141
Standard & Poor's (S&P). Standard & Poor's (S&P)
valyuta ehtiyatları və qiymətli kağızlara dair maliyyə tədqiqatı və
təhlilini həyata keçirən McGraw-Hill Şirkətlər Qrupunun bir
bölməsidir. Maliyyə xidmətləri şirkəti olan S&P-nin məhsullarına
kredit reytinqləri, kapital araşdırması, indeksləri, risk həlli yolları,
qiymətləndirmələr və məlumat xidmətləri daxildir. 1860-cı ildə
təsis olunan bu şirkətin baş ofisi Nyu - York şəhərində yerləşir
.
Qiymətləndirmə balları:
Uzunmüddətli kredit reytinqləri
nvestisiya də rə cə si
AAA Ən yüksək keyfiyyətli borcalanlar, etibarlı və sabit
ş
irkətlər (əksəriyyəti hökumətlər olur)
AA
Keyfiyyətli şirkətlər, risk səviyyəsi AAA-dan daha
yüksəkdir
A
qtisadi vəziyyət maliyyə vəziyyətinə təsir edə bilər
BBB Orta səviyyəli şirkətlər, hazırda qənaətbəxş olan
Qeyri-investisiya də rə cə si
BB
qtisadiyyatdakı dəyişikliklərə daha çox meyilli
B
Maliyyə vəziyyəti əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir
CCC Hazırda həssasdır və öz öhdəliklərini yerinə yetirmək
üçün müvafiq iqtisadi şəraitdən asılıdır
CC
Çox həssasdır, çox spekyulativ istiqrazlar
C
Çox həssasdır, müflis olması və borcun ödənməsini
gecikdirməsi mümkün olsa da, öhdəliklərini yerinə
yetirməyə davam edir
CI
Faiz borcu var
R
Maliyyə vəziyyəti ilə bağlı olaraq tənzimləyici nəzarət
altındadır
SD
Bir sıra öhdəlikləri yerinə yetirə bilmir
142
D
Öhdəliklərin hamısını və ya əksəriyyətini yerinə yetirə
bilmir
Moody’s Investor Services.
1909-cu ildə Con Mudi tərəfindən
təsis edilən bu şirkət özəl və dövlət təşkilatlarında maliyyə
tədqiqatı və təhlillərini həyata keçirir. Şirkət həmçinin
standartlaşdırılmış reytinq əmsallarından istifadə etməklə
borcalanların kredit qabiliyyətliliyini qiymətləndirir. Moody's
ümumdünya kredit reytinqi bazarının 40%-ni əhatə edir.
Qiymətləndirmə balları:
Uzunmüddətli öhdəlik reytinqləri
nvestisiya də rə cə si
Aaa Yüksək keyfiyyət, ən aşağı risk dərəcəsi
Aa Yüksək keyfiyyət, çox aşağı kredit riski, lakin
uzumüddətli risklərə qarşı həssaslığı daha yüksək
A
Yüksək orta dərəcə, aşağı kredit riski, uzunmüddətli
pisləşməyə qarşı həssaslıq
Baa Orta kredit riski, qoruyucu elementlərin çatışmamazlığı
mümkündür
Spekyulativ dərəcə
Ba
Ş
übhəli kredit keyfiyyəti
B
Yüksək kredit riski və ümumi zəif kredit keyfiyyəti
Caa Çox yüksək kredit riski, çox zəif kredit keyfiyyəti
Ca Yüksək dərəcədə spekyulativ və adətən deposit
öhdəliklərini yerinə yetirə bilməmə vəziyyətində
C
Ə
n aşağı dərəcəli istiqrazlar və yerinə yetirilməmə
vəziyyətində, potensial bərpa dərəcəli aşağı
143
Fitch Ratings.
Baş ofisləri Nyu - York və London
şə
hərlərində yerləşən Fitch Ratings ltd. şirkəti Fitch Group-un
üzvüdür. Beynəlxalq kredit reytinqi agentliyi olan Fitch
Ratings ltd. 1913-cü ildə təsis olunmuşdur. Fitch Ratings-in
tətbiq etdiyi kredit reytinqləri uzunmüddətli və qısamüddətli
olmaqla iki yerə bölünür.
Fitch Ratings.
Baş ofisləri Nyu - York və London
şə
hərlərində yerləşən Fitch Ratings ltd. şirkəti Fitch Group-un
üzvüdür. Beynəlxalq kredit reytinqi agentliyi olan Fitch
Ratings ltd. 1913-cü ildə təsis olunmuşdur. Fitch Ratings-in
tətbiq etdiyi kredit reytinqləri uzunmüddətli və qısamüddətli
olmaqla iki yerə bölünür.
Qiymətləndirmə balları:
Uzunmüddətli kredit reytinqləri
nvestisiya də rə cə si
AAA Ən yüksək keyfiyyətli şirkətlər, etibarlı və sabit
ş
irkətlər
AA
Keyfiyyətli şirkətlər, risk səviyyəsi AAA-dan daha
yüksəkdir
A
qtisadi vəziyyət maliyyə vəziyyətinə təsir edə
bilər
BBB Orta səviyyəli şirkətlər, hazırda qənaətbəxş olan
Qeyri-investisiya də rə cə si
BB
qtisadiyyatdakı dəyişikliklərə daha çox meyilli
B
Maliyyə vəziyyəti əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir
CCC Hazırda həssasdır və öz öhdəliklərini yerinə
yetirmək üçün müvafiq iqtisadi şəraitdən asılıdır
144
CC
Çox həssasdır, çox spekyulativ istiqrazlar
C
Çox həssasdır, müflis olması və borcun
ödənməsini gecikdirməsi mümkün olsa da,
öhdəliklərini yerinə yetirməyə davam edir
D
Öhdəliklərini yerinə yetirə bilmir
145
IX FƏ S L. QLOBAL BANK- VALYUTA
BÖHRANLARI
9.1. MAL YYƏ BÖHRANIN TƏB ƏT
Müasir rus və xarici ədəbiyyatlarda maliyyə böhranı
definisiyasının bir mənalı izahı yoxdur. Maliyyə böhranı sadəcə
olaraq geniş spektrə malik böhranın bir parçasıdır hansı ki,
iqtisadiyyatın ümumi böhranı zamanı yaranır. “Maliyyə böhranı”
termininin son vaxtlar istifadəsi genişlənib. Adətən əvvəllər “pul
böhranı” termini istifadə olunurdu.
Finans böhranlarının səbəbləri müxtəlifdir. lk növbədə,
bunun səbəbləri əsassız (tutarsız) makroiqtisadi siyasət, dövlət
borc münasibətləri sisteminin kökündən pozulması, inflyasiyanın
güclənməsi, bank sektorundakı çaxnaşma, zəif və ya axsaq milli fi-
nans sistemi, əlverişsiz xarici şərtlər (məsələn, əsas milli ixrac
mallarının qiymətinin düşməsi, və ya əsas idxal mallarının
qiymətinin qalxması), düzgün olmayan mübadilə kursu (adətən,
yüksək), siyasi qeyri-sabitlikdir.
F.Mişkin hesab edir ki, “maliyyə böhranı fenomeni” –
maliyyə aktivlərinin qiymətlərinin kəskin enməsi və bir çox maliyyə
ş
irkətlərinin müflisləşməsi ilə xarakterizə olunur. F. Mişkin maliyyə
böhranının aşağıdakı səbəblərini qeyd etmişdir:
1.
faiz dərəcələrinin artımı;
2.
fond bazarlarında qiymətlərin enməsi;
3.
qiymətlərin ümumi səviyyəsinin gözlənilmədən enməsi;
4.
qeyri-müəyyənliyin artması;
5.
bank panikası.
“Beynəlxalq iqtisadiyyat” adlı ədəbiyyatın məhşur amerikan
müəllifləri Tomas Puqel və Piter X. Lindert maliyyə böhranının
yaranma səbəbinin beş amilini müəyyən etmişlər: həddindən artıq
kredit və borc, xarici beynəlxalq şoklar, valyuta riski, daimi
olmayan beynəlxalq qısamüddətli kreditlər, qlobal infeksiya. Bu
Dostları ilə paylaş: |