Microsoft Word cbar ifrs fs 311210 aze signed


Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı



Yüklə 1,55 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/33
tarix14.09.2018
ölçüsü1,55 Mb.
#68413
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   33

Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı 

31 dekabr 2010-cu il tarixinə Maliyyə Hesabatları üzrə Qeydlər 

 

 

 



19

5 Yeni 

və ya Yenidən İşlənmiş Standartların və Onlara Dair Şərhlərin Tətbiqi (davamı) 

24 saylı MUBS, Əlaqəli tərəflər barədə açıqlamalar standartına dəyişiklik (2009-cu ilin noyabr ayında 

dərc edilmişdir və 1 yanvar 2011-ci il və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir). 24 

saylı MUBS 2009-cu ildə yenidən nəzərdən keçirilmiş və nəticədə: (a) əlaqəli tərəf anlayışı sadələşdirilmiş, 

onun mənası  dəqiqləşdirilmiş  və uyğunsuzluqlar aradan qaldırılmışdır və (b) dövlət müəssisələr barədə 

açıqlamaların təqdim edilməsi ilə bağlı  tələblər qismən azad edilmişdir. Bank 24 saylı MUBS-yə edilmiş 

dəyişiklikləri vaxtından  əvvəl qəbul etmişdir. Buna baxmayaraq, Bank yenidən işlənmiş 24 saylı MUBS-də 

nəzərdə tutulan minimal tələblərdən artıq olan məlumat açıqlamaq qərarına gəlmişdir. 33 saylı Qeydə baxın.

 



Yeni Uçot Qaydaları 

Bankın 1 yanvar 2011-ci il tarixində  və ya bu tarixdən sonra başlayan illik hesabat dövrləri üçün məcburi 

xarakter daşıyan və ya Bank tərəfindən əvvəllər tətbiq edilməyən bəzi yeni standartlar və onlara dair şərhlər 

dərc olunmuşdur.  



Səhm emissiyalarının təsnifləşdirilməsi – 32 saylı MUBS-yə  dəyişiklik  (8 oktyabr 2009-cu il tarixində 

dərc edilmişdir; 1 fevral 2010-cu il və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir). Bu 

dəyişiklik xarici valyutada ifadə olunan müəyyən səhm emissiyaları üzrə daxilolmaları maliyyə törəmələri kimi 

təsnifləşdirilməkdən azad edir. Bank bu dəyişikliklərin onun maliyyə hesabatlarına əhəmiyyətli dərəcədə təsir 

edəcəyini gözləmir. 

19 saylı BMHŞK, Maliyyə öhdəliklərinin pay alətləri ilə ödənilməsi (1 iyul 2010-cu il və ya bu tarixdən 

sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir). Bu şərh müəssisənin borc öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi  

üzrə  şərtləri yenidən nəzərdən keçirdiyi və  nəticədə borclu tərəfin qarşı  tərəfə pay alətlərinin buraxılması 

hesabına öhdəliyin yerinə yetirildiyi hallarda uçot qaydasını müəyyən edir. Gəlir və ya zərər pay alətlərinin 

ədalətli dəyərinin borc öhdəliyinin balans dəyəri ilə müqayisəsi əsasında mənfəət və ya zərərdə əks etdirilir. 

Bank 19 saylı BMHŞK-nin onun maliyyə hesabatlarına əhəmiyyətli dərəcədə təsir edəcəyini gözləmir. 



Minimal maliyyələşdirmə  tələbləri həcmində qabaqcadan ödənişlər – 14 saylı BMHŞK-ə  Dəyişiklik 

(1 yanvar 2011-ci il və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir). Bu dəyişiklik yalnız 

müəyyən edilmiş ödənişlərdən ibarət pensiya planları çərçivəsində minimal ödənişləri həyata keçirməli olan 

müəssisələrə aid edildiyi üçün məhdud təsirə malikdir. Dəyişiklik həmçinin, minimal maliyyələşdirmə 

tələblərinin tətbiq edildiyi pensiya planları üzrə könüllü ödənişlər ilə bağlı 14 saylı BMHŞK-nin nəzərdə 

tutulmayan nəticələrini aradan qaldırır.  Bank  bu  dəyişikliklərin onun maliyyə hesabatlarına  əhəmiyyətli 

dərəcədə təsir edəcəyini gözləmir. 

MHBS-ni ilk dəfə  qəbul edən müəssisələrin 7 saylı MHBS-yə uyğun olaraq müqayisəli məlumatları 

açıqlamaq tələbindən məhdud həcmdə azad edilməsi – 1 saylı MHBS-yə Dəyişiklik (1 iyul 2010-cu il və 

ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir). Bu dəyişiklik MHBS-ni ilk dəfə qəbul edən 

müəssisələri 2009-cu ilin mart ayında 7 saylı MHBS “Maliyyə Alətləri: Məlumatların Açıqlanması” Standartına 

edilmiş dəyişikliklərə uyğun olaraq müqayisəli məlumatları açıqlamaq tələbindən azad edir. 1 saylı MHBS-yə 

edilmiş bu dəyişiklik MHBS-ni ilk dəfə  qəbul edən müəssisələri 7 saylı MHBS-yə edilmiş düzəlişləri tətbiq 

edərkən istifadə olunan eyni azadolmalar ilə təmin edir. Bank bu dəyişikliklərin onun maliyyə hesabatlarına 

hər hansı təsirini gözləmir. 

9 saylı MHBS, “Maliyyə Alətləri Hissə 1: Təsnifləşdirmə və Qiymətləndirmə”. 2009-cu ilin noyabr ayında 

dərc edilmiş 9 saylı MHBS 39 saylı MUBS-də maliyyə aktivlərinin təsnifləşdirilməsi və qiymətləndirilməsi 

bölmələrini  əvəz edir. Onun əsas fərqləri aşağıda göstərilir. 2010-cu ilin oktyabr ayında 9 saylı MHBS 

yenidən işlənmişdir. Yenidən işlənmiş 9 saylı MHBS maliyyə öhdəliklərinin təsnifləşdirilməsini və 

qiymətləndirilməsini əhatə edir. Bu Standartın əsas fərqləri aşağıda göstərilir: 

• Maliyyə aktivləri iki qiymətləndirmə kateqoriyasında təsnifləşdirilməlidir: ilkin qiymətləndirmədən sonra 

ədalətli dəyərlə qiymətləndirilən aktivlər və ilkin qiymətləndirmədən sonra amortizasiya edilmiş  dəyərlə 

qiymətləndirilən aktivlər. Təsnifləşdirmə ilə bağlı qərar ilkin uçot zamanı qəbul edilməlidir. Təsnifləşdirmə, 

müəssisənin maliyyə alətlərinin idarə edilməsi üzrə biznes modeldən və alət üzrə nağd pul axınlarının 

xüsusiyyətindən asılıdır.  



 


Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı 

31 dekabr 2010-cu il tarixinə Maliyyə Hesabatları üzrə Qeydlər 

 

 

 



20



Yeni Uçot Qaydaları (davamı) 

• Maliyyə aləti yalnız borc aləti olduqda ilkin qiymətləndirmədən sonra amortizasiya edilmiş  dəyərlə 

qiymətləndirilir. Eyni zamanda bu aktiv aşağıdakı  tələblərə cavab verməlidir: (i) müəssisənin biznes 

modelinin məqsədi aktivi saxlamaq yolu ilə onun yaratdığı nağd pul axınlarını əldə etməkdən ibarətdir və 

(ii) aktivin yaratdığı nağd pul axınları yalnız  əsas məbləği və faiz ödənişlərini  əks etdirir (yəni, maliyyə 

aləti yalnız ‘kreditin ən sadə xüsusiyyətlərinə’ malikdir). Bütün digər borc alətləri mənfəət və ya zərər 

vasitəsilə ədalətli dəyərlə qiymətləndirilməlidir.  

• Bütün 


pay 

alətləri ilkin qiymətləndirmədən sonra ədalətli dəyərlə qiymətləndirilməlidir. Satış üçün 

nəzərdə tutulan pay alətləri mənfəət və ya zərər vasitəsilə  ədalətli dəyərlə qiymətləndirilməli və  əks 

etdirilməlidir. Bütün digər pay qoyuluşları ilə bağlı  ədalətli dəyərlə yenidən qiymətləndirmə üzrə 

realizasiya edilməmiş  və realizasiya edilmiş  gəlir və  zərərlərin mənfəət və ya zərər kimi deyil, digər 

məcmu gəlirlər kateqoriyasında uçota alınması üçün ilkin uçot zamanı yekun seçim edilə bilər. Ədalətli 

dəyərlə yenidən qiymətləndirmə üzrə gəlir və xərclər mənfəət və ya zərərə aid edilmir. Bu seçim hər bir 

maliyyə aləti üçün fərdi qaydada tətbiq edilə bilər. Dividendlər, investisiya üzrə  gəlirləri  əks etdirdiyinə 

görə mənfəət və ya zərər hesabında göstərilməlidir.  

• Maliyyə öhdəliklərinin təsnifləşdirilməsi və qiymətləndirilməsi ilə bağlı 39 saylı MUBS-nin əksər tələbləri 

dəyişdirilmədən 9 saylı MHBS-yə köçürülmüşdür. Əsas dəyişiklik mənfəət və ya zərər vasitəsilə ədalətli 

dəyərdə qeydə alınan maliyyə öhdəlikləri kateqoriyasına aid edilmiş daxili kredit riski üzrə dəyişikliklərin 

effektinin müəssisələr tərəfindən digər məcmu gəlirlərin tərkibində açıqlanması tələbindən ibarətdir.  

 

9 saylı MHBS 1 yanvar 2013-cü il tarixindən məcburi şəkildə tətbiq edilir, lakin həmin standartın bu tarixdən 



əvvəl tətbiqinə icazə verilir. Hazırda Bank bu standartın tətbiqi nəticələrini, onun maliyyə hesabatlarına 

təsirini və tətbiq olunma tarixini nəzərdən keçirir. 



Məlumatların açıqlanması – Maliyyə aktivlərinin ötürülməsi – 7 saylı MHBS-yə Dəyişiklik (2010-cu ilin 

oktyabr ayında dərc edilmişdir və 1 iyul 2011-ci il və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə 

minir).  Bu dəyişiklik maliyyə aktivlərinin ötürülməsi zamanı yaranan riskin həcminə dair məlumatların əlavə 

açıqlanmasını tələb edir. Həmin dəyişiklik şirkətin balansında olan qarşı tərəfə ötürülmüş maliyyə aktivlərinin 

növləri üzrə aşağıdakı məlumatların açıqlanması tələbini əhatə edir: aktivlə bağlı risk və faydaların xarakteri

dəyəri və təsviri. Eyni zamanda istifadəçiyə aktivlə bağlı maliyyə öhdəliyinin həcmini, eləcə də maliyyə aktivi 

və onunla bağlı maliyyə öhdəliyi arasında qarşılıqlı  əlaqəni anlamaq imkanı yaradan məlumatların 

açıqlanması zəruridir. Aktivin uçotu dayandırıldıqda, lakin şirkətin hələ də müəyyən risklərə məruz qaldığı və 

ötürülmüş aktivlə bağlı müəyyən faydalar əldə etmək iqtidarında olduğu təqdirdə, belə riskin həcminin 

istifadəçiyə aydın olması üçün əlavə məlumatların açıqlanması tələb olunur. Hazırda Bank yenidən işlənmiş 

standartın onun maliyyə hesabatlarına təsirini qiymətləndirir. 

Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarının təkmilləşdirilməsi (2010-cu ilin may ayında dərc 

edilmişdir və 1 yanvar 2011-ci il tarixindən qüvvəyə minir). Təkmilləşdirmələr aşağıdakı standartlara və 

onlara dair şərhlərə edilmiş əsaslı dəyişikliklər və izahatlardan ibarətdir: yenidən işlənmiş 1 saylı MHBS-yə 

uyğun olaraq: (i) əvvəlki mühasibat qaydalarına uyğun olaraq hesablanmış balans dəyəri əsas vəsaitlər və 

qeyri-maddi aktivlər üzrə  hər bir maddənin  şərti hesablanmış  dəyəri kimi istifadə edilə bilər (əgər həmin 

maddə  əmsalların tənzimlənməsi tələbi ilə üzləşən  əməliyyatlarda istifadə edilmişdirsə) (ii) müəyyən 

hadısənin nəticəsində yaranmış yenidən qiymətləndirmə MHBS-yə uyğun hazırlanmış ilk maliyyə 

hesabatlarının əhatə etdiyi dövr ərzində baş verməsindən asılı olmayaraq, əsas vəsaitlərin şərti hesablanmış 

dəyəri kimi istifadə oluna bilər və (iii) MHBS-ni ilk dəfə tətbiq edən müəssisələr MHBS-yə uyğun birinci aralıq 

hesabatı ilə MHBS-yə uyğun birinci maliyyə hesabatları arasındakı müddət ərzində öz uçot siyasətinə və 1 

saylı MHBS-də  nəzərdə tutulan istisnalara dəyişiklik edərsə, həmin dəyişiklikləri izah etməlidir; yenidən 

işlənmiş 3 saylı MHBS-yə uyğun olaraq (i) mövcud iştirak paylarını  əks etdirməyən və müəssisənin 

likvidasiyası halında xalis aktivlərdə proporsional həcmdə pay əldə etmək hüququ verməyən nəzarət 

olunmayan iştirak payı ədalətli dəyərlə qiymətləndrilməlidir (MHBS-də başqa qiymətləndirmə üsulu nəzərdə 

tutulamdığı halda), (ii) müəssisələrin birləşməsi nəticəsində  dəyişdirilməmiş  və ya könüllü şəkildə 

dəyişdirilmiş  səhm  əsasında ödəniş  şərtlərinə dair tövsiyələrin verilməsi və (iii) yenidən işlənmiş 3 saylı 

MHBS-nin (2008-ci ilin yanvar ayında dərc edilmişdir) qüvvəyə mindiyi tarixdən  əvvəl baş vermiş 

müəssisələrin birləşməsi nəticəsində yaranan şərti ödənişlərin 3 saylı MHBS-nin əvvəlki versiyasının 

tələblərinə uyğun olaraq nəzərə alınması göstərilməlidir; yenidən işlənmiş 7 saylı MHBS məlumatların 

açıqlanması sahəsində  bəzi tələbləri dəqiqləşdirir, o cümlədən (i) maliyyə risklərinin xarakteri və  səviyyəsi 

barədə  məlumatının keyfiyyət və  kəmiyyət acıqlamalarının qarşılıqlı  əlaqəsinə xüsusi diqqət yetirilir (ii) 

şərtlərinə yenidən baxılmış  və  əks təqdirdə vaxtı keçmiş  və ya dəyərsizləşmiş maliyyə aktivlərinin balans 

dəyərinin açıqlanması tələb olunmur (iii) girov təminatının ədalətli dəyəri ilə bağlı məlumatların açıqlanması 

tələbi onun maddi təsirinin açıqlanmasına dair daha ümumi tələb ilə əvəzləşdirilmişdir; (iv) müəssisənin 

 



Yüklə 1,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   33




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə