyon TL özəl xassəli istiqraz buraxılaraq qarşılanmışdır. Dövlət banklarının yenidən qurulması səbəbilə dövlət borjunda 2001-ji ildə ortaya çıxan artım 11,3 katrilyon TL olmuşdur. Xəzinə 1.5.2001-ji ildə dövlət banklarının zərər yaradan vəzifələr verilməsinə son verilmişdi. Xəzinə dövlət banklarında yaranan zərərləri, bankların maliyyə strukturu diqqətə alınaraq nağd və istiqraz verilərək 2002-ji ilin mayında təsfiyə edilmişdir.Türkiyənin güjlü iqtisadiyyata keçid proqramının əsas hissəsini bank sistemindəki reformalar təşkil edir. Türk bank sisteminin 40%-ni dövlət banklarının yaratdıqları nəzərə alınaraq, reforma işlərinə əvvəljə dövlət banklarından başlanılmışdır. Dövlət banklarının maliyyə strukturlarındakı dəyişikliklərin əsasını 1984- 314 с jü ildən etibarən çıxarılan 100-ə yaxın sayı olan Nazirlər Kabineti qərarları ilə verilən vəzifələrin nətijəsində ortaya çıxan vəzifə zərərləri yaratmışdır. Dövlət banklarındakı reforma çalışmaları ə hatəsində 30.4.2001-ji ildə rəsmi qəzetdə yayımlanan 2312 saylı Nazirlər Kabineti qərarı ilə vəzifə zərərlərinə bağlı bütün Nazirlər Kabineti qərarları qüvvədən düşmüşdür. EƏSF nəzdindəki bankların yenidən qurulmasıyla bağlı strategiya: EƏSF banklarının devredilmə birləşmə, satış və ya təsfiyə yoluyla həll edilməsi, maliyyə baxımından yenidənqurma, ə məliyyat baxımından yenidənqurma və fond banklarının aktivlərinin idarəedilməsi olmaqla 4 əsasa arxalanır. EƏSF banklarının əməliyyat baxımından, yenidən qurulması baxımından da vajib addımlar atılmışdır. Müddət etibarıyla sayı 1815 olan fond banklarının şöbə sayı 2002-ji ilin iyul ayında 873-ə enmişdir. Fond banklarının işçi sayı müddətə müvafiq olaraq 19755 nəfər azaldılaraq 2002-ji ilin iyul ayında 18134-ə endirilmişdir. Yeni banklar qanunu 23.6.1999-ju il tarixli rəsmi qəzetdə yayımlanaraq qüvvəyə minmişdir. Beləliklə, son dövrlərdə böyük təsirlərə və savaşmalara səbəb olan 3182 saylı qanun qüvvədən düşmüşdür. Yeni qanun bankların auditi mövzusunda yeni və vajib olan qərarları əhatə edir. 3182 saylı Banklar qanunu müqavimət qanunu
xüsusiyyətindədir. Qanunu
hazırlayanlar bank
sektorundakı dəyişiklikləri və bəzi mənfi halları nəzərdə tutmuşdurlar. Qanunun maddələrinin sayının az olması bank qurulmasının asanlığını təmin edir. Keçiji və müvəqqəti maddələr istisna olmaqla qanun 25 maddədən ibarətdir. Anjaq maddələrin məzmunları çox olduğundan maddələrin mahiyyətini injələmək çox çətindir. Yeni qanunla yeni bir təşkilat yaranmışdır. Bank qurulması və nəzarət qurumu və Bank Qurulması və Nəzarəti Kabineti. Bankçılığın üst təşkilatı 31.3.2000-ji ildə yaradılaraq 31.8.2000-сi ildən fəaliyyətə başlamışdır. BVF-na təqdim edilən 9.12.1999-сu il tarixli Niyyət məktubu əsasında bank sektorunun nəzarət və auditindən məsul olan dövlət təşkilatları Bank Yüklə 2,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|