Microsoft Word bvkm-xopks docx
Yüklə 2,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Paris Fond Birjası.
- Milan Fond Birjası.
- Nordquote birjası (Skandinaviya ölk əl əri birjaları).
- Honkond birjaları.
86 etdikləri gəlirlərə görə vergi tətbiq edilmirdi. Ancaq 1989-cu il fevral ayından etibarən bu gəlirlər vergiyə cəlb edildi.
ölkə iqtisadiyyatının digər sahələrinin inkişaf etməsinə paralel olaraq inkişaf etmişdir. Yaponiya, Fransa və ABŞ kimi dünya iqtisadiyyatında əhəmiyyətli dərəcədə iqtisadi çəkisi olan Almaniya kapital bazarı mövzusunda bu ölkələrdən olduqca geri qalmışdır. Alman birjalarında qiymətli kağızlarla aparılan əmə- liyyatların həcmi dünyada əməliyyat keçirilən qiymətli kağızların ümumi həcminin 4%-ni təşkil edir. Bunun əsas səbəbi Almaniyada 1930-1945-ci illər ərzində nasional-sosializm ideologiyasının hakim ideologiya olması idi. Bu görüşə görə yəhudilər kapital bazarı vasitəsi ilə alman iqtisadiyyatına və xüsusilə də alman xalqına zərər vermiş, hətta 1930-cu illərdə Almaniyada baş verən iqtisadi böhranda onlar da məsuliyyət daşıyırlar. Almaniyada yə- hudi düşmənçiliyinin nəticəsində kapital bazarına qarşı etimadsızlıq meydana gəlmişdir. Almaniyanın ən böyük fond birjası Frankfurt şəhərindədir. 1996-cı ildə Franfurtdakı fond birjasında qiymətli kağızlarla əməliyyatın həcmi 1485 milyard marka olmuşdur. Frankfurt birjası Almaniyanın finans mərkəzi və Avropanın London birjasından sonra 2-ci ən böyük birjadır. Ümumiyyətlə, Almaniyada 8 dənə qiymətli kağız bazarı və 3 dənə müddətli əməliyyat birjası fəaliyyət göstərir. Bu birjalar içində ən böyüy Frankfurt birjasıdır. Frankfurt birjasında 1994-cü ilin sonuna qədər toplam əməliyyat həcmi 5,201 mlrd. marka, bunlardan səhmlərin həcmi 1415 mlrd. marka, istiqrazların həcmi 3,786 mlrd. marka olmuşdur. Paris Fond Birjası. Paris Fond Birjasının fəaliyyəti uzun müddət dövlət müdaxiləsi kimi səbəblərlə kölgədə qalmış, ancaq 1986-1997-ci illər özəlləşdirmə tədbirləri nəticəsində birja iqtisadiyyatın tənzimlənməsində aktiv rol oynamağa başlamışdır. Nəticədə 1990-cı illərin ortalarında qiymətli kağızların
87 kapitallaşma dəyəri səkkiz dəfə artmış və buna müvafiq olaraq yeni texnoloji sistemli proqramlar klirinq, depozitor, trast ə məliyyatlarında istifadə edilməyə başlamışdır. Ümumiyyətlə, Paris birjasının idarə heyəti 12 üzvdən ibarətdir. 12 üzvdən 10-u vasitəçi qurum təmsilçisi, 1-i birjada qeydiyyatdan keçmiş şirkətin təmsilçisi, digər üzv isə vasitəçi qurumlarda çalışanların təmsilçisidir. Bu məclisdə hökumətin təmsilçisi Finans Nazirliyinin nümayəndəsidir. Fransa iqtisadiyyatında ailə müəssisələrinin uzun müddət fəaliyyətinin nəticəsi olaraq Parisdə fond birjasının inkişafı ləngimişdir. XIX əsrin əvvəlində Paris Fond Birjasında 10-a yaxın ş irkətin qiymətli kağızları ilə əməliyyat keçirilirdi. Səhmdar cəmiyyətlərinin inkişafı ilə bərabər Paris Fond Birjası ölkə iqtisadiyyatında ciddi ictimai sosial instituta çevrildi. Paris birjasında qiymətli kağızlarla əməliyyat dövlət tərəfidən tənzimlənir və nəzarət edilir. Başqa ölkələrdə birjaya nəzarət hökumət qurumlarının birinin fəaliyyəti ilə məhdudlaşırsa, Fransada isə hətta birja brokerləri (onların sayı 85-ə yaxındır) hökumət qərarı ilə vəzifəyə təyin edilir. Bu brokerlərin birjada aparılan bütün əməliyyatlar üzrə mononol hüquqları vardır. Birja əməliyyatları komissiyası Paris birjasının fəaliyyətinə nəzarət edir və 5 üzvdən ibarətdir. Komissiya üzvləri finans naziri tərəfindən təyin edilir. Komissiya aşağıdakılara nəzarət edir: - səhmdar cəmiyyətlərinin ictimaiyyətə açıqladıqları faktlara; - məlumatların dəqiqliyi və operativliyinə; - birja haqqında edilən şikayətlərə; - qiymətli kağızların alqı-satqısına. Milan Fond Birjası. Milan Fond Birjası taliya dövlətinin mülkiyyətində olan müəssisədir. Birja fəaliyyətinə nəzarəti Finans Nazirliyi həyata keçirir. Birjada qiymətli kağızlarla əməliyyat aparan brokerlər (130-a yaxın) dövlət məmuru statusuna 88 sahibdirlər. Milan birjasında 500-ə yaxın şirkətin kağızları ə məliyyatda iştirak edir və bunların da 1/3 səhmlərdir. Eyronext birjası. Avropa qitəsinin böyük birjaları olaraq qəbul edilən Amsterdam, Belçika və Parij birjaları 2000-ci ilin mart ayında Euronext adı altında ortaq bir birja qurmağa qərar vermişlər. Birləşmənin gerçəkləşmisilə 2.3. trilyon Avrobazar dəyərinə çatan iri bir birja ortaya çıxmış oldu. London birjasının bazar dəyəri 2.8 trilyon dollara çatacaqdır. Üç birjanın birləşmə yoluna getməsindəki ən böyük səbəb aşağı salınmasıdır. Euronext birjası fəaliyyətə keçdiyində Avropanın ən böyük 25 şirkəti bu birjada əməliyyat görəcəkdir. Euronext birjasının sədri tərəfindən dörd il ərzində idarə ediləcəyi qərarlaşdırılmışdır. Nordquote birjası (Skandinaviya ölkələri birjaları). Skandinasiya ölkələri olaraq tanınan Danimarka, Finlandiya, Norveçdə birjalararası bilgi xəbərləşmə sisteminə dayanan ölkələrarası ortaq bir əməkdaşlıq anlaşılmışdır. Bu sistem ilə Kopenhaqen, Helsinki, Oslo və Stokholm birjalarında Skandi- naviya ölkələrinə aid səhmlərin alış-satışını gerçəkləşdirmək mümkün olacaqdır. 1994-cü il noyabr ayında qurulan Nordquote sistemində əməliyyat aparan 83 şirkətə aid 105 səhm vardır. Bu sistem Skandinaviya ölkələri arasında səhmlərin ticarətini artırmaq ilə yanaşı xarici investorlara Skandinaviya ölkələri bazarını ən yaxşı şəkildə tanıtma məqsədini güdür.
quruldu. 1950-ci ilərdə Honkond sürətlə sənayeləşdi və Çindən bu ölkəyə güclü bir şəkildə əmək və sərmayə axını oldu. 1972-ci illərdən etibarən aksiya dəyərlərində böyük artımlar oldu. 1987-ci ildə dünya birjalarına təsir edən finans böhranının ən böyük səbəblərindən birisi də Honkond birjasında az sayda şirkətin böyük çəkiyə sahib olması idi. Məsələn, 1991-ci ilin axırında Honkond birjasındakı şirkətlərin ümumi kapitalının 9,5%-ni tək bir şirkət, «HK Telekommunikaşion» şirkəti təmsil edirdi. Birjanın ən böyük iyirmi firmasının ümumi kapitalı isə birjada əməliyyat aparılan aksiya dəyərinin 66%-nə bərabər idi.
Yüklə 2,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|