Microsoft Word bvkm-xopks docx
Yüklə 2,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
192 olunması üçün nəzərdə tutulmuşdur. Bu ssudalar üzrə vəsaitlər tez- tez idxal əməliyyatlarının maliyyələşdirilməsinə yönəldillir.
1980-ci ildən ödəniş balansı ilə bağlı problemlər ilə üzləşən ölkələrə yardım kimi tətbiq edilir və geniş spektrli hökumət tədbirlərinin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur. Bu cür ssudaların ayrılması kriteriyaları bir qədər münasib şə kildədir və DB ilə razılaşdırılmış qaydada struktur dəyişikliklər proqramının ölkə tərəfindən təqdim olunmasından ibarətdir və müvəffəqiyyət qazanmaq perspektivləri vardır. Bu cür ssudalar BVF tərəfindən ödəniş balansının kəsirinin aradan qaldırılması tədbirlərinin analoji maliyyələşdirilməsinə yaxındır. Buna görə də, qeyd olunan təşkilatlar kredit verilməsi miqyası, müddəti və şə rtləri ilə razılaşırlar. BY B də həmçinin fəlakətli halların, məsələn, zəlzələ və ya quraqlıq halların (Emergency Reconstruction Loans) nəticələrinin aradan qaldırılması üçün bu cür ssudalar verir. Amma onların bu günə qədər qiyməti kiçikdir (bütün ayrılan vəsaitlərin 1%-ə yaxın hissəsi). BY B borc vəsaitlərindən özü ssuda verdiyi halda, faiz dərəcələri beynəlxalq kapital bazarlarında onların hərəkəti ilə ə laqədar ümumi tendensiyalardan və pullardan asılıdırlar. BY B uzun müddət faiz dərəcələrinin müəyyən olunması üçün hesablaşma formullarından istifadə etmişdir, amma burada aşağıdakılar daxil olmaqla 70-ci illərin sonu – 80-ci illərin ə vvəllərində yeni yaranan hallar nəzərə alınmırdı: beynəlxalq bazarlarda qiymətlərin geniş şəkildə artıb-azalması; beynəlxalq kreditləşmədə dəyişkən faiz dərəcələrindən istifadə olunmasına keçid; kredit ilə əlaqədar verilən vədlər və faktiki olaraq kreditlərin verildiyi vaxt arasındakı müddətin artırılması və s. Bununla ə laqədar 1982-ci ildən etibarən BY B hər yarım ildən bir nəzərdən keçirilən dəyişkən faiz dərəcələrindən istifadə etməyə keçdi. lkin faiz qiyməti bank tərəfindən əldə olunan vəsaitlərin xərclərinə ə saslanır. Orta həcmdə olan kapital xərclərinə sonra marja (0,5%) 193 ə lavə olunur. Faktiki faiz dərəcəsi bankın marjası nəzərə alınmaqla təxminən illik 6-7% təşkil edir. BY B BVF kimi öhdəlik üzrə komissiya haqqı
tutur, bu isə vəd olunan, amma verilməyən borc məbləğinin illik 0,75%-ni təşkil edir. Bu komissiyanın mahiyyəti ondan ibarətdir ki, borc alan, növbəti tranşın verilməsi üçün kifayət qədər olan vəsaitlərin miqdarının saxlanılmasının vacib olması ilə əlaqədar kreditorda yarana bilən xərclərin, heç olmazsa, bir hissəsini əvəzləşdirməlidir. Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası (BMK) – Təşkilat 1956- cı ildə yaradılmışdır və baş qərargahı Vaşinqton şəhərində yerləşir. BMK-nın 182 üzvü vardır. BMK-ya üzv olmaq üçün BY B-ə üzv- lük mütləqdir. BMK-nın fəaliyyəti əsasən özəl sektorun inkişafına, biznes sektoruna və dövlət qurumlarına texniki yardımın təqdim edilməsinə, özəl sektorda layihələrin maliyyələşdirilməsinə, özəl ş irkətlərin beynəlxalq maliyyə bazarlarına çıxışının təmin edilmə- sinə yardımçı olmaqdan ibarətdir. DB-nin prezidenti eyni zamanda BMK-nın prezidenti kimi də fəaliyyət göstərir. BMK üzv ölkələrin təmsilçilərindən ibarət olan Müdirlər Şurası tərəfindən idarə edilir. BMK-nın kapitalı üzv ölkələrin payına əsasən formalaşır. DB-dən fərqli olaraq BMK dövlət zəmanəti olmayan layihələri də maliyyə- ləşdirir. BMK investisiyalardan əlavə həmçinin texniki yardım və məşvərətçi rolunda da çıxış edir. Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası (BMK) başlıca
məqsədləri aşağıdakılardır: 1. Özəl sərmayəli şirkətlərin finans yetərsizliyi səbəbi ilə ə laqədar üzv hökumətin zəmanətini istəmədən sektora maliyyə dəstəyində yardımçı olmaq; 2. nvestisiya imkanlarını təhlil edərək, yerli və xarici sərmayəli iş adamlarını bir araya gətirməyə yardımçı olmaq; 3. Yerli və xarici özəl sərmayəli şirkətlərin ölkədə səmərəli investisiyalara yönəlməsinə yardımçı olmaq. BMQ inkişaf etməkdə olan ölkələrdə fəaliyyətdə olan özəl sektorlara investisiya proqramlarını dəstəkləyən və bu sahədə yardım edən bir quruluşdur. Qurum kredit vermə mövzusunda 194 geniş ölçüdə sərbəstliyə malikdir. Açdığı kreditlər orta və uzun müddətli olub, kreditə tətbiq ediləcək olan faiz həddi qoyulacaq investisiyanın riskinə görə dəyişiləndir. BMK kimi maliyyə institutuna tələbat yarandı. Çünki BY B öz statusuna əsasən yalnız hökumətlərə ssudalar verir və ya hökumət zəmanətləri tələb edir və özəl şirkətlərin nizamnamə kapitalında iştirak etmək hüququna malik deyildir. BMK, əksinə, özəl təşkilatların xüsusi kapitalında iştirak edir, o cümlədən, zəmanətlərin verilməsi yolu ilə bu cür təşkilatların səhmlərinin və borc öhdəliklərinin satışına yardım göstərir. BMK-nin maddi yardımı uzunmüddətli ssudalar, şəxsi kapi- talda iştirak, zəmanətlər və ya onların kombinasiyası formasında verilə bilər. BMK-nin hökumət zəmanətlərini tələb etməsinə baxmaya- raq, o, öz vəsaitlərinin benefisiarlarının krediti ödəmə qabiliyyətini mükəmməl şəkildə təhlil edir. Bundan savayı, maliyyələşmə riski, bir qayda olaraq, BMK-nin ümumi xərclərin 25%-dən çox olma- yan hissəsini təmin etməklə sindikatlaşdırılmış kreditlərdə iştirak hesabına azalır. BMK ilə yanaşı, iri kommersiya bankları və höku- mət təşkilatları sindikatların iştirakçıları kimi çıxış edə bilərlər. BMK tərəfindən verilən ssudalar, ilk növbədə, kapital bazarının maliyyə xidmətlərinin və institutlarının inkişafı ilə ə laqədar maliyyələşmə üçün nəzərdə tutulmuşdur. Həmçinin emaledici sənaye, avtomobil istehsalı, kimya sənayesi və turizm sahəsi üçün verilən ssudalar böyük əhəmiyyət kəsb edir. BMK kreditlərinin maliyyə şərtləri BY B-nə nisbətən daha “sərtdir”. Kreditlər, əksər hallarda, bazarın faiz dərəcələri üzrə verilir. BMK ssudalarının ən böyük hissəsi müxtəlif valyutalarda 7 ildən 12 ilə qədər nəzərdə tutulmuşdur. BMK-nin özəl firmaların xüsusi kapitalında iştirakı müvafiq ölkənin milli valyutasında vəsaitlərin verilməsi yolu ilə yerinə yetirilir. Nə BY B, nə də BMK özəl firmaların səhmdarı olmurlar. nvestisiya layihəsinin həyata keçirilməsindən sonra iştirak payları satılır. Bundan başqa, BMK şəxsi investorların marağını artırmaq
Yüklə 2,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|