Microsoft Word bvkm-xopks docx



Yüklə 2,67 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə53/133
tarix14.09.2018
ölçüsü2,67 Mb.
#68617
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   133

 

165

onun yaratdığı BMT fərqlidir və bəzən hətta B MT-nin vəsaitləri-

nin miqdarını və apardığı əməliyyatların həcmini ötüb keçir. Belə-

liklə, transmilli banklar (TMB) geniş yayılmış beynəlxalq filiallar, 

nümayəndəliklər, müştərək banklar və beynəlxalq bank fəaliyyəti-

nin  digər  təşkilati  formalarına  malikdirlər.  Onların  bəziləri  artıq 

təqribən 1 trilyon ABŞ dolları miqdarında aktivlərə malikdirlər.    

B MT-nin böyük hissəsi ödəniş balansının sabit mənfi saldo-

sunun  aradan  qaldırılması,  iqtisadi  inkişaf  xarakterli  məsələlərin 

həll olunması məqsədilə inkişaf etməkdə olan və keçid iqtisadiyya-

tı  dövrünü  yaşayan  ölkələrə  yardım  proqramını  işləyib  hazırlayır 

və yerinə yetirir. Dünya Bankının təşkilatları dünya miqyasında bu 

işləri  yerinə  yetirirlər.  Regional  səviyyədə  bu  təşkilatları  misal 

göstərmək  olar:  Avropa  Yenidənqurma  və  nkişaf  Bankı  (AY B), 

Amerika  nkişaf  Bankı  (A B),  Asiya  nkişaf  Bankı  (A B)  və  b. 

Amma BVF qeyd olunan bu məsələlərin həll olunmasında olduqca 

vacib rol oynayır. Bu onu göstərir ki, B MT-nin məqsəd və vəzifə-

lər  üzrə  dəqiq  təsnifatı  mümkün  deyildir;  belə  ki,  onların  bir  his-

səsi bir-birinə uyğun gəlir. 

  stər  beynəlxalq,  istərsə  də  regional  miqyasda  fəaliyyət 

göstərən maliyyə qurumlarının ortaq məqsədləri aşağıdakılardır: 

1.

 Beynəlxalq  mal  alış-verişində  ödəniş  güclüklərini  aradan 



qadırmaq və beynəlxalq inkişafı təşviq etmək; 

2.

  nkişaf etməkdə olan ölkələrin iqtisadi inkişafını dəstəkləmək; 



3.

  qtisadi  intervasiya,  sərbəst  ticarət  və  iş  birliyi 

münasibətlərini inkişaf etdirməkdir. 

Quruluşu və sərmayəsi birdən çox ölkənin iştirakı ilə və bir-

dən  çox  ölkənin  kredit  təminatına  beynəlxalq  maliyyə  təşkilatları 

deyilir. Günümüzdə fəaliyyət göstərən beynəlxalq kredit quruluşla-

rının hamısı ikinci dünya müharibəsindən sonra qurulmuşdur. Ya-

ranma  tarixinə  görə,  öncə  «Breton  Vudds  əkizləri»  adlandırılan 

Beynəlxalq Pul Fondu ( MF) və Dünya Bank qrupu olmuşdur. 

Mövcud  beynəlxalq  maliyyə  quruluşlarının  çalışma  sahələri 

çox  çeşidlidir.  Çalışma  sahələrinə  görə  bu  təşkilatlar  aşağıdakı 

şə

kildə qruplaşdırılır: Dünya və regional əhəmiyyətli 




 

166

1.

 Beynəlxalq Valyuta Fondu;  



2.

 Dünya Bank qrupuna daxil olan quruluşlar; 

3.

 Beynəlxalq  nkişaf Birliyi; 



4.

 Avropa Yenidənqurma və  nkişaf Bankı; 

Ə

həmiyyətli regional maliyyə qurumları: 

1.

 Asiya  nkişaf Bankı; 



2.

 Afrika  nkişaf Bankı; 

3.

  slam  nkişaf Bankı; 



4.

 Kariblər  nkişaf Bankı; 

5.

 Orta Amerika  qtisadi  nteqrasiya Bankı; 



6.

 Ərəb Valyuta Fondu. 

Beynəlxalq  maliyyə  qurumları  qısa,  orta  və  uzun    müddətli 

valyuta kreditləri təklif edir. 

Qısa və orta müddətli valyuta krediti verən maliyyə qurumu 

Beynəlxalq pul fondudur. Uzun müddətli investisiya krediti verən 

maliyyə  qurumları  isə  Avropa  Birliyi  nkişaf  Fondu,  Avropa 

nvestisiya Bankı, Asiya, Afrika və  slam  nkişaf bankları, Dünya 

Bankı, və Birləşmiş Millətlər  nkişaf proqramıdır. 

Qısa  və  orta  müddətli  valyuta  krediti  verən  təşkilatların 

maliyyə  yardımları  üzv  ölkələrə,  tədiyə  balansındakı  müvəqqəti 

çətinlikləri aradan  götürmək üçün verilir.  nvestisiya layihələrinin 

kreditləşdirilməsi üçün ayrılan fondlar uzunmüddətli kreditlərdir. 

Beynəlxalq  maliyyə  quruluşlarına  görə  fond  və  bank 

ayırımı.  Qaynaqları  üzvləri  tərəfindən  üzvlük  haqqı  formasında 

yığılan maliyyə-kredit təşkilatlarına fond deyilir. Bank – nizamna-

mə kapitalı üçün gərəkli vəsaitin bir dəfəyə məxsus olmaqla ixrac 

edilən  səhm  qarşılığında  təsis  edilən  təşkilatlardır.  Üzv  ölkələr 

bankın    sərmayəsini  artırmaq  istədikləri  halda  yenidən  dövriyəyə  

səhm  buraxır.  Bundan  başqa,  bank  sərmayə  bazarlarından  əlavə 

kredit ehtiyatları da cəlb edir.  

Beynəlxalq  maliyyə  quruluşlarını  fond  və  bank  ayırmına 

görə aşağıdakı kimi qruplaşdıra bilərik: 

Fond xarakterli maliyyə quruluşları: 

1.

  Beynəlxalq Valyuta Fondu; 



2.

  Avropa Birliyi  nkişaf Fondu; 




 

167

3.

  Beynəlxalq  nkişaf Birliyi; 



4.

  Birləşmiş Millətlər  nkişaf Proqramı; 

5.

  Ərəb Valyuta Fondu; 



6.

  Avropa  nvestisiya Fondu; 

7.

  Asiya  nkişaf Fondu; 



Bank xarakterli maliyyə quruluşları: 

1.

  Avropa  nvestisiya Bankı; 



2.

  Asiya, Afrika və  slam  nkişaf bankları; 

3.

  Dünya Bankı; 



4.

  Avropa Yenidənqurma və  nkişaf Bankı. 

Fond  xarakterli  təşkilatların  sərbəstcə  hərəkət  edə  biləcəkləri 

maliyyə sənədləri qəti olaraq təsbit edilmişdir. Fond xarakterli ma-

liyyə təşkilatları üçün qaynaq saxlanması məsələsi ancaq ikinci də-

rəcəli bir məsələdir. Beynəlxalq maliyyə quruluşlarının maliyyələş-

mə fəaliyyətlərindəki əməliyyatlar bir-birindən fərqlidir. Bunun sə-

bəbi  də  kreditlərin  çeşidilyindədir.  Qısa  və  orta  müddətli  valyuta 

kreditləri  verən  qurulşlar  kredit  verərkən  iki  başlıca  mövzuya 

önəm  verirlər.  Bunlardan  biri  kredit  tələbindən  olan  üzv  ölkənin 

valyuta  ehtiyatlarındakı  çatışmazlıqdır.  MF  üzv  ölkənin  valyuta 

ehtiyatlarının yetərsiz olması durumunda kredit açar.  kinci şərt isə 

kredit  tələb  edən  ölkənin  geri  ödəmə  istəyinin  reallığıdır.  Uzun 

müddətli investisiya kreditləri verən beynəlxalq maliyyə təşkilatla-

rının bəzi fərqli özəllikləri vardır. Bu özəllikləri beş nöqtədə açıq-

laya bilərik; 

1.

 mənfəət məqsədləri yoxdur; 



2.

 yardım prinsipi vardır; 

3.

 hissəvi maliyyəlşmə əsası mövcuddur; 



4.

 layihənin kreditləşmə əsası mövcuddur; 

5.

 Beynəlxalq iştirak əsası vardır. 



1)  Mənfəət  məqsədləri.  Avropa  nvestisiya  Bankının 

sözləşməsinin  130-cu  maddəsində  açıq  bir  şəkildə  bankın  maliyyə 

fəaliyyətinin məqsədi  mənfəət əldə etmədən fəaliyyət göstərməlidir 

ifadəsi  yer alır. Ancaq bankların maliyyə fəaliyyətlərində mənfəət 

məqsədi güdməməsi, onların mənfəət əldə etmələrinə mane olmur.  



Yüklə 2,67 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   133




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə