389
Beta ə msalı - Fond bazarında qiymətli kağızın kursunun
dəyişməsi ilə umumi bazar kursunun dəyişməsi arasında kəmiyyət
nisbətini ifadə edən gostərici. Beta əmsalı AK&M agentliyi
tərəfindən hesablanır. Əgər Beta əmsalı musbətdirsə, onda bu
qiymətli kağızın səmərəliliyi bazarın səmərəliliyinə uyğundur.
Mənfi beta əmsalı zamanı həmin qiymətli kağızın səmərəliliyi
bazarın səmərəliliyi artdıqca azalacaqdır. Beta əmsalını, həmcinin,
qiymətli kağızlara investisiya riskinin olcusu hesab etmək olar.
Beta əmsalının boyuk olması zamanı investisiyaların risk dərəcəsi
orta hesabla bazara gorə yuksəkdir. Beta əmsalının kicik olması
zamanı investisiyaların risk dərəcəsi aşağı olur.
Beynəlxalq kredit - Borc kapitalının olkələr arasında
hərəkəti və fəaliyyəti ilə muşayiət olunan kredit novudur. Kreditor
və borc alan rolunda banklar, iri şirkətlər, xususi sahibkarlar,
dovlət idarələri, hokumət, həmcinin beynəl xalq və regional
təşkilatlar cıxış edə bilərlər.
Beynəlxalq reytinq agentliyi - Beynəlxalq reytinq
agentliyidir. Moody’s reytinqləri risk səviyyəsi və alıcının borc
uzrə odənişləri vaxtında edə bilməsi əsasında muəyyən edir.
hesablaşma-kassa əməliyyatları aparan ayrıca bölməsidir.
Beynə lxalq Valyuta Fondu – əsası 1944-cu ildə ABŞ-ın
Nyu-Hempşir ştatının Bretton-Vuds əyalətində BMT-nin
valyutamaliyyə konfransında qoyulan, valyuta-maliyyə sferasında
beynəlxalq əməkdaşlığı təmin etmək, beynəlxalq ticarətin
genişlənməsinə və tarazlı inkişafına şərait yaratmaq, bununla da
uzv olkələrin iqtisadi yuksəlişinə yardımcı olmaq, uzv olkələrin
valyuta stabilliyinə və s. xidmət etmək məqsədilə yaradılan
maliyyə institutudur.
Beynə lxalq bank bazarı – bankların təsbit edilmiş müddət
ə
rzində qısamüddətli likvidlik problemlərini uyğunlaşdırmaq üçün
öz aralarında borc alıb verdiyi pul bazarıdır. Faiz dərəcəsini
müəyyənləşdirən birinci dərəcəli bankların faiz dərəcəsi inter-bank
offered rate adlanır.
390
Birbaş a investisiya – gəlir əldə etmək və müəssisənin idarə
edilməsində iştirak etmək məqsədilə kompaniyanın nizamnamə
kapitalına və əsas vəsaitlərə qoyulan investisiyadır.
Banklararası pul bazarı - Banklararası qısamüddətli (bir
gündən bir ilədək) kredit və depozit bazarıdır.
Banklardan kə nar nağ d pul - Mərkəzi Bankın və
kommersiya banklarının kassalarında olan pullar istisna olmaqla
Mərkəzi Bank tərəfindən dövriyyəyə buraxılmış nağd puldur.
Baza inflyasiya - Qiymətləri dövlət tərəfindən tənzimlənən
malların qiymətlərinin dəyişimindən və mövsümi amillərdən
təmizlənmiş inflyasiyadır.
Benefisiar ştirakçı – vəsaiti alan ştirakçıdır.
BMS – Mərkəzi Bankın Baş Mühasibatlıq Sistemidir.
Beynəlxalq ödəniş kartı- Beynəlxalq kart təşkilatlarının
(Visa, MasterCard, American Express və s.) üzvü olan yerli və ya
xarici banklar tərəfindən emissiya edilmiş, beynəlxalq kart
təşkilatlarının loqotipini daşıyan, ölkə daxilində və ölkədən kənar
ə
məliyyatların aparılması üçün istifadə olunan kartdır.
Dünya Bankı – dünyada qlobal iqtisadi inkişaf məqsədlərinə
xidmət edən və maliyyə resurslarının bölgüsünü təmin edən ən
böyük donor təşkilatlardan biri. Bankın əsas məqsədi kasıb
ölkələrə struktur islahatlarının həyata keçirilməsində və
yoxsulluğun azaldılmasında yardım göstərməkdir. Ayrı-ayrı
ölkələrdə sabit və davamlı inkişafa nail olmaq üçün Dünya Bankı
öz maliyyə resurslarından, yüksək ixtisaslı kadrlarından və biliklər
bazasından istifadə edir. Dünya Bankı heç də klassik mənada bank
deyil, ixtisaslaşmış agentlikdir. BMT tərəfindən yaradılan bu
agentliyin hazırda 184 üzvü var. Həmin ölkələr bu qurumun
fəaliyyətinə nəzarət edir. Dünya Bankı inkişaf etməkdə olan
ölkələrə çox aşağı faiz dərəcəsi ilə və ya faizsiz uzunmüddətli
kreditlər və qrantlar verir. Dünya Bankı Azərbaycan hökuməti ilə
də struktur islahatlarının aparılması istiqamətində əməkdaşlıq edir.
DBnin
strukturları:
IBRD;
IFC (International Finance
Corporation); IDA (International Development Agency ); MIGA
391
(Multinational
Investment
Guarantee
Agency);
ICSID
(International Center for Settlement of Investment Disputes).
Denominasiya – köhnə pul nişanlarının qəbul edilmiş nisbət
qaydasında yenisi ilə əvəz edilməsi, pul tədavülünün qaydaya
salınması və hesablaşmaların asanlaşdırılması məqsədilə milli pul
vahidinin miqyas dəyişikliyidir. Buna sadə dillə “sıfırların
silinməsi” də deyilir. Mal və xidmətlərin qiymətləri, tariflər,
ə
məkhaqqı, pensiyalar, təqaüdlər, idarə və müəssisələrin
balanslarında, bank hesablarında olan pul vəsaitlərinin qalığı da bu
nisbətlə yenidən hesablanır.
Dövriyyə də olan nağ d pul Mərkəzi Bank tərəfindən dövriyyəyə
buraxılmış nağd pullardır. Buraya bank sistemindən kənarda olan
nağd pulla yanaşı Mərkəzi Bankın və kommersiya banklarının
kassalarında olan nağd pullar da daxildir.
Də hlizin minimal hə ddi bir günlük vəsaitlərin cəlbolunma
(REPO) faiz dərəcəsi ilə, maksimal həddi isə - bir günlük
vəsaitlərin yerləşdirmə (Əks-REPO) faiz dərəcəsilə müəyyən
olunur.
Dövriyyə də olan nağ d pul - Mərkəzi Bank tərəfindən dövriyyəyə
buraxılmış nağd pullardır. Buraya bank sistemindən kənarda olan
nağd pulla yanaşı Mərkəzi Bankın və kommersiya banklarının
kassalarında olan nağd pullar da daxildir.
Devalvasiya Milli valyutanın xarici valyutaya nəzərən
məzənnəsinin ucuzlaşdırılmasıdır.
Dezinflyasiya – Qiymətlərin artımı prosesini səngitmək üçün
dövlət tərəfindən həyata keçirilən tədbirlər sistemidir. O cümlədən
Mərkəzi Bankın pul siyasətinin sərtləşdirilməsi dezinflyasiya
tədbirlərinə aiddir.
Dollarlaş ma – Milli valyutaya paralel olaraq sərbəst dönərli
valyutanın daxili pul tədavülündə yer almasdır. Dollarlaşma
səviyyəsini ölçmək üçün müxtəlif göstəricilərdən istifadə edilir.
Belə göstəriciyə misal olaraq xarici valyutada əmanət və
depozitlərin cəmi əmanət və depozitlərdə xüsusi çəkisini
göstərmək olar. Bu göstərici pulun yığım funksiyasının
Dostları ilə paylaş: |