Microsoft Word cbar 2015 fs 25. 04. 16 aze approved for issuance docx
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı
Yüklə 1,23 Mb. Pdf görüntüsü
|
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı 31 dekabr 2015-ci il tarixinə Maliyyə hesabatları üzrə Qeydlər 51
29 Maliyyə aktivləri və öhdəlikləri: ədalətli dəyər və uçot təsnifatı, davamı Aşağıdakı cədvəldə 31 dekabr 2014-cü il tarixinə maliyyə aktivlərinin və maliyyə öhdəliklərinin balans və ədalətli dəyərləri haqqında məlumat təqdim olunur:
Pul vəsaitləri və onların ekvivalentləri -
-
- 4,606,805 - - 4,606,805 4,606,805 Banklarda yerləşdirilmiş depozitlər -
- - 538,044 - - 538,044 538,044
Beynəlxalq Valyuta Fondu ilə hesablaşmalar -
- 174,540
- - 174,540 174,540 Ticarət qiymətli kağızları 2,939,638 - -
- - 2,939,638 2,939,638 Törəmə maliyyə alətləri -
1,422 -
- -
- 1,422
1,422 İnvestisiya qiymətli kağızları - -
3,300,494 91,905
207,847 - 3,600,246 3,599,746 Banklara verilmiş kreditlər - -
- 3,450,152 - - 3,450,152 3,454,152 Dövlətin borc öhdəlikləri - -
- 234,979
- - 234,979 234,979 Digər maliyyə aktivləri -
- - 42,261 - - 42,261 42,261
2,939,638 1,422 3,300,494 9,138,686 207,847 - 15,588,087 15,591,587 Dövriyyədə olan əskinaslar və sikkələr -
-
- -
- 10,845,946
10,845,946 10,845,946 Hökumət idarələri qarşısında -
- -
- 3,666,911 3,666,911 3,666,911 Kredit təşkilatları qarşısında öhdəliklər -
- -
- 1,014,153 1,014,153 1,014,153 Digər təşkilatlar qarşısında öhdəliklər -
- -
- 6,859 6,859 6,859
Törəmə maliyyə alətləri -
353 -
- -
- 353
353 Buraxılmış borc qiymətli kağızlar -
-
- -
- 27,007 27,007 27,007
BVF ilə əməliyyatlar üzrə öhdəliklər -
- -
- 176,643 176,643 176,643 Beynəlxalq maliyyə institutları qarşısında öhdəliklər -
- -
- 2,898 2,898 2,898
Digər maliyyə öhdəlikləri -
- - - - 43,158 43,158 43,158
- 353 - - 15,783,575 15,783,928 15,783,928
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı 31 dekabr 2015-ci il tarixinə Maliyyə hesabatları üzrə Qeydlər 52
29 Maliyyə aktivləri və öhdəlikləri: ədalətli dəyər və uçot təsnifatı, davamı Ədalətli dəyər hesablamaları, qiymətləndirmə tarixində bazar iştirakçıları arasında adi əməliyyatda aktivi satmaq üçün əldə olunacaq və ya öhdəliyi ötürmək üçün ödəniləcək qiyməti təxmini hesablamaq məqsədilə həyata keçirilir. Bununla belə, qeyri-müəyyənliklər və subyektiv mülahizələrdən istifadə şəraitində ədalətli dəyər anlayışı, aktivlərin dərhal satışı və ya öhdəliklərin ötürülməsi zamanı satış üçün nəzərdə tutulan kimi şərh olunmamalıdır. Bank sosial-iqtisadi layihələri maliyyələşdirmək məqsədilə banklara və digər maliyyə təşkilatlarına güzəştli kreditlərin verilməsində, habelə makroiqtisadi və struktur siyasətləri Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün zəruri amillərlə tarazlaşdırmaqla iqtisadiyyatın real sektoru üçün maliyyə dəstəyinin təqdim olunmasında xüsusi rol oynayır. Rəhbərliyin fikrincə, güzəştli kreditlər kommersiya krediti verən kreditorların fəaliyyət göstərmədiyi xüsusi bazar seqmentində verilir. Verilmiş kreditlər dövlət zəmanətləri ilə təmin olunur, faiz dərəcələri və ödəniş müddətləri baxımından unikal xüsusiyyətlərə malikdir. Bu xüsusi halları nəzərə alaraq, rəhbərlik, amortizasiya edilmiş dəyərlə uçota alınan güzəştli kreditlərin balans dəyərinin, onların ədalətli dəyərinin qənaətbəxş qiymətləndirməsini əks etdirdiyini hesab edir. Aktiv bazarda dövriyyədə olan maliyyə aktivləri və öhdəliklərinin ədalətli dəyəri kotirovka olunan bazar qiymətlərinə və ya dilerin qiymət təkliflərinə əsaslanır. Aktiv və ya öhdəliklər üzrə əməliyyatlar kifayət qədər müntəzəm və kifayət həcmdə aparıldıqda bazar aktiv hesab edilir. Bütün digər maliyyə alətləri üçün Bank digər qiymətləndirmə metodlarından istifadə etməklə ədalətli dəyəri müəyyən edir. Seçilmiş qiymətləndirmə metodu bazar iştirakçıları tərəfindən qiymətlərin formalaşması zamanı nəzərə alınan bütün faktorları özündə birləşdirir. Qiymətləndirmə metodlarının məqsədi qiymətləndirmə tarixində bazar iştirakçıları arasında adi əməliyyatda aktivi satmaq üçün əldə olunacaq və ya öhdəliyi ötürmək üçün ödəniləcək qiyməti əks etdirən ədalətli dəyərin müəyyənləşdirilməsidir. Qiymətləndirmə metodlarına xalis dəyər və diskontlaşdırılmış pul vəsaitlərinin hərəkəti modelləri, bazarın müşahidə oluna bilən qiymətlərinin mövcud olduğu oxşar alətlərlə müqayisə, Black- Scholes və çoxhədli qiymətləndirmə modelləri və digər qiymətləndirmə modelləri daxildir. Qiymətləndirmə metodlarında istifadə olunan ehtimal və əlavələrə risksiz və bençmark faiz dərəcələri, kredit spredi və diskont dərəcələrinin hesablanmasında istifadə olunan digər mükafatlar, istiqraz və səhm qiymətləri, xarici valyutanın mübadilə məzənnələri, səhm indeksləri və səhm qiymətləri və gözlənilən qiymət volatilliyi və korrelyasiya daxildir. Qiymətləndirmə metodlarının məqsədi rəsmi fəaliyyət göstərən bazar iştirakçılarının müəyyən etdiyi hesabat tarixində maliyyə alətlərinin qiymətini əks etdirən ədalətli dəyərin müəyyənləşdirilməsidir. Bank standart maliyyə alətləri və yalnız müşahidə olunan bazar məlumatından istifadə edən və rəhbərliyin mülahizəsi və qiymətləndirməsini tələb etməyən faiz və valyuta svopu kimi daha sadə maliyyə alətlərinin ədalətli dəyərinin müəyyənləşdirilməsində geniş şəkildə tanınmış qiymətləndirmə modellərindən istifadə edir. Modellərdə istifadə olunan kotirovkalar və müvafiq məlumatlar, adətən borc və pay şəklində olan qiymətli kağızlar və törəmə alətlər bazarında açıq şəkildə müşahidə olunur. Daha mürəkkəb alətlər üçün Bank xüsusi qiymətləndirmə modellərindən istifadə edir. Bu modellərdə istifadə olunan bəzi və ya bütün mühüm əlavələr bazarda müşahidə olunmaya bilər və bu göstəricilər bazar qiymətləri və dərəcələrindən və ya mülahizələr əsasında formalaşdırılmış qiymələndirmələrdən yarana bilər. Buna misal olaraq, fəal bazarı mövcud olmayan müəyyən kreditlər və qiymətli kağızlar, müəyyən birjadan kənar bazarın törəmə alətləri və sekyuritizasiyalarda iştirak faizlərini göstərmək olar.
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı 31 dekabr 2015-ci il tarixinə Maliyyə hesabatları üzrə Qeydlər 53
29 Maliyyə aktivləri və öhdəlikləri: ədalətli dəyər və uçot təsnifatı, davamı Maliyyə alətinin ilkin tanınma zamanı ədalətli dəyərinin ən yaxşı sübutu əməliyyat qiymətidir, yəni, verilən və ya qəbul edilən məbləğin ədalətli dəyəri. Əgər Bank ilkin tanınma zamanı ədalətli dəyərin əməliyyat qiymətindən fərqləndiyini müəyyənləşdirirsə və ədalətli dəyər oxşar aktiv və öhdəliklər üzrə aktiv bazardakı qiymətə və ya bazarda müşahidə olunan məlumatlardan istifadə etməklə tətbiq olunan qiymətləndirmə metoduna əsaslanmırsa, maliyyə aləti əməliyyat qiyməti və ilkin tanınma zamanı ədalətli dəyəri arasındakı fərq nəzərə alınmaqla düzəliş edilərək ədalətli dəyərlə qiymətləndirilir.Yaranmış fərq, alətin tanınma dövrü ərzində uyğun əsaslarla bazar məlumatlarında baş vermiş dəyişikliklər və ya əməliyyatın bağlanma tarixindən gec olmayaraq məcmu gəlir haqqında hesabatda tanınır. Ədalətli dəyər iyerarxiyası Bank ədalətli dəyərin ölçülməsində istifadə olunan əlavələrin əhəmiyyətliyini aşağıdakı ədalətli dəyər iyerarxiyasına müvafiq olaraq hesablayır: Səviyyə 1: eyni alətlər üçün fəal bazarda kotirovka olunan bazar qiymətləri (tənzimlənməmiş). Səviyyə 2: birbaşa (yəni qiymətlər kimi), və ya bilavasitə (yəni qiymətlərdən yaranan) müşahidə oluna bilən, Səviyyə 1-ə daxil edilmiş kotirovka olunan qiymətdən başqa digər məlumatlar. Bu kateqoriyaya aşağıdakılardan istifadə olunmaqla qiymətləndirilmiş alətlər daxildir: oxşar alətlər üçün fəal bazarlarda kotirovka olunan bazar qiymətləri; fəaldan aşağı hesab olunan bazarlarda oxşar alətlər üçün kotirovka olunan qiymətlər; yaxud birbaşa və ya bilavasitə bazarda müşahidə oluna bilən bütün mühüm məlumatların istifadə edildiyi digər qiymətləndirmə metodları. Səviyyə 3: İstifadə edilən məlumatlar müşahidə oluna bilmir. Bu kateqoriyaya qiymətləndirmə metodlarının müşahidə oluna bilən məlumata əsaslanmadığı əlavələrdən ibarət olduğu və müşahidə oluna bilməyən əlavələrin alətin qiymətləndirilməsində mühüm təsirə malik olduğu bütün alətlər daxildir. Bu kateqoriyaya oxşar alətlər üçün kotirovka olunan qiymətlər əsasında qiymətləndirilən alətlər daxildir və bu zaman alətlər arasında fərqi əks etdirmək üçün mühüm müşahidə olunmayan tənzimləmələr və ya mülahizələr tələb olunur. Ədalətli dəyəri ölçmək üçün broker kotirovkaları və ya qiymət müəyyənləşdirmə xidmətləri kimi üçüncü tərəfin məlumatları istifadə olunduqda, bu qiymətləndirmənin MHBS tələblərinə uyğunluğunu təmin etmək məqsədilə üçüncü tərəflərdən əldə olunmuş dəlillər qiymətləndirilir və sənədləşdirilir. Bura aşağıdakılar daxildir: Broker və ya qiymət müəyyənləşdirmə xidmətinin müvafiq maliyyə aləti növü üzrə qiymətin müəyyənləşdirilməsi üçün Bank tərəfindən təsdiq olunmasının yoxlanılması; ədalətli dəyərin həqiqi bazar əməliyyatlarını təqdim etmə səviyyəsinin öyrənilməsi; oxşar alətlər üçün qiymətlər ədalətli dəyəri ölçmək üçün istifadə olunduqda, bu qiymətlərin ölçmə əsasında alətin xüsusiyyətlərini əks etdirmək üçün tənzimlənmə qaydası; eyni maliyyə aləti üçün bir neçə kotirovka əldə olunduğu halda, həmin kotirovkalardan istifadə etməklə ədalətli dəyərin necə müəyyənləşdirilməsi qaydası.
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı 31 dekabr 2015-ci il tarixinə Maliyyə hesabatları üzrə Qeydlər 54
29 Maliyyə aktivləri və öhdəlikləri: ədalətli dəyər və uçot təsnifatı, davamı Aşağıdakı cədvəl ədalətli dəyərin ölçülməsinin təsnif olunduğu ədalətli dəyər iyerarxiyasında səviyyələr üzrə 31 dekabr 2015-ci il tarixinə ədalətli dəyərində ölçülmüş maliyyə alətlərini təhlil edir. Məbləğlər maliyyə vəziyyəti haqqında hesabatda tanınan dəyərlərə əsaslanır: Min Azərbaycan Manatı ilə Səviyyə 1 Səviyyə 2 Cəmi Maliyyə aktivləri
Ticarət qiymətli kağızları 2,801,748 -
2,801,748 Törəmə maliyyə alətləri - 32
Satış üçün nəzərdə tutulan maliyyə aktivləri
- Borc və sair sabit gəlirli alətlər 1,191,876 - 1,191,876 3,993,624 32 3,993,656 Aşağıdakı cədvəl ədalətli dəyərin ölçülməsinin təsnif olunduğu ədalətli dəyər iyerarxiyasında səviyyələr üzrə 31 dekabr 2014-cü il tarixinə ədalətli dəyərində ölçülmüş maliyyə alətlərini təhlil edir. Məbləğlər maliyyə vəziyyəti haqqında hesabatda tanınan dəyərlərə əsaslanır: Min Azərbaycan Manatı ilə Səviyyə 1 Səviyyə 2 Cəmi Maliyyə aktivləri
Ticarət qiymətli kağızları 2,939,638 - 2,939,638 Törəmə maliyyə alətləri -
1,422 1,422
Satış üçün nəzərdə tutulan maliyyə aktivləri
- Borc və sair sabit gəlirli alətlər 207,847 - 207,847 3,147,485 1,422 3,148,907 Maliyyə öhdəlikləri Törəmə maliyyə alətləri - (353)
(353) - (353) (353) Aşağıdakı cədvəldə 31 dekabr 2015-ci il tarixinə ədalətli dəyərlə ölçülməyən maliyyə alətlərinin dəyərinin iyerarxiya üzrə təhlili verilmişdir:
Pul vəsaitləri və onların ekvivalentləri - 5,788,173 5,788,173 5,788,173 Banklarda yerləşdirilmiş depozitlər - 17,784
17,784 17,784
Beynəlxalq Valyuta Fondu ilə hesablaşmalar - 332,661 332,661 332,661
Banklara verilmiş kreditlər - 5,638,608 5,638,608 5,812,054 İnvestisiya qiymətli kağızları
- Kreditlər və avanslar - 2,578,921 2,578,921 2,578,921 Dövlətin borc öhdəlikləri - 239,603 239,603 239,603
Digər maliyyə aktivləri - 4,521 4,521 4,521
ÖHDƏLİKLƏR Dövriyyədə olan əskinaslar və sikkələr 5,416,751 - 5,416,751 5,416,751 Hökumət idarələri qarşısında öhdəliklər - 4,350,844 4,350,844 4,350,844 Kredit təşkilatları qarşısında öhdəliklər - 3,336,202 3,336,202 3,336,202 Digər təşkilatlar qarşısında öhdəliklər - 6,589 6,589 6,589
BVF ilə əməliyyatlar üzrə öhdəliklər - 333,327 333,327 333,327
Beynəlxalq maliyyə institutları qarşısında öhdəliklər - 4,657 4,657 4,657
Digər maliyyə öhdəlikləri - 6,836 6,836 6,836
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı 31 dekabr 2015-ci il tarixinə Maliyyə hesabatları üzrə Qeydlər 55
29 Maliyyə aktivləri və öhdəlikləri: ədalətli dəyər və uçot təsnifatı, davamı Aşağıdakı cədvəldə 31 dekabr 2014-cü il tarixinə ədalətli dəyərlə ölçülməyən maliyyə alətlərinin dəyərinin iyerarxiya üzrə təhlili verilmişdir:
Pul vəsaitləri və onların ekvivalentləri - 5,144,849 5,144,849 5,144,849 Beynəlxalq Valyuta Fondu ilə hesablaşmalar - 174,540 174,540 174,540 Banklara verilmiş kreditlər -
3,454,152 3,454,152 3,450,152
- Ödəniş tarixinə qədər saxlanılan investisiyalar 3,300,494 -
3,300,494 3,300,494 - Kreditlər və avanslar -
91,405 91,405 91,905 Dövlətin borc öhdəlikləri - 234,979 234,979 234,979 Digər maliyyə aktivləri -
42,261 42,261 42,261
Dövriyyədə olan əskinaslar və sikkələr 10,845,946 -
10,845,946 10,845,946 Hökumət idarələri qarşısında öhdəliklər -
3,666,911 3,666,911 3,666,911 Kredit təşkilatları qarşısında öhdəliklər - 1,014,153 1,014,153 1,014,153 Digər təşkilatlar qarşısında öhdəliklər -
6,859 6,859 6,859 Buraxılmış borc qiymətli kağızlar 27,007 -
27,007 27,007
BVF ilə əməliyyatlar üzrə öhdəliklər -
176,643 176,643 176,643 Beynəlxalq maliyyə institutları qarşısında öhdəliklər - 2,898
2,898 2,898
Digər maliyyə öhdəlikləri -
43,158 43,158 43,158
Yüklə 1,23 Mb. Dostları ilə paylaş:
|