Microsoft Word cbar ifrs fs 311210 aze signed
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı
Yüklə 1,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı 31 dekabr 2010-cu il tarixinə Maliyyə Hesabatları üzrə Qeydlər
- Pul vəsaitləri və onların ekvivalentləri.
- Ticarət qiymətli kağızları.
- Kreditlər və debitor borcları.
- Amortizasiya edilmiş dəyərlə tanınan maliyyə aktivlərinin dəyərsizləşməsi.
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı 31 dekabr 2010-cu il tarixinə Maliyyə Hesabatları üzrə Qeydlər
8 3 Əsas Uçot Prinsiplərinin Xülasəsi (davamı) Bank aktivdən pul vəsaitləri axınını almaq hüququnu ötürmüş və aktiv üzrə, demək olar ki, bütün risk və səmərələri nə ötürməmiş, nə də onları özündə saxlamamışdırsa, aktiv, Bankın həmin aktivdə davam edən iştirakı müqabilində əks etdirilir. Ötürülmüş aktiv üzrə zəmanət formasında aktivdə iştirakın davam etməsi aktivin ilkin balans dəyəri ilə Bankdan tələb oluna biləcək maksimal ödəniş məbləğindən az olanı ilə ölçülür. Aktivdə iştirak, ötürülmüş aktiv üzrə yazılı və/və ya satın alınmış opsion (o cümlədən ödənişlər netto-əsasla aparılan opsion və ya analoji alət) formasında davam edirsə, Bankın davam edən iştirakının həcmi Bankın geri ala bildiyi keçirilmiş aktivin dəyəridir. Lakin ədalətli dəyərlə qiymətləndirilən aktiv üzrə yazılı put-opsionu (o cümlədən ödənişlər netto-əsasla aparılan opsion və ya analoji alət) istisna təşkil edir və bu halda Bankın davam edən iştirakının həcmi, ötürülən aktivin ədalətli dəyəri və opsionun icra qiymətindən az olanı ilə məhdudlaşır.
pul vəsaitlərinin əvvəlcədən məlum olan məbləğinə asan çevrilə bilən və dəyərin cüzi dəyişməsi kimi riskə məruz qalan qoyuluşlardır. Pul vəsaitləri və onların ekvivalentlərinə xarici valyutada olan nağd vəsaitlər, xatirə sikkələri, müxbir hesabların bloklaşdırılmamış qalıqları, həmçinin overnayt depozitləri də daxil olmaqla 3 ay və ya daha az ödəniş müddətinə malik olan depozitlər daxildir. Pul vəsaitləri və onların ekvivalentləri amortizasiya edilmiş dəyərlə əks etdirilir. Ticarət qiymətli kağızları. Ticarət qiymətli kağızları qiymətlər və ya ticarət marjasında qısamüddətli dəyişikliklər hesabına mənfəət əldə etmək məqsədilə alınmış və yaxud qısamüddətli mənfəətin əldə edilməsi üçün faktiki olaraq istifadə edilən portfelin bir hissəsini təşkil edən maliyyə aktivləridir. Bank qiymətli kağızları aldıqdan sonra onları qısa müddət ərzində (yəni, bir ay ərzində) satmaq niyyətində olarsa, həmin qiymətli kağızları satış üçün nəzərdə tutulan qiymətli kağızlar kimi təsnifləşdirir. Satış üçün nəzərdə tutulan qeyri- törəmə maliyyə aktivi yaxın zamanlarda satılmaq məqsədilə saxlanılmadıqda, Bank həmin aktivi mənfəət və ya zərər vasitəsilə ədalətli dəyərlə qiymətləndirilən maliyyə aktivləri kateqoriyasından çıxara bilər. Kreditlər və debitor borcları kateqoriyasına aid olmayan maliyyə aktivləri yalnız qeyri-adi xarakter daşıyan və yaxın gələcəkdə təkrarlanması az ehtimal olunan hadisə ilə bağlı yaranan nadir hallarda mənfəət və ya zərər vasitəsilə ədalətli dəyərlə əks etdirilən maliyyə aktivləri kateqoriyasından çıxarıla bilər. Bank, kreditlər və debitor borcları anlayışına cavab verən maliyyə aktivlərini yaxın gələcəkdə və ya ödəmə müddətinədək saxlamaq niyyətində olduqda, həmin aktivlər yenidən təsnifləşdirilə bilər. Ticarət qiymətli kağızları ədalətli dəyərdə əks etdirilir. Ticarət qiymətli kağızları üzrə qazanılmış faizlər il üzrə məcmu gəlir haqqında hesabatda faiz gəlirləri kimi qeydə alınır. Ədalətli dəyərdəki dəyişikliklərin bütün digər komponentləri, eləcə də uçotdan silinmə nəticəsində yaranan mənfəət və ya zərər, məcmu gəlir haqqında hesabatda yarandığı dövrdə satış üçün nəzərdə tutulan qiymətli kağızlar üzrə xalis mənfəət və ya zərər kimi qeydə alınır.
dövr etməyən, müəyyən və ya müəyyən edilə bilən ödənişli qeyri-törəmə maliyyə aktivləridir. Onlar dərhal və ya qısa müddətdə satılmaq üçün nəzərdə tutulmur və ticarət qiymətli kağızları və ya satıla bilən investisiya qiymətli kağızları kimi təsnif edilmir. Kreditlər və debitor borcları effektiv faiz dərəcəsi metodundan istifadə etməklə amortizasiya edilmiş dəyərlə əks etdirilir. Kreditlər və debitor borclarının tanınmasının dayandırılması və ya dəyərsizləşməsi, həmçinin amortizasiyası nəticəsində yaranan mənfəət və ya zərər hesabat ilinin mənfəət və ya zərərində tanınır..
uçotundan sonra baş vermiş bir və ya bir neçə halın (“zərər halları”) nəticəsində yaranmış və etibarlı şəkildə təxmin edilə bilən maliyyə aktivi və ya maliyyə aktivləri qrupu üzrə daxil olacaq pul vəsaitlərinin məbləğinə və ya dövrünə təsir göstərən dəyərsizləşmə üzrə zərərlər il üzrə mənfəət və ya zərərə aid edilir. Ayrıca qiymətləndirilən maliyyə aktivi (əhəmiyyətindən asılı olmayaraq) ilə əlaqədar dəyərsizləşmə üzrə zərərin baş verməsinə dair Bankda obyektiv dəlil olmadıqda, həmin aktiv analoji kredit riskinə malik olan maliyyə aktivləri qrupuna aid edilir və dəyərsizləşməyə görə birlikdə qiymətləndirilir. Maliyyə aktivinin dəyərsizləşməsi məsələsinə baxarkən Bankın nəzərə aldığı əsas amillər həmin aktivin vaxtı keçmiş statusu və hər hansı girov təminatının realizasiya oluna bilməsidir.
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı 31 dekabr 2010-cu il tarixinə Maliyyə Hesabatları üzrə Qeydlər
9 3 Əsas Uçot Prinsiplərinin Xülasəsi (davamı) Dəyərsizləşmə üzrə zərərin baş verməsinə dair obyektiv əlamətlərin mövcud olmasını müəyyən edən əsas meyarlar aşağıda göstərilir: - hər hansı ödənişin doxsan gündən artıq gecikdirilməsi və bu zaman gecikdirilmiş ödənişin hesablaşma sistemlərindəki gecikmə ilə izah edilə bilməməsi; - borcalanın əhəmiyyətli maliyyə çətinlikləri ilə üzləşməsi və bunun Bankın borcalan haqqında maliyyə məlumatları ilə təsdiqlənməsi; - borcalanın müflisləşməsi və ya onun maliyyə strukturunun yenidən təşkil edilməsi riskinə məruz qalması; - borcalanın kredit reytinqinin aşağı düşməsi; - müqavilənin ilkin şərtlərinin pozulması; və ya - borcalana təsir göstərən milli və ya yerli iqtisadi şəraitin dəyişməsi nəticəsində onun ödəniş statusunda mənfi dəyişikliklərin baş verməsi; Aktivlər üçün dəyərsizləşmə üzrə zərərlərin kollektiv şəkildə qiymətləndirilməsi məqsədilə maliyyə aktivləri Bankın daxili kredit reytinqləri sistemi əsasında qruplara bölünür və bu zaman aktivin növü, iqtisadi sektoru, coğrafi mövqeyi, girovun növü, ödəniş vaxtının keçib-keçməməsi və digər müvafiq amillər kimi kredit riskinin xüsusiyyətləri nəzərə alınır. Dəyərsizləşməyə qarşı məcmu şəkildə qiymətləndirilən maliyyə aktivləri qrupundakı pul vəsaitlərinin gələcək hərəkəti, həmin aktivlərlə bağlı müqavilə üzrə pul vəsaitlərinin hərəkətinə, keçmişdə baş vermiş zərər halları nəticəsində yaranacaq vaxtı keçmiş borcların həcminə dair rəhbərlikdə mövcud olan statistikaya və vaxtı keçmiş borcların geri qaytarılması nailiyyətinə əsasən müəyyən edilir. Keçmiş dövrlərə təsir göstərməyən cari şəraitin təsirini əks etdirmək və cari dövrdə mövcud olmayan keçmiş hadisələrin təsirini aradan qaldırmaq məqsədilə, keçmiş illərin statistikası müşahidə edilə bilən cari məlumatlara əsasən tənzimlənir. Qiymətləndirilmiş gələcək pul vəsaitləri axınının cari dəyəri maliyyə aktivinin ilkin effektiv faiz dərəcəsi ilə diskontlaşdırılır. Kredit dəyişən faiz dərəcəsi ilə verilmişdirsə, dəyərsizləşmə zərərinin ölçülməsi üçün diskontun dərəcəsi, cari effektiv faiz dərəcəsi olacaqdır. Girov qoyulmuş maliyyə aktivləri üzrə qiymətləndirilmiş gələcək pul vəsaitləri hərəkətinin cari dəyərinin hesablanması, girov aktivinin özgəninkiləşdirilməsinin mümkün olub-olmamasından asılı olmayaraq, girovun alınması və satılması ilə bağlı məsrəflər çıxılmaqla girov aktivinin özgəninkiləşdirilməsindən irəli gələn pul vəsaitlərinin hərəkətini əks etdirir. İmkan yarandıqda Bank girova yiyələnmək əvəzinə amortizasiya edilmiş dəyərlə uçota alınan maliyyə aktivlərini dəyişdirməyə çalışır. Buna müqavilə ilə nəzərdə tutulmuş ödəniş müddətlərinin uzadılması və yeni şərtlərin razılaşdırılması daxildir. Yeni şərtlər müəyyən edildiyi təqdirdə, kredit vaxtı ötmüş hesab olunmur. Bütün meyarların qarşılanması və gələcək ödənişlərin mümkünlüyündən əmin olmaq məqsədilə Bank rəhbərliyi restrukturizasiya edilmiş kreditləri daim nəzərdən keçirir. Amortizasiya edilmiş dəyərlə uçota alınan dəyərsizləşmiş maliyyə aktivi ilə bağlı şərtlərə yenidən baxılarsa və ya bu şərtlər borcalanın və yaxud borcverənin maliyyə vəziyyətindəki çətinliklərə görə dəyişərsə, dəyərsizləşmənin uçotu şərtlərin dəyişməsindən əvvəlki effektiv faiz dərəcəsinə əsaslanır. Aktivin balans dəyərini effektiv faiz dərəcəsilə diskont edilmiş gələcək pul vəsaitləri hərəkətinin cari dəyərinə (kreditlər üzrə baş verməmiş gələcək zərərlər istisna olmaqla) silmək üçün aktivlər üçün dəyərsizləşmə üzrə zərərlər ehtiyat hesablarında qeydə alınır. Girov qoyulmuş maliyyə aktivi üzrə təxmin edilən gələcək pul vəsaitləri hərəkətinin cari dəyərinin hesablanması girovun əldə edilməsi və satılması xərcləri çıxılmaqla, girov nəticəsində yarana bilən (girovun olub-olmaması ehtimal edildikdə) pul vəsaitlərinin hərəkətini əks etdirir. Dəyərsizləşmə üzrə zərərin məbləği sonrakı dövrdə baş vermiş hadisəyə görə azalarsa və həmin azalma obyektiv olaraq zərərin qeydə alınmasından sonra baş vermiş hadisəyə (məsələn, borcalanın kredit reytinqinin artması kimi) aid edilərsə, əvvəl qeydə alınmış dəyərsizləşmə üzrə zərər il üzrə mənfəət və ya zərər hesabına yaradılmış ehtiyata düzəliş etməklə bərpa edilir. Aktivlər qaytarıla bilmədikdə onlar, aktivin və ya onun hissəsinin bərpa olunması üçün bütün zəruri prosedurların tamamlanmasından və zərərin məbləğinin müəyyən edilməsindən sonra müvafiq zərər ehtiyatından silinir. Əvvəllər silinmiş məbləğlərin bərpa edilməsi il üzrə mənfəət və ya zərərdə dəyərsizləşmə üzrə zərərin azaldılması kimi uçota alınır.
Yüklə 1,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|