Microsoft Word bvkm-xopks docx
Yüklə 2,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
348 məqsədilə xracatın inkişafı bankına verilməsini bəyənmişdir. Bu məbləğin köçürülməsinə qədər xracatın inkişafı bankının kapitalı cəmi 34 mlrd rial təşkil edirdi. Kapitalın dəfələrlə artımı nəticəsində Bank indi ixracatçıların daha böyük sayına kredit verə biləcək. Bununla ran sənaye məhsullarının ixracatçıları bu banka kredit üçün müraciət edərkən prioritet (birincilik) əldə edəcəklər. Eyni zamanda ranın Mərkəzi bankında ölkənin banklarına maşın və avadanlıq, həmçinin xammal idxalçılarına valyuta ilə 25 kreditlərin verilməsi icazəsinin verilməsi məsələsi müzakirə edilir. ranın valyuta-maliyyə vəziyyətinin yaxşılaşması banklararası münasibətlərin inkişafına, dünya maliyyə bazarlarına daha geniş daxil olma imkanına ümid etmək üçün əsas verir. 2002- ci ildə 1000 ən iri bankların siyahısına ilk dəfə bir ran bankı daxil oldu. Bank Keshavarzi reytinqdə 212-ci yerdə idi. Daha iri xarici investorlar arasında ran iqtisadiyyatına neft qaz sahəsi ilə məşğul olan “Totalfina- Elf” (Fransa), “Petronas” (Malayziya) ,”EN ” və “Acip” ( taliya), “Royal Datç Ş ell” ( ngiltərə/Hollandiya) şirkətlərinin adlarını çəkmək olar. R Mərkəzi bankı 2002-ci ildə ilk dəfə gəlirliyi müvafiq olaraq 8,75% və 7,75% təşkil edən iki növ ran DQ V-nin (avrobondlarının) buraxılışını və Avropada satışını həyata keçirmişdir. Bu məsələdə ABŞ müxalif mövqe tutmasına baxmayaraq, Ümumdünya bankı rana yeni borcun ayrılması haqda öz planlarını elan etdi. RMB bir sıra beynəlxalq iqtisadi təşkilatlarla əməkdaşlıq ə laqələrinə malikdir. ran slam Respublikası slam nkişaf Bankının fəal üzvlərindən biri olduğundan RMB-nin onunla çox yaxın əlaqələri var. RMB-nin Sədri ranın Beynəlxalq Valyuta Fondundakı Müdiri olaraq çıxış edir. RMB Beynəlxalq Hesablaşmalar Bankının illik toplantılarında müşahidəçi statusunda iştirak edir. 349 Bundan əlavə RMB Dünya Bankı ilə yaxın əməkdaşlıq ə laqələrinə malikdir. ran slam Respublikası 2000-2003-cü illərdə bank işi inkişafının dünya tendensiyaları və onun ölkə iqtisadiyyatında rolunun artırılmasına uyğun olaraq
kredit sisteminin dəyişdirilməsinə istiqamətlənən cəhdlər göstərmişdir. slam
prinsiplərinə əsaslanan, o, daima ənənələr və dünya pul-maliyyə bazarına çıxışı təmin edən kredit-maliyyə institutlarının kifayət qədər geniş şəbəkəsini əldə etmək zəruriliyi arasında kompromis axtarışını tələb edir. Bu ölkənin satıla bilən neft aktivlərinə ə saslanan pul sistemi bəzi xüsusiyyətlərə malikdir. Hazırda ranın Mərkəzi bankı bəzi hallarda ilkin kapitalın formalaşması üçün vasitələr təqdim edərək xüsusi bankların yaranmasını təşviq edir. ran slam Respublikasında keçirilən yeni pul-kredit siyasəti kifayət qədər səmərəliyini göstərdi. 2001-ci ildə ki inflyasiya 12,6 % təşkil edirdi. Son illərdə ölkənin borc yükü xeyli azalmışdır. Ə gər 1995-1996-cı illərdə dövlət borcu 22 mlrd ABŞ dollarına bərabər idisə, 2000-2001-ci illərdə borcun həcmi 8 mlrd kimi azalmışdır. Qeyd etmək vacibdir ki, bu dövrdə yüngül sənayenin (9,6%) artma tempi neft qolunun (9,7%) artması tempinə yaxınlaşmışdır. xracat yönümlü qeyri-neft sahələrinin inkişafı milli iqtisadiyyatın strateji məsələlərindən biri olur. ÜDM artımı gözlənilən nəticələri üstələdi və 2000-ci ildə 4,5% təşkil etdiyi halda 2001-ci ildə 5,9% təşkil etmişdir. Nəticədə, banklarda iqtisadiyyatın özəl (31, 3%) və dövlət (31,6 %) sektorları hesabına depozit bazasının artımı baş verdi. Bundan başqa, hökumət banklara öz borcunu ödədi, bu da onların ehtiyat bazasının əlavə artımına səbəb olmuşdur. Yalnız hələ Mərkəzi banka 2000-2001-ci illərdə o, 869 ABŞ dolları qaytarmış, həmçinin başqa bank kapitallarının formalaşmasına kömək göstərdi. Bəzi islam ölkələri, o cümlədən ran, Pakistan və Sudan, 20-ci əsrin 80-90-cı illərində borc münasibətlərinin orta əsr
350 traktovkasına qayıtmış və kredit sistemində ( FBL- nterest-Free Banking) faiz rolunu azaltmışdılar. randa daha çox stalment Sales (möhlətlə satış) müqaviləsi inkişaf etmişdir, hansı ki, 1995-ci ildə 45,0% təşkil etdiyi halda 1998-ci ildə 56,1 % təşkil edirdi. Bank xammal və materiallar, təchizatlar və istehsal üçün başqa vacib əsas və dövriyyə vasitələri almaq almaq, və borc alanlara qısamüddətli, ortamüddətli və uzunmüddətli əsaslarda hissə-hissə satmaq səlahiyyətinə malikdir. Satışın və alışın təşəbbüsü istehsalçıya və alıcıya məxsusdur, bank üçün bu əməliyyat maliyyə əməliyyatıdır. Lakin, belə əməliyyatda banklar yalnız kreditli deyil, həmçinin biznes-risklərini də daşıyır. Sahibkarlıq risklərinin azaldılması məqsədilə müştərilər öz müəssisələrinə hissə-hissə ödəməklə alınan malların istifadəsini qiymətləndirən bank işçilərini buraxmağa borcludurlar. Qanunvericiliyə görə bu müqavilə növü ticarətdən başqa bütün sahələrdə istifadə oluna bilər. ranın ilk dövlət bankı olan Bank Melli ran 1927-ci ildə təsis olunmuşdur. Bankın əsas vəzifələri hökumətin maliyyə ə məliyyatlarının dəstəklənməsi və ranın milli valyutasının (rial və tümən) çapı və dövriyyəyə buraxılması olmuşdur. Bank Melli ran 33 ildən artıq müddət ərzində ran rialının dəyərini dəstəkləməklə ranın mərkəzi bankı kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1960-cı ilin avqust ayında ran hökuməti ran Mərkəzi Bankını təsis edərək Bank Melli ran-da olan mərkəzi bank öhdəliklərini alaraq ran Mərkəzi Bankına vermişdir. 1979-cu ildə randa slam nqilabın baş verməsi ilə ran Mərkəzi Bankının adı dəyişdirilərək “ ran slam Respublikası Mərkəzi Bankı” qoyulmuşdur. Bu tarixdən etibarən randa monetar və kredit siyasətləri ranın Pul və Bank Qanunu (1979), Bankların Milliləşdirilməsi Qanunu (1979), Banklar Administrasiyası Haqqında Qanun (1979) və Faizsiz Bankçılıq Haqqında Qanun (1983) əsasında tərtib və icra olunur. RMB aşağıdakı funksiyaların yerinə yetirilməsinə görə cavabdehdir: ♦ Əskinaz və sikkələrin buraxılması;
Yüklə 2,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|