Microsoft Word bvkm-xopks docx
Yüklə 2,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
265 və forvard sövdələşmələrin eyni zamanda razılaşdırılması), AMB- nin diskont borc öhdəlikləri aid edilir. Avropa mərkəzi bankı M3 aqreqatını tövsiyəçi monetar yönəldicisi qismində nəzərdən keçirir. 1998-ci ilin dekabrında M3 pul aqreqatının artımının 1999-cu il üçün baza yönəldicisi 1999-cu ilin dekabrından 4,5% səviyyəsində müəyyənləşdirilmişdir. Daha sonra 2000-ci ilin dekabrında uyğun olaraq 2000 və 2002-ci illər üçün yenidən təsdiq edilmişdir. Pul kütləsinin ölçüsündən başqa, monetar siyasətin digər yönəldiciləri də və eyni zamanda potensial obyektləri mövcuddur: qısamüddətli faiz dərəcələri və valyuta kursu. Bu iki göstəricidən başqa, real iqtisadi aktivliyin parametrləri, əmək haqları, qiymət və dəyər indeksləri, qiymətli kağızların dəyərləri və büdcə-vergi siyasətini də xarakterizə edən bəzi digərləri həmçinin indikatorlara aid edilə bilər. Beləliklə, monetar siyasətin reallaşdırılması zamanı AMB üç ə sas alətdən istifadə edir: 1. açıq bazarda əməliyyatlar; 2. sutkalıq borcların təqdim edilməsi («overnayt» kreditləri); 3. minimal məcburi ehtiyat normativinin tənzimlənməsi. Açıq bazardakı əməliyyatlar likvid vəsaitlərin tələb və təkliflərinin tənzimlənməsinə istiqamətlənmişdir. AMB-də açıq bazardakı əməliyyatların dörd növünü fərqləndirirlər. 1. əsas yenidən maliyyələşdirilmə əməliyyatları bank sisteminə likvid vəsaitlərin qaytarılmaq şərti ilə verilməsi üzrə AMB-nin fəaliyyətini təmsil edir və bazar faiz dərəcələrinin dinamikasına təsir göstərir; 2. uzunmüddətli maliyyələşdirmə əməliyyatları da həmçinin maliyyə sektoruna likvidliyin verilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur, lakin əsas əməliyyatlarla müqayisədə daha uzun müddəti əhatə edir. Bundan başqa, bu əməliyyatların həyata keçirilməsi zamanı AMB bazarın xəbərdar edilmə məqsədini və bazar faiz 266 dərəcələrinin idarə edilmə məqsədini daşımır. Əksinə, artıq təşəkkül tapmış faiz dərəcələrindən istifadə edir; 3. «dəqiq tənzimləmə» əməliyyatları zəruri hallarda aparılır. Onların məqsədi faiz dərəcələrinə bazar likvidliyi ölçüsündə gözlənilməz dəyişikliklərlə bağlı təsirlərin hamarlaşdırılması, aradan qaldırılmasıdır; 4. struktur əməliyyatlar bank sisteminə nəzərən AMB-nin kifayət qədər uzun müddət üçün struktur mövqeyinin təshih edilməsi məqsədilə aparılır. Əməliyyatlar aktivlərin alışı üzrə qaytarılan və qəti sövdələşmələr yolu ilə, aktivlərin qəti satışı və AMB-nın borc sertifikatlarının buraxılması yolu ilə qeyri- müntəzəm şəkildə həyata keçirilir. Sutkalıq borclar və depozitlər bazar iştirakçılarının ümumi vəziyyət barədə və AMB-nin kreditləri və depozitləri üzrə «overnayt» bazar dərəcələrinin yuxarı və aşağı hüdudlarının müəyyənləşdirilməsi yolu ilə monetar siyasətin istiqaməti barədə xəbərdar edilməsi mexanizmi vasitəsilə bazarda sutkalıq likvidliyin doldurulması və ya aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulmuşdur. AMB-nin varisi olan Avropa Monetar nstitutu Avronu qəbul edən ölkələrin keçid dövrü məsələlərinin həyata keçirilməsi və AMB və Avropa Mərkəzi Banklar Sisteminin təsis olunması istiqamətində hazırlıq işlərinin görülməsi məqsədilə Avropa ttifaqının qtisadi və Monetar ttifaqının ikinci mərhələsinin başlanğıcında təsis olunmuşdur. Avropa Monetar nstitutunun özü Avropa Monetar Əməkdaşlıq Fondunun varisi hesab olunur. AMB 1998-ci il may ayında imzalanan Maaştrixt Sazişi ə sasında Avropa Monetar nstitutunu əvəz etsə də, 1 yanvar 1999- ci il tarixində qtisadi və Monetar ttifaqının üçüncü mərhələsinə bir işarə olaraq avronun dövriyyəyə buraxılması ilə tam gücünə sahib olmuşdur. Yaranma tarixindən Yunanıstanın (1 yanvar 2001- ci il) və Sloveniyanın (1 yanvar 2007-ci il) Avrozonaya daxil olmasınadək 11 üzv ölkəni əhatə edirdi.
267 AMB və Avropa Mərkəzi Banklar Sisteminin qarşısında duran əsas vəzifələr avrozona üzrə monetar siyasətin müəyyənləşdirilərək icra olunması, üzv ölkələrin iqtisadi siyasətlərinin dəstəklənməsi, xarici valyuta əməliyyatlarının idarə olunması və bank ödəniş sistemi üzrə əməliyyatların asan şəkildə həyata keçirilməsidir. Bundan əlavə, AMB Avro əskinazlarının buraxılması ilə bağlı səlahiyyətləndirmə hüququna malikdir. Üzv ölkələr Avro sikkələri buraxmaq hüququna malik olsa da, bunun üçün AMB tərəfindən əvvəlcədən səlahiyyətləndirilməlidir. AMB-nin monetar funksiyalarına aşağıdakılar daxildir: 1. kredit təşkilatları, dövlət və digər bazar orqanları üçün hesabların yaradılması; 2. bazar və kredit əməliyyatlarının açılması; 3. səmərəli və möhkəm klirinq və ödəniş sisteminin yaradılması məqsədilə kredit təşkilatlarından minimal ehtiyat saxlamasının tələb edilməsi; 4. üçüncü qrup ölkələrin mərkəzi bankları, kredit təşkilatları və beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq edilməsi. AMB-nin strukturu (xüsusən siyasi müstəqillik baxımından) Almaniya Federal Bankına uyğun olaraq modelləşdirilmişdir. Bank Avropa və ölkələrin milli institutları ilə münasibətdə müstəqil fəaliyyət göstərir və ayrı büdcəsinin olması baxımından milli mərkəzi banklarla münasibətdə maliyyə müstəqilliyini saxlayır. AMB-nin aşağıda qeyd olunan idarəetmə orqanları həmçinin AMB-dən və Avropa ttifaqının bütün milli mərkəzi banklarından ibarət olan Avropa Mərkəzi Bankları Sistemini də (“Avrosistem” isə AMB-dən Avrozonanın milli mərkəzi banklarından ibarətdir) idarə edir: ♦ Rəhbər Şura – AMB-nin ali qərarverici orqanıdır. O, Av- ronu qəbul edən milli mərkəzi bankların idarə heyəti üzvləri və sədrlərindən ibarətdir. Şura Avropa Mərkəzi Banklar Sisteminin monetar siyasəti, faiz dərəcələri və ehtiyatları ilə bağlı qərarların qəbul edilməsi, bundan əlavə əskinazların buraxılması və qanunve- riciliyin ilkin formaları ilə bağlı digər institutlara məsləhət xidməti
Yüklə 2,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|