Microsoft Word Cami baharistan doc
Yüklə 457,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Nüşabə Əlizadə
| ƏBDÜRRƏHMAN CAMİ
1
ƏBDÜRRƏHMAN CAMİ
Bakı - 2004 2
ƏBDÜRRƏHMAN CAMİ BAHARİSTAN Farscadan tərcümə, müqəddimə və qeydlər RƏHİM SULTANOVUNDUR Redaktoru Ə. MÜBARİZ
3
XV
əsrin görkəmli sənətkarlarından, klassik Şərq poeziyasının «son nümayəndəsi» kimi ədəbiyyat tarixinə daxil olan Əbdürrəhman Cami öz yaradıcılığı ilə yalnız fars-tacik ədəbiyyatını deyil, bütün Şərq ədəbiyyatını zənginləşdirən ədəbi irsə malikdir. Əsərlərində bədii ideyaları, ədaləti, saflığı, təmiz, ülvi hissləri təbliğ edən Ə.Caminin əsərləri məhz bu səbəbə görə hələ öz dövründə yüksək qiymətləndirilmiş, fikir- düşüncə tərzi ilə bütün zamanlarda müasir səslənmiş və onların müəllifi şer-sənət dünyasının korifeyləri cərgəsində özünə məxsus fəxri yerlərdən birini tutmuşdur.
Ə.Cami çox kiçik yaşlarından elmə-təhsilə böyük maraq göstərmiş, iti hafizəyə malik olmuş, Şərq müdriklərinin bir çoxu kimi müxtəlif ölkələrə səyahət edərkən də görüb- öyrənmək cazibəsindən kənara çıxmamış və «çox oxuyan çox bilməz, çox gəzən çox bilər» məsəlinə riayət etsə də, həm çox gəzmiş, həm də çox oxumuşdur. Caminin elmə-təhsilə şövqü- həvəsi onu Heratda mədrəsə açmağa sövq etmişdir. O, Şərqin müxtəlif yerlərindən həm alimləri ora dəvət etmiş, həm də istedadlı gənclərin həmin mədrəsədə təhsil alıb yaşaması üçün şəxsi vəsaitini sərf etmişdir. Caminin alimliyi, sənətkarlığı və humanizmi müasirləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Dəfələrlə Sultan Hüseyn Baykara və Sultanın müdrik vəziri, Caminin tələbəsi, şair Əlişir Nəvayi onu saraya dəvət etsələr də, şair bu dəvətdən imtina etmişdir. Lakin Cami şəxsiyyətini, Cami sənətkarlığını yüksək qiymətləndirən Sultan Hüseyn Baykara və Əlişir Nəvayi şairə dəvələr yükü qızıl-gümüş hədiyyələr göndərmişlər. Ə.Cami göndərilən bəxşişləri təşəkkürlə qəbul etmiş və bütün sərvətini açdığı mədrəsəyə sərf etmişdir. Caminin bədii yaradıcılığında lirika və didaktika aparıcı mövzular sayılır. Və təsadüfi deyil ki, Sədi Şirazinin «Gülüstan» əsərinə nəzirə yazan bir çox şairlər arasında Cami 4 də «Baharistan» əsəri ilə görkəmli yerlərdən birini tutur. Müstəqil Azərbaycan Respublikasında kiril əlifbasının latın qrafikalı əlifbaya keçməsi ilə əlaqədar gənc nəslin müdrik, ölməz sənətkarların sənət incilərindən bəhrələnməsi üçün Azərbaycan Respublikasının prezidenti cənab İ.Əliyevin sərəncamı ilə çap olunacaq bədii əsərlərin sırasında Ə.Caminin «Baharıstan» əsəri də vardır.
Ə.Caminin «Baharistan» əsərini Azərbaycan dilinə görkəmli şərqşünas alim, prof.R.Sultanov tərcümə etmişdir. «Baharistan» əsərinin altı və səkkizinci fəsillərindəki şerin tərcüməsi isə mütərcim M.Soltan tərəfindən edilmişdir. Biz
Şərqin müdrik söz ustadı Ə.Caminin «Baharistan» əsərini yenidən nəzərdən keçirmiş və mütərcimlərin üslubuna xələl gətirmədən nəşriyyat xətalarını təshih etməyə çalışmışıq. Ümid edirik ki, nəfis şəkildə tərcümə edilmiş bu əsər oxucuların zövqünü, ruhunu oxşayacaq, hikmətli məsləhətləri ilə gəncləri düzgün yola istiqamətləndirəcək.
5 ƏBDÜRRƏHMAN CAMİ (1414–1492) Böyük tacik şairi, musiqişünası, filosof və alimi Əbdürrəhman Nurəddin ibn Əhməd hicri qəməri ilə 817-ci il şəban ayının 8-də 1 , miladi ilə 1414-cü il noyabrın 7-də Cam şəhərində (Xorasan) anadan olmuşdur. Cami çox kiçik yaşlarından oxumağa başlamış, ilk təhsi- lini atasından almış, sonra isə Herat şəhərinin Xuş bazarında olan Dilgəş mədrəsəsində oxumuşdur. Burada Caminin müəllimi dövrünün məşhur sufilərindən olan görkəmli ərəbist mövlana Cüneydi Üsuli idi. Cami son dərəcə istedadlı və zəhmətsevən olduğundan, kitabları tez oxuyub qurtarır və bir müddərrisdən başqasına ke- çirdi. Cami ilə məşğul olan müəllim və müddərrislər onun hafi- zəsinə heyran qaldıqlarını bildirir, bunu başqalarına deməkdən çəkinmirdilər. Məsələn, dövrünün ən görkəmli müəllimi və bilikli alimlərindən hesab edilən mövlana Xacə Əlaəddin Əli Səmərqəndi demişdir ki, o ömründə Cami qədər hafizəli və istedadlı şagird görməmişdir. Bir az sonra Cami, Heratda tədris edilən bütün elmlərə kifayət qədər yiyələndikdən sonra, məlumatını artırmaq, xüsusilə də Heratda zəif tədris edilən təbiət elmlərini öyrənmək üçün Səmərqəndə getmək qərarına gəlir və orada məşhur astronom Uluqbəyin yaxın əməkdaşlarından olan Qazizadə Ruminin nücum və başqa təbiət elmləri sahəsində oxuduğu mühazirələrə qulaq asır.
1 Й. Е. Бертелс юзцнцн «Ъами» (дюврц, щяйат вя йарадыъылыьы, рус дилиндя) адлы ясяриндя бир йердя 23 шябан (сящ. 5), башга бир йердя 8 шябан (сящ. 59) эюстярир. Ханбаба Мцшар ися 1963-чц илдя няшр етдирдийи «Фарс вя ярябъя чап олунмуш китаб мцяллифляри» (фарс дилиндя) адлы ясяриндя 22 шябан эюстярир (ъилд 3, сящ. 898). Йени щесабла, дцзэцнц 8 шябан олмалыдыр.
Yüklə 457,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|