Microsoft Word Calal Abdullayev ?s?rl?ri doc
Yüklə 2,83 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ЯСЯРЛЯРИ Биринъи ъилд
- Елми редакторлары: Тофиг Щцсейноьлу
| Ъялал Абдуллайев ЯСЯРЛЯРИ Биринъи ъилд БАКЫ-2010 Елми редакторлары: Тофиг Щцсейноьлу, профессор, филолоэийа елмляри доктору Ряйчиляр: Ифрат Ялийева, профессор, филолоэийа елмляри доктору, Вагиф Солтанлы, профессор, филолоэийа елмляри доктору Тяртиб едяни: Шялаля Абдуллайева филолоэийа елмляри намизяди Ъəlal Абдуллайев . Əsərləri. 7 cilddə. 1-ci cild. Bakı: Çaşıoğlu, 2010.-344 s. Bu kitabda görkəmli ədəbiyyatşünas alim, filologiya elmləri doktoru, professor Cəlal Abdullayevin 1950-ci illərin ortalarından ömrünün sonuna qədər yazıb dövrü mətbuatda çap etdirdiyi ədəbi- tənqidi və elmi-nəzəri məqalələri toplanmışdır. Prof. C.Abdullayevin yaradıcılıq dairəsi olduqca geniş idi. Bu genişlik onun ədəbi- tənqidi fəaliyyətinin də ən mühüm xüsusiyyəti idi. Bu cəhət oxuculara ilk dəfə təqdim edilən bu məqalələr toplusunda bütün aydınlığı ilə görünməkdədir. Mövzu rəngarəngliyi, janr müxtəlifliyi, problematika aktuallığı, ideya-məzmun və bədii sənətkarlıq xüsusiyyətlərinə görə təhlil səriştəsi− professor Cəlal Abdullayevin ədəbi- elmi və nəzəri- filoloji səpgidə yazdığı məqalələrində daim diqqəti çəkən bu keyfiyyətlər bu kitabın əhəmiyyətini və müasirliyini də şərtləndirir. A 10 082 597 4702060104 − − © Cəlal Abdullayev, 2010 5 BİR- İKİ SÖZ Azərbaycan ədəbiyyatşünas alimlərinin və tənqidçilərinin keçmiş sovet dövründə yetişən ilk nəsli 1920- ci illərin sonu və 1930- cu illərin əvvəllərində yaradıcılığa başlamışlar. Bunların bir qisminin əsas sahəsi bədii yaradıcılıq olsa da, ədəbiyyatşünaslıq və ədəbi tənqid sahəsində də ciddi iş görmüşlər. M.İbrahimov, M.Hüseyn, Mir Cəlal hər iki yaradıcılıq sahəsində tanınmış görkəmli yazıcı, alim və tənqidçilər olmuşlar. Bunların digər qismi həm də pedaqoji işlə məşğul olmuş, yüzlərlə yetirmələri olan ali məktəb müəllimləri olmuşlar: M.Arif, Məmməd Cəfər, Mir Cəlal və s.Üçüncü qismi ancaq tənqidçiliklə məşğul olmuşlar: Əkbər Ağayev. Cəlal Abdullayev Azərbaycan ədəbiyyatşünaslarının əsasən 1960-cı illərdə yaradıcılığa başlayan ikinci nəslinə mənsubdur. Bu nəsil bu və ya başqa formada birinci nəsil ədəbiyyatşünaslarının tələbələridir, onlardan öyrənmiş, onlardan dərs almışlar. Onların ən istedadlarından biri Cəlal Abdullayev idi. Bu il – 2010-cu ildə Cəlalın 80 yaşı tamam oldu. O bu səksən ilin altmış ilini Bakı Dövlət Universitetində keçirmişdir: tələbə, aspirant, müəllim, dosent, pro- fessor, 1979-cu ildən ömrünün sonuna qədər kafedra müdiri olmuşdur.1962-ci ildə «Səməd Vurğun və folklor» mövzusunda na- mizədlik, 1974- cü ildə «Səməd Vurğunun sənətkarlığı» mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 2000-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi fəxri adına layiq görülmüşdür. Cəlal Abdullayev fəal ictimai işlə də məşğul olmuşdur: filologiya fakültəsinin və Universitet Elmi Şuralarının üzvü, ixtisaslandırılmış müdafiə şurasının sədri olmuşdur. Yazıçılar ittifaqının üzvü idi. Prof. Cəlal Abdullayev yüksək səviyyəli ali məktəb müəllimi, bacarıqlı elm və təhsil təşkilatçısı idi. Ədəbiyyatşünaslığa, Azər- baycan ədəbiyyatının müxtəlif dövrlərinə aid, ayrı- ayrı sənətkarlar haqqında olan mühazirələri nəzəri səviyyəsi və yeniliyi ilə tələbələrin marağına səbəb olurdu. Yatımlı nitqi, ifadə tərzi var idi. Rəhbərlik etdiyi diplom, buraxılış və dissertasiyaları həmişə yüksək qiymət- ləndirilirdi. Kafedraya rəhbərlik etdiyi müddətdə (1979- 2010) Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı kafedrası həm elmi, həm də tədris baxımından xeyli inkişaf etmişdir. Hal-hazırda həmin kafedrada işləyən müəllimlərin hamısının elmi dərəcəsi var: beş elmlər doktoru, professor, bir elmlər namizədi, professor, altı elmlər namizədi. 6 Kafedra fənn proqramları və dərsliklərlə təmin olunmuşdur. Prof. Cəlal Abdullayevin rəhbərliyi və bilavasitə iştirakı ilə hazırlanıb nəşr edilən iki cildlik «Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı» dərsliyi ən mükəmməl ali məktəb dərsliklərindən hesab olunur. Cəlal Abdullayev bir sıra başqa dərsliklərin, monoqrafiyaların, iki yüzdən çox elmi, publisistik məqalənin müəllifi idi. Yaradıcılığını davam etdirirdi. Cəlal «Səməd Vurğunun yaradıcılığında fəhlə surəti» adlı ilk məqaləsini tələbə vaxtı – 1955-ci ildə yazmış və həmin məqalə elə o zaman ADU-nun «Elmi əsərlər»ində (1956, №5) çap olunmuşdur. Qızı, Universitetin baş müəllimi, filologiya elmləri namizədi Şəlalə atasının – filologiya elmləri doktoru, professor Cəlal Abdullayevin əsərlərinin yeddi cildliyini çapa hazırlayır. Oxucuların mütaliəsinə verilən birinci cildə alimin 1957-ci ildən ömrünün sonlarına qədər yazdığı yüzə yaxın məqaləsi daxil edilmişdir.Bunlar hələ hamısı deyil,ancaq tapılıb üzə çıxarılanlardır. 1957-ci il Cəlalın tələbəlik həyatından ayrıldığı və müstəqil həyata atıldığı ilk il idi. Elə həmin ildə onun mətbuatda altı məqaləsi çap olunmuşdur.Bu, universiteti yenicə bitirmiş gəncin istedadının gös- təricisi, gələcək elm yollarında inamla irəliləməsinin ilk addımları idi. Bir ildən sonra – 1958- ci ildə Azərbaycan ədəbiyyatı ixtisası üzrə aspiranturaya daxil oldu, elə həmin ildə, yəni aspiranturanın birinci ilində on məqaləsi nəşr edildi: bunlar elə o zamanlar göstərdi ki, ədəbiyyat aləminə, elm aləminə ümid verən bir tədqiqatçı gəlir. Bunlar ötəri olmadı. Cəlal Abdullayev bu yaradıcılıq yolunu davam etdirdi, görkəmli ədəbiyyatşünas kimi etiraf olundu və tanındı. «Əsərləri»nin birinci cildindəki məqalələr göstərir ki, prof. C.Abdullayevin elmi maraq dairəsi çox geniş olubdur: klassik və müasir Azərbaycan ədəbiyyatı, dünya ədəbiyyatı, ədəbiyyatşünaslıq və ədəbi tənqid. Nədən və hansı mövzuda yazıbsa, peşəkar filoloq kimi çıxış edib, yeni söz deməyə çalışıbdır. Prof. C.Abdullayev, məqalə- lərində aydın, səlis ədəbi dil nümayiş etdirir. Məsələn, Məhəmməd Füzuli haqqında yazdığı «Azərbaycan poeziyasının iftixarı» məqa- ləsində məhz Füzuliyə layiq bir ifadə ilə Füzuli böyüklüyünü, Füzuli şeirinin məziyyətini, Azərbaycan ədəbi- bədii dilinin inkişafında Füzulinin rolunu göstərir. Bir sıra məqalələri XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının klassikləri haqqındadır.Cəlil Məmmədquluzadə haqqında üç məqaləsi var: «Böyük mühərrir, realist yazıcı», «Böyük sənətkar, həssas insan», Yüklə 2,83 Kb. Dostları ilə paylaş:
|