Microsoft Word bvkm-xopks docx
Yüklə 2,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- VIII F ƏS L. BEYN ƏLXALQ PORTFEL NVEST S YASI V Ə BEYN ƏLXALQ SOS AL - QT SAD NDEKSL ƏR
- Qlobal risk.
129 ümidsiz borcların ixtisarından isə həm kreditorlar, həm də borclular qazanırlar. 1991-ci ildə ir sıra ölkələr Bredi planı çərçivəsində kreditor kommersiya bankları ilə razılığa gəldi. Uzunmüddətli danışıqlardan sonra kreditor banklar Meksikanın kommersiya bankblarına olan borclarını təxminən 35% ixtisar etməyə razı oldu. Kosta-Rika daha çox ixtisara nail oldu – 65%. 1990-cı ilin sonunda Ekvador və Polşa daxil olmaqla bir çox ölkə öz borclarını ixtisar etmə tədbirləri haqqında kreditor banklarla danışıqlarda ə ldə etdi. Kommersiya banklarına olan borclar probleminin həllinə yönəldilmiş Bredi planından başqa kreditor ölkələr dövlətlərarası borclar yükünün azaldılması məqsədilə bir sıra tədbirlər görmüşdür. 1987-ci ildə onlar Saxaradan cənubda yerləşmiş kasıb ölkələr üçün dövlətlərarası kreditlər üzrə borcların azaldılması siyasətini həyata keçirməyə başladılar; 1991-ci ildə bu tədbirlər bir neçə başqa kasıb ölkələrə də aid edildi. Rəsmi dövlət kreditorlarının Paris klubu bu ölkələrin dövlətlərarası borclarının yarısını ixtisar etdikdən sonra onlar arasında Misir və Polşa birinci oldu. Eyni zamanda ABŞ dövləti «Amerika təşəbbüsü» adlanan siyasət yetirməyə başladı və elan etdi ki, dövlətlərarası kreditlər üzrə borcları o ölkələr üçün azaldacaq ki, onlar iqtisadi islahatlar keçirməyə başlasın. Lakin borc yükünün azaldılması borclu ölkənin iqtisadi yüksəlişinin yenidən başlanması üçün kifayət deyildi. Bununla belə birgə iqtisadiyyatın yenidən qurulmasından böyük səylər tələb olunurdu. Bu cür tədbirlər iki böyük qrupda birləşir: dövlət sektorunun islahatları və bazarların liberllaşdırılması. Dövlət sektorunun islahatı dövlətin iqtisadiyyata qarışma dərəcəsinin azaldılmasına yönəlmişdir, adətən, o, dövlət müəssisələrinin geniş formada özəlləşdirilməsini işə salır. 80-ci illərdə bankların borcunu ödəyə bilməməkdən yaxa qurtarmasına baxmayaraq, onlar itkilərdən uzaqlaşa bilmədilər. Bankların səhmlərinin qiyməti 70-ci illərdə həddən çox kredit 130 verilməsi səbəbindən aşağı düşdü. Həqiqətən, fond birjasında ABŞ bankları səhmlərinin qiyməti inkişaf etmiş ölkələrin kreditləri üzrə mümkün itkiləri nəzərə alırdı ki, onlar da həmin aktivlər üzrə təkrar bazarda olan itkilərlə təxminən eyni idi.
Sərbəst mövzular 1. Beynəlxalq kreditin mahiyyəti. 2. Beynəlxalq kreditin funksiyaları. 3. Beynəlxalq kreditin ölkələrarası iqtisadi əlaqələrin güclənməsində rolu. 4. Beynəlxalq kreditin şərtləri. 5. Beynəlxalq borc böhranı. 6. Ölkənin xarici borclanmasına təsir edən amillər. 7. Dünya təcrübəsi kontekstində borc böhranının həlli proqramları. 8. Kreditor olan kommersiya banklarının problemləri. VIII FƏS L. BEYNƏLXALQ PORTFEL NVEST S YASI VƏ BEYNƏLXALQ SOS AL - QT SAD NDEKSLƏR 8.1. BEYNƏLXALQ PORTFEL NVEST S YASI Xarici sərmayə hərəkətlərinin bir forması da portfel investisiyasıdır. Portfel investisiyası informasiya əldə etmə riski kimi əlavə risklərə qatlanmaq şərti ilə sərmayə qazancı, faiz və divident gəliri türk qazanclar əldə etmək məqsədilə səhm, istiqraz və digər sərmayə bazarı alətlərinə investisiya qoyulmasıdır. Bir ölkənin ixrac etdiyi səhm və istiqrazların xarici investorlar tərəfindən o ölkənin sərmayə bazarında əməliyyatına beynəlxalq portfel investisiyası deyilir. Eyni əməliyyatın ölkə sərhədləri xa- ricində (off shore) gerçəklənməsi olayı bazarlararası portfel investisiyası əməliyyatına nümunədir.
131 1993-cü ildən sonrakı dövrlər beynəlxalq finans bazarlarında inteqrasiya və qloballaşma prosesi dövrüdü. Dünya sərmayə bazarlarına səhməri əməliyyat görən şirkətlərin sayı – 32.534 ə dədə çatmışdır. Bu şirkətlərin ümumi bazar dəyəri isə 14.1 trln. dollardır. qtisadi anlamda hansı ölkəyə investisiya qoyulursa-qoyul- sun, mütləq lazımi bir risk dəyəri vardır. Bu risk dolayısı ilə qlobal portfel təşkil etməklə də yox edilməyəcəkdir. nvestisiya riski investisiya qoyulacaq sektora, regiona, istifadə edilən finanslaşma mənbə çeşidinə və investorun xərclərinə bağlı olaraq fərqliliyə malikdir. Beynəlxalq investisiyalarda risk üç ana qrupda toplanılır: 1. qlobal risk; 2. ölkə riski; 3. mikro-iqtisadi riski (sektor və firma riskliliyi). Yuxarıdakı qruplaşmaya bənzər olaraq istər portfel nəzəriyyəsində, istərsə də Finans nəzəriyyəsində risk iki təməl qrupda verilir: 1. sistematik risk; 2. sistematik olmayan risk. Sistematik risk anlamı ilə eyni bazarda bulunan hər bir finans varlığın sahib olacağı bazar riskilə ifadə edilir. Dünya konyuktura riski sistematik risk olaraq qəbul edilir. Portfel çeşidləndirilməsi sistematik riskdən qaçınmaq mümkün deyildir. Çünki ən yaxşı təşkil edilmiş bir beynəlxalq portfel ən azından qlobal olaylara qarşı həssas olacaqdır. Digər tərəfdən, beynəlxalq investisiyalarda sistematik olmayan risk anlamı ilə ölkə riski və firma riskləri toplamı diqqətə alınır. Bir AAA firmasının idarəsindən qaynaqlanacaq bacarıqsızlıq sistematik olmayan risk qrupundan yer alır. Həmin, bu firmanın beynəlxalq petrol böhranından təsirlənməsi durumu isə sistematik riskin nəticəsidir.
riski təşkil edir. Qlobal riskin ən yaxşı göstəricisi, beynəlxalq özəlliklərə sahib finans alətlərin gəlirliyindəki dəyişmələr və beynəlxalq ticarətdə böyük önəmə sahib malların təklif və tələb Yüklə 2,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|