Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı
31 dekabr 2010-cu il tarixinə Maliyyə Hesabatları üzrə Qeydlər
18
5 Yeni
və ya Yenidən İşlənmiş Standartların və Onlara Dair Şərhlərin Tətbiqi (davamı)
Müvafiq hecləşdirilən maddələr – 39 saylı MUBS, Maliyyə alətləri: tanınması və qiymətləndirilməsi
Standartına Dəyişiklik (1 iyul 2009-cu il və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlərə retrospektiv qaydada
tətbiq edilməklə qüvvəyə minir). Bu dəyişiklik hecləşdirilən risk və ya nağd pul axınlarının bir hissəsi üçün
hecləşdirmə uçotunun tətbiq edilə bilməsini müəyyən edən prinsiplərin ayrı-ayrı vəziyyətlərdə necə istifadə
edildiyini göstərir. Bu dəyişiklik hazırkı maliyyə hesabatlarına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərməmişdir.
1 saylı MHBS, Beynəlxalq Maliyyə Hesabatı Standartlarının ilk dəfə tətbiq edilməsi (2008-ci ilin dekabr
ayında edilmiş dəyişikliyi nəzərə alaraq, 1 iyul 2009 və ya bu tarixdən sonra başlayan dövr üçün MHBS-yə
uyğun hazırlanmış ilk maliyyə hesabatlarına tətbiq edilir). Yenidən işlənmiş 1 saylı MHBS, istifadəçilərin
Standarta edilmiş dəyişiklikləri başa düşməsi və mənimsəməsini asanlaşdırmaq üçün əvvəlki versiyaya
edilmiş struktur dəyişikliklər ilə birlikdə öz məzmununu saxlamışdır. Yenidən işlənmiş standart hazırkı
maliyyə hesabatlarına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərməmişdir.
MHBS-ni ilk dəfə tətbiq edən müəssisələr üçün əlavə istisnalar – 1 saylı MHBS-yə dəyişikliklər,
MHBS-nin ilk dəfə tətbiq edilməsi (1 yanvar 2010-cu il və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün
qüvvəyə minir). Bu dəyişikliklər tam xərc metodundan istifadə edən müəssisələrin neft və qaz aktivlərinin
uçotu ilə bağlı MHBS-ləri retrospektiv qaydada tətbiq etməkdən, həmçinin, qüvvədə olan icarə müqavilələrinə
malik olan müəssisələrin həmin müqavilələri, müəssisələrin milli uçot standartlarını tətbiq edəcəyi təqdirdə
əldə edəcəkləri nəticələr ilə eyni olduqda, 4 saylı BMHŞK 'Müqavilədə İcarə Əlamətlərinin Mövcudluğunun
Müəyyən Edilməsi” Şərhinə uyğun olaraq təsnifləşdirməkdən azad edir. Bu dəyişikliklər hazırkı maliyyə
hesabatlarına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərməmişdir.
Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarının təkmilləşdirilməsi (2009-cu ilin aprel ayında dərc
edilmişdir; 2 saylı MHBS, 38 saylı MUBS, 9 saylı BMHŞK və 16 saylı BMHŞK-ya dəyişikliklər 1 iyul
2009-cu il və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir; 5 saylı MHBS, 8 saylı
MHBS, 1 saylı MUBS, 7 saylı MUBS, 17 saylı MUBS, 36 saylı MUBS və 39 saylı MUBS-yə dəyişikliklər 1
yanvar 2010-cu il və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir). Təkmilləşdirmələr
aşağıdakı standartlara və onlara dair şərhlərə edilmiş əsaslı dəyişikliklər və düzəlişlərdən ibarətdir:
müəssisələr tərəfindən ümumi nəzarət olunan əməliyyatlara qoyuluşlar və birgə müəssisələrin
yaradılmasının 2 saylı MHBS-yə uyğun olmadığının aydınlaşdırılması; 5 saylı MHBS və digər standartlarda
satış üçün nəzərdə tutulan uzunmüddətli aktivlər (və ya silinmə qruplarının) və ya dayandırılmış əməliyyatlar
üzrə məlumatların açıqlanması tələblərinin aydınlaşdırılması; 8 saylı MHBS-yə əsasən hesabat verilən bütün
seqmentlər üzrə cəmi aktiv və öhdəliklərin qiymətləndirilməsi ilə bağlı hesabatın hazırlanması tələbi (yalnız
bu cür məbləğlər müntəzəm olaraq rəhbər işçiyə təqdim edildikdə); müəssisənin öz pay alətləri hesabına
yerinə yetirilmiş bəzi öhdəliklərin uzunmüddətli öhdəliklər kimi təsnifləşdirilməsi üçün 1 saylı MUBS-yə
dəyişikliyin edilməsi; yalnız aktivlərin uçota alınmasına təsir göstərən xərclərin investisiya fəaliyyəti kimi
təsnifləşdirilməsi üçün 1 saylı MUBS-yə dəyişikliyin edilməsi; hətta lizinq müddətinin sonunda torpaq üzrə
mülkiyyət hüququnu ötürmədən, bəzi uzunmüddətli torpaq lizinqlərinin 17 saylı MUBS-yə uyğun olaraq
maliyyə lizinqi kimi təsnifləşdirilməsi; müəssisənin prinsipal və ya agent qismində fəaliyyət göstərməsini
müəyyən etmək üçün 18 saylı MUBS-də əlavə təlimatın verilməsi; gəlir yaradan vahidin aktivlərin
birləşməsindən əvvəl əməliyyat seqmentindən artıq olmayacağının 36 saylı MUBS-da aydınlaşdırılması;
müəssisələrin birləşməsi nəticəsində əldə edilmiş qeyri-maddi aktivlərin ədalətli dəyərinin qiymətləndirilməsi
ilə bağlı 38 saylı MUBS-yə dəyişikliyin edilməsi; (i) müəssisələrin birləşməsi ilə nəticələnə bilən opsion
müqavilələrinin 39 saylı MUBS-yə daxil edilməsi, (ii) nağd pul axınlarının hecləşdirilməsi alətləri üzrə gəlir və
ya zərərin səhmdar kapitalından il üzrə mənfəət və ya zərərə köçürülməsi müddətinin aydınlaşdırılması və
(iii) hətta opsion icra edilərkən borcverənə dəymiş zərər borcalan tərəfindən ödənildikdə, qabaqcadan ödəniş
opsionunun əsas müqavilə ilə sıx əlaqəli olduğunu göstərmək üçün 39 saylı MUBS-yə dəyişikliyin edilməsi;
ümumi nəzarət olunan əməliyyatlar zamanı əldə edilmiş müqavilələrdəki əlavə elementli törəmələr və birgə
müəssisələrin yaradılmasının 9 saylı BMHŞK-a uyğun olmadığının aydınlaşdırılması; və hecinq alətlərinin
özü hecləşdirilən xarici müəssisə tərəfindən saxlanıla bilməməsi haqqında məhdudiyyətin 16 saylı BMHŞK-
dan çıxarılması. Bundan əlavə, törəmə müəssisə üzərində nəzarətin itirildiyi halda 5 saylı MHBS-yə əsasən
maddələrin “satış üçün nəzərdə tutulan” kimi təsnifləşdirilməsini nəzərdə tutan 2008-ci ilin may ayında
Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarının İllik Təkmilləşdirilməsi çərçivəsində dərc edilmiş
dəyişikliklər 1 iyul 2009-cu il və ya bu tarixdən sonra başlaya illik dövrlər üçün qüvvəyə minir. Bu dəyişikliklər
hazırkı maliyyə hesabatlarına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərməmişdir.
Yuxarıda başqa cür göstərilmədikdə, hazırkı dəyişikliklər və şərhlər Bankın maliyyə hesabatlarına
əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərməmişdir.