Microsoft Word bvkm-xopks docx
Yüklə 2,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
23 ölkələr arasındakı risk dərəcələri eynidirsə, lakin bu ölkələrin pul bazarlarındakı bank faiz dərəcələri fərqlidirsə, o zaman, bir arbitraj mənfəəti əldə etmə imkanı meydana gəlir. Başqa sözlə, likvid varlıqlı vəsaitlər aşağı faizli ölkələrdən yüksək faizli ölkələrə köçürüləcək və bu ölkənin pul bazarında dəyərləndiriləcəkdir. nflyasiya ilə faiz dərəcələri arasında çox yaxın bir münasibət vardır. Qiymət artımları nəzərdə tutulanda faizlər nominal və real olaraq ikiyə ayrılır. llik nominal faizləri ilə illki inflyasiya dərəcəsi arasındakı fərqə real faiz dərəcəsi deyilir. Məhz investoru maraqlandıran real faiz dərəcəsidir: I=a+p. Burada, I =nominal faiz dərəcəsi, p – inflyasiya, a – real faiz dərəcəsidir. Ümumiyyətlə, inflyasiya nisbəti yüksək olan ölkələrdə faiz dərəcələri də yüksək olduğu müşahidə edilir. ndi isə Fişer düsturundan istfiadə edərək, faiz pariteti bərabərliyini birləşdirərək faiz dərəcəsi, inflyasiya və valyuta kursu arasındakı münasibəti təhlil edək. Ancaq əvvəlcə Azərbay- can və Rusiya üçün Fişer düsturunu göstərək: I=r(Az)+p(Az) və I(Rs)=r(Rs)+p(Rs). Ə gər real faiz dərəcələrinin beynəlxalq sahədə eyni olduğu iddia edilirsə, r(Az)=r(Rs) olar. Belə vəziyyətdə nominal faiz dərə- cələri arasındakı fərq gözlənilən inflyasiya dərəcələri arasındakı fərqə bərabər olacaqdır, yəni I (Az) - I (Rs)=p (Az)-I(Rs). Faiz pariteti şərtinə görə faiz dərəcələri fərqi eyni zamanda illik müddətli valyuta kursu ilə spot valyuta kursu arasındakı fərqə bərabərdir. I (Az) - I (Rs)=p (Az)-I(Rs)=(F-E)/E. F – müddətli valyuta kursu; E – spot valyuta kursu. Bu son bərabərlik faiz, inflyasiya, valyuta kursu arasındakı münasibəti göstərir. Yuxarıda paritet münasibətlərini araşdırdıqdan sonra bunlar arasındakı münasibətlərə yaxından baxaq. Məlum ol- duğu kimi, satınlama gücü paritetinə görə isə valyuta kursu dəyiş- mələri inflyasiya nisbətləri fərqinə, faiz paritetinə görə valyuta kursu dəyişmələri faiz dərəcələri fərqinə bərabərir. Bu iki halı bir- likdə incələyək: P(Az)-P(Rs)=(E(s)-S)/S. I(Az)-I(Rs)=(E(ı)-I)/S. 24 Göründüyü kimi bərabərliyin sağ tərəfləri eynidir. Yəni sol tərəflər də bərabər olmalıdır. Yəni I(Az)-I(Rs)=p(Az)-p(Rs). Bərabərliyi yenidən I(Az)-p(Az)=I(Rs)-p(Rs) alarıq. Lakin inflyasiyanın yüksək və dinamik olduğu ölkələrdə Fişer düsturuna bir də investorların gələcəkdə ala biləcəyi risk dərəcəsini də əlavə etmək lazımdır. Bu yöndə tənzimlənən Fişer düsturu aşağıdakı kimi olar: i=a+p+k, i – nominal faiz; a – real faiz; p – inflyasiya; k –
1. Valyuta sistemlərinin tarixi inkişafı. 2. “Qızıl standart” sistemi. 3. 1929-cu ildə dünya iqtisadi böhranı və 1933-cü ildə qızıl standartının ləğvi. 4. Sabit kurslu Bretton-Vuds Sistemi. 5. Yamayka valyuta sistemi. 6. Avropa valyuta sisteminin tarixi inkişafı. 7. Avro - Avropa Birliyinin pul vahidi kimi. 8. Təklif yönlü iqtisadi siyasət və dollar. 9. Beynəlxalq Pul Fondunun kreditləri və BPF - nin nəzarət funksiyası. 10.
CDR (özəl çəkmə haqları) və BPF. 11.
Beynəlxalq likvidlik. 12.
Beynəlxalq maliyyədə əsas paritet şərtləri. 13.
Tək qiymət qanunu və arbitraj. Satın alma gücü paritesi (PCP). Faiz paritesi (FR). Ümumi Fiser təsir (FE). Beynəlxalq Fiser təsiri ( FE). rəlidəki anında kursla gələcəkdəki təslim kursunun səhvə yol vermədən proqnozlaşdırılması. 14. Tək qiymət qanunu və arbitrac. Satın alma gücü paritesi (PJP). 15.
Faiz paritesi (FR). Ümumi Fiser təsir (FE). 16.
Beynəlxalq Fiser təsiri ( FE). rəlidəki anında kursla gələ- cəkdəki təslim kursunun səhvə yol vermədən proqnozlaşdırılması. 25 II FƏS L. TƏD YƏ BALANSI VƏ VALYUTA S YASƏT 2.1. TƏD YƏ BALANSI ANLAYIŞI
Beynəlxalq iqtisadi əməliyyatların müxtəlifliyi bu sənədlərdə öz əksini tapır. Hesablaşma balansı – verilmiş ölkənin müəyyən tarix üzrə digər dövlətlər qarşısında tələbat və öhdəliklərinin nisbətidir. Tədiyyə balansı – veilmiş ölkənin bir rüb və ya bir il ərzində digər dövlətlərə faktiki ödənişlərinin və başqa ölkələrdən daxil olan ödənişlərin nisbətidir. Ə gər daxil olan valyuta ödənişlərinin məbləği ödəniş məbləğini ötüb keçərsə, o zaman ödəniş balansının saldosu aktiv olur; və ya əgər ödəniş məbləği pulun məbləğini ötüb keçərsə, o zaman saldo passiv olur. Balansın hazırlanması BMT tərəfindən qəbul edilmiş «Tədiyyə Balansı haqqında Təlimatlar»a əsasən BVF-nin tövsiyələrinə istinad edilir; bununla tətbiq olunan göstəri- cilər universal xarakter daşıyır və dövlətlərarası müqayisələr apa- rılmasına imkan yaradılır. Bu tövsiyələrə uyğun olaraq cari əmə- liyyatların hesabları ilə kapital hərəkətinə dair hesablar fərqləndiri- lir. Bu hesabların maddələrinin nisbəti tədiyyə balansının horizon- tal strukturunu təşkil edir. Ölkəyə daxil olan valyuta ödənişləri tədiyyə balansının kreditində əks olunur. Valyuta məhsul və xidmətlərin ixracı, kapitalın xaricdən axıb gəlməsi vasitəsilə beynəlxalq borc və investisiyalar şəklində ölkəyə daxil olur. Xarici subyektlərə edilən valyuta ödənişləri ödəniş balansının debetində əks olunur. Onlara məhsul və xidmətlərin idxalına çəkilən xərclər, eləcə də, həmin ölkənin digər ölkələrin iqtisadiyyatına pul vəsaitlərinin qoyuluşu aid edilir. Kredit və debet hissələrinin nisbəti tədiyyə balansının vertikal strukturunu təşkil edir.
Yüklə 2,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|