Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı
31 dekabr 2010-cu il tarixinə Maliyyə Hesabatları üzrə Qeydlər
21
6
Yeni Uçot Qaydaları (davamı)
hesabat dövrü ərzində əldə edilmiş məbləği yox, hesabat tarixinə istifadə hüququndan məhrum edilmiş girov
təminatının məbləğini açıqlaması aydınlaşdırılır; yenidən işlənmiş 1 saylı MUBS səhmdar
kapitalındadəyişikliklər haqqında hesabatın təqdim edilməsi və məzmunu ilə bağlı tələbləri əks etdirir (Bank
bu dəyişikliyi vaxtında əvvəl qəbul etmişdir); yenidən işlənmiş 27 saylı MUBS (2008-ci ilin yanvar ayında
edilmiş dəyişiklikləri nəzərə alaraq) bu standarta edilmiş dəyişikliklər nəticəsində 27 saylı MUBS, 28 saylı
MUBS və 31 saylı MUBS standartlarında yaranan dəyişikliklər ilə bağlı keçid qaydalarını aydınlaşdırır;
yenidən işlənmiş 34 saylı MUBS-də yığcam aralıq maliyyə hesabatlarında açıqlanmalı olan əhəmiyyətli
hadisələr və əməliyyatlara dair əlavə nümunələr, o cümlədən ədalətli dəyərlə qiymətləndirmə iyerarxiyasının
səviyyələri arasında yerdəyişmələr, maliyyə aktivlərinin təsnifatındakı dəyişikliklər və ya müəssisənin maliyyə
alətlərinin ədalətli dəyərinə təsir göstərən faəliyyət şəraiti və iqtisadi vəziyyətdəki dəyişikliklər əks etdirilir; və
yenidən işlənmiş 13 saylı BMHŞK emükafatlandırma ilə bağlı ödənişlərin ədalətli dəyərinin
qiymətləndirilməsi üsulunu müəyyənləşdirir. Bank 5 saylı Qeyddə göstərildiyi kimi bu dəyişikliklərin onun
maliyyə hesabatlarına əhəmiyyətli dərəcədə təsir edəcəyini gözləmir.
Əsas aktivlərin balans dəyərinin ödənilməsi – 12 saylı MUBS-yə Dəyişiklik (2010-cu ilin dekabr ayında
dərc edilmişdir və 1 yanvar 2012-ci il və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir). Bu
dəyişiklik ədalətli dəyərlə uçota alınan investisiya mülkiyyətinin dəyərinin satış hesabına tam şəkildə
ödənilməsi ilə bağlı təkzib edilməz ehtimal irəli sürür. Həmin ehtimal investisiya mülkiyyətinin satış
nəticəsində deyil, onun müəyyən dövr ərzində istifadə edilməsi nəticəsində praktiki olaraq bütün iqtisadi
faydaların əldə edilməsinə yönəldilən biznes modeli çərçivəsində saxlanıldığı halda təkzib edilir. 16 saylı
MUBS-yə uyğun olaraq yenidən qiymətləndirmə modeli ilə qiymətləndirilən amortizasiya edilməyən aktivlərlə
bağlı analoji məsələləri nəzərdə tutan Şərhlər üzrə Daimi Komitənin (ŞDK) 21 saylı Şərhi “Mənfəət Vergisi -
Yenidən Qiymətləndirilmiş Amortizasiya Edilməyən Aktivlərin Ödənilməsi” ədalətli dəyərlə qiymətləndirilən
investisiya mülkiyyətinin 12 saylı MUBS-dən çıxarılmasından sonra bu standarta daxil edilmişdir.
Hiperinflyasiya iqtisadiyyatı və MHBS-ni ilk dəfə qəbul edən müəssisələr üçün dəqiq müəyyən
edilmiş tarixlərin ləğv edilməsi – 1 saylı MHBS-yə Dəyişiklik (2010-cu ilin dekabr ayında dərc edilmişdir
və 1 iyul 2011-ci il və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir). Hiperinflyasiya ilə bağlı
olan hazırkı dəyişiklik müəyyən müddət ərzində hiperinflyasiya iqtisadiyyatı şəraitində fəaliyyət göstərən
müəssisənin MHBS-yə uyğun maliyyə hesabatlarının təqdimatını bərpa etdiyi və ya belə hesabatları ilk dəfə
təqdim etdiyi hallar üçün əlavə istisna yaradır. Bu istisna müəssisələrə aktiv və öhdəlikləri ədalətli dəyərlə
qiymətləndirmək və MHBS-yə uyğun hazırlanmış açılış maliyyə vəziyyəti haqqında hesabatda həmin aktiv və
öhdəliklərin ədalətli dəyərini təxmin edilən dəyər qismində istifadə etmək imkanı yaradır.
Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları Şurası (MUBSŞ) maliyyə aktivləri və öhdəlikləri ilə bağlı bir
istisna və bir azadetmə üzrə müəyyən edilmiş tarixlərə istinadların aradan qaldırılması məqsədilə 1 saylı
MHBS-yə dəyişikliklər etmişdir. Birinci dəyişikliyə əsasən MHBS-ni ilk dəfə qəbul edən müəssisələr uçotun
dayandırılması ilə bağlı MHBS-nin tələblərini 1 yanvar 2004-cü il tarixindən deyil, perspektiv olaraq MHBS-yə
keçid tarixindən yerinə yetirməlidir. İkinci dəyişiklik ədalətli dəyəri ilkin uçot zamanı qiymətləndirmə
metodlarının vasitəsilə müəyyən edilən maliyyə aktivləri və öhdəliklərinə aiddir və müvafiq metodun 25
oktyabr 2002-ci il tarixindən və ya 1 yanvar 2004-cu il tarixindən deyil, perspektiv olaraq MHBS-yə keçid
tarixindən tətbiq edilməsinə icazə verir. Bu, MHBS-ni ilk dəfə qəbul edən müəssisələrin MHBS-yə keçid
tarixindən əvvəlki dövrlər üçün bəzi maliyyə aktiv və öhdəliklərinin ədalətli dəyərini ilkin uçot zamanı
müəyyən etməyəcəyini bildirir. Həmin dəyişiklikləri əks etdirən düzəlişlər də 9 saylı MHBS-yə daxil edilmişdir.
Bank bu dəyişikliklərin onun maliyyə hesabatlarına əhəmiyyətli dərəcədə təsir edəcəyini gözləmir.
Yuxarıda qeyd olunan yeni standartlar və şərhlərin Bankın maliyyə hesabatlarına əhəmiyyətli təsiri
gözlənilmir.
7 Pul
Vəsaitləri və Onların Ekvivalentləri
Min Azərbaycan Manatı ilə
31/12/2010 31/12/2009
Nağd pul
105,849 105,207
Qeyri-rezident kredit təşkilatlarında yerləşdirilmiş vəsaitlər
3,657,606 2,882,237
Cəmi pul vəsaitləri və onların ekvivalentləri
3,763,455 2,987,444
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı
31 dekabr 2010-cu il tarixinə Maliyyə Hesabatları üzrə Qeydlər
22
7 Pul
Vəsaitləri və Onların Ekvivalentləri (davamı)
31 dekabr 2010-cu il tarixinə pul vəsaitləri və onların ekvivalentlərinə beynəlxalq miqyasda tanınmış İqtisadi
Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı (“İƏİT”) daxil olan iki ölkənin bankında yerləşdirilmiş 3,335,107 min AZN
məbləğində vəsait daxildir (31 dekabr 2009-cu il: beynəlxalq miqyasda tanınmış İƏİT-yə daxil olan iki ölkənin
bankında yerləşdirilmiş 2,820,164 min AZN).
31 dekabr 2010-cu il tarixinə pul vəsaitləri və onların ekvivalentlərinin kredit keyfiyyətinə görə təhlili aşağıdakı
cədvəldə Standard and Poor’s, Fitch Ratings və Moody’s agentliklərinin təyin etdiyi reytinqlərin ən aşağı
olanı üzrə göstərilir:
Min Azərbaycan Manatı ilə
Qeyri-rezident
kredit
təşkilatlarında
yerləşdirilmiş
vəsaitlər
Cəmi
Vaxtı keçməmiş və dəyərsizləşməmiş
- AAA reytinqli
3,205,276 3,205,276
- AA- reytinqindən AA+ reytinqinə qədər 229,262
229,262
- A- reytinqindən A+ reytinqinə qədər 223,068
223,068
Cəmi pul vəsaitləri və onların ekvivalentləri,
nağd pul çıxılmaqla
3,657,606 3,657,606
31 dekabr 2009-cu il tarixinə pul vəsaitləri və onların ekvivalentlərinin kredit keyfiyyətinə görə təhlili aşağıdakı
cədvəldə Standard and Poor’s, Fitch Ratings və Moody’s agentliklərinin təyin etdiyi reytinqlərin ən aşağı
olanı üzrə göstərilir:
Min Azərbaycan Manatı ilə
Qeyri-rezident
kredit
təşkilatlarında
yerləşdirilmiş
vəsaitlər
Cəmi
Vaxtı keçməmiş və dəyərsizləşməmiş
- AAA reytinqli
2,874,195 2,874,195
- AA- reytinqindən AA+ reytinqinə qədər 6,035
6,035
- A- reytinqindən A+ reytinqinə qədər 66
66
- Reytinqsiz
1,941 1,941
Cəmi pul vəsaitləri və onların ekvivalentləri,
nağd pul çıxılmaqla
2,882,237 2,882,237
Aşağıda pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabata daxil edilməyən və pul vəsaitləri və onların
ekvivalentlərinin istifadəsini tələb etməyən maliyyələşdirmə əməliyyatı göstərilmişdir:
Min Azərbaycan Manatı ilə
31/12/2010 31/12/2009
Nağdsız şəkildə maliyyələşdirmə əməliyyatları
Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin borc öhdəliyi formasında
kapital qoyuluşu
- 209,517
Nağdsız şəkildə maliyyələşdirmə əməliyyatları
- 209,517
2009-cu ildə Bankın nağdsız şəkildə həyata keçirdiyi əməliyyat Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin
nominal dəyəri 255,400 min AZN olan faiz hesablanmayan borc öhdəliyi formasında kapital qoyuluşu ilə
təmsil olunmuşdur. 22 saylı Qeydə baxın.
Pul vəsaitləri və onların ekvivalentlərinin faiz dərəcəsi, valyuta və coğrafi təhlili 27 saylı Qeyddə göstərilir.