Audit layihəsinin maliyyə dəstəyi ACĐ-YF tərəfindən həyata keçirilmişdir
14
3.1.1. Öhdəlik:
"Ekoloji və sosial idarəetmə sistemi (ESĐS) üzrə təlimat kitabçası"nda (Podratçının təlimi. Bənd
6.3.2.2.) qeyd edilir ki, «tikinti podratçıları layihənin bütün işçi heyəti üçün nəzərdə tutulmuş 2
günlük təlimatlandırma kursu işləyib hazırlamışdır»
Müşahidə:
Mədəni Đrsin Menecmenti Planında podratçı haqqında heç bir öhdəlik verilmədiyi halda ESĐS
sənədində deyilir ki, podratçı təlimatlandırma kursu işləyib hazırlamışdır. Audit zamanı təlim
məşğələlərinin keçirilməsi haqda sübutlar təqdim edildi. Lakin podratçının hazırladığı 50
səhifəlik təlimatlandırma kursunun cəmi 2 səhifəsi arxeoloji məlumatlara aid olmaqla bu sahəni
tam əhatə etməmişdir.
Təhlil:
Arxeologiya sahəsində işçi heyətinin aldığı məlumatlar qazıntı işləri zamanı arxeoloji tapıntıların
üzə çıxarılması ilə bağlı zəruri fəaliyyətlərin tam səviyyədə yerinə yetirilməsi üçün kifayət
etməmişdir. 2005-ci ildə podratçının fəaliyyəti zamanı Ağstafa rayonu Qıraq-Kəsəmənli kənd
qəbristanlığının zədələnməsi faktı buna misal ola bilər. Bu da KĐV-də BTC/SCP-nin uyğun
fəaliyyəti haqqında ziddiyyətli fikirlərin səslənməsinə səbəb olmuşdur.
Tövsiyə:
Gələcək fəaliyyətində Podratçının işləyib hazırladığı təlimatlandırma kursunda arxeoloji
məlumatlara aid sahəni daha geniş əhatə etməsi tövsiyə olunur.
3.1.2. Öhdəlik:
"Ekoloji və sosial idarəetmə sistemi (ESĐS) üzrə təlimat kitabçası"na əsasən «Layihənin tikinti
mərhələsi ərzində podratçının həyata keçirdiyi fəaliyyətlər Podratçıya Nəzarət Planlarıdır. Bu
planlar mənbə sənədlərindəki bütün öhdəliklərin aydın başa düşülməsini və çatdırılmasını təmin
etmək üçün BTC Co. Şirkəti tərəfindən işlənib hazırlanmışdır» (Podratçının fəaliyyətinə operativ
nəzarət. Bənd 6.3.6.1.).
Müşahidə:
Podratçıya nəzarət planı təqdim edilmədi.
Təhlil:
"Ekoloji və sosial idarəetmə sistemi (ESĐS) üzrə təlimat kitabçası"nda qeyd edilən Podratçıya
Nəzarət Planına rast gəlinmədi.
Tövsiyə:
Podratçıya Nəzarət Planının tərtib edilməsini zəruri hesab etdiyimizdən gələcək layihələrdə bu
məsələnin nəzərə alınmasını tövsiyə edirik.
3.1.3. Öhdəlik:
"Ekoloji və sosial idarəetmə sistemi (ESĐS) üzrə təlimat kitabçası"nda qeyd edilir ki, «Audit
proqramı üç əsas fəaliyyətdən ibarətdir:
Podratçının özünü təftiş etməsi;
Podratçının BTC tərəfindən auditi;
Xarici auditlər (ESĐS auditi. Bənd 6.4.4.1.).
Müşahidə:
Podratçının BTC/SCP tərəfindən auditi aparılmışdır. BTC-nin məsul işçiləri bildirirlər ki, mədəni
irsin idarəetməsi podratçının vəzifələrinə daxil deyil, onlar özləri bu sahəyə nəzarət edirlər və bu
Audit layihəsinin maliyyə dəstəyi ACĐ-YF tərəfindən həyata keçirilmişdir
15
səbəbdən CCĐC-ni mədəni irsin qorunmasına dair audit etməyə ehtiyac yoxdur. Lakin bu
dəyişikliklər haqda heç bir sənəd təqdim olunmadı. Yalnız «Oksford Arxeoloji» təşkilatı
tərəfindən xarici audit aparılmışdır. Podratçının özünü təftiş sənədlərinə isə rast gəlinmədi.
Uyğunsuzluq:
Götürülmüş öhdəliyə əsasən podratçının özünü təftiş etməsi nəzərdə tutulduğu halda (bənd
6.4.4.) bu fəaliyyət həyata keçirilməmişdir.
Tövsiyə:
Mədəni irsin qorunması sahəsi mühüm və həssas bir sahə olduğundan bu sahədə özünü təftiş
mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Gələcək fəaliyyətində Podratçı bu faktı nəzərə almalıdır.
3.1.4. Öhdəlik:
ƏMSSTQ sənədində Qobustan Dövlət Tarixi Bədii Qoruğu ilə birlikdə mədəni irsin mühafizəsi
üzrə strateji plan hazırlanacağı qeyd edilmişdir.
Müşahidə:
Sənəd hələ də hazırlanıb başa çatdırılmamışdır. Görüş zamanı bu halın Qobustan Dövlət Tarixi
Bədii Qoruğu rəhbərliyində də təəssüf doğurduğu qeyd edildi.
Təhlil:
ƏMSSTQ sənədində Qobustan Dövlət Tarixi Bədii Qoruğu ilə birlikdə mədəni irsin mühafizəsi
üzrə strateji plan hazırlanacağı qeyd edilməsinə baxmayaraq, sənəd hələ də hazırlanmamışdır.
Tövsiyə:
Mədəni irsin mühafizəsi üzrə strateji planın hazırlanması işi sürətləndirilməlidir.
3.2. CQBK-nin Mədəni Đrsin Qorunması Sahəsindəki Öhdəliklərinin Đcrasının Auditi
Bu sahədəki fəaliyyətlərin və götürülmüş öhdəlikləin icrasının auditi məqsədi ilə Qobustan
Dövlət Tarixi Bədii Qoruğuna səfər edilmişdir.
Məlumdur ki, boru kəmərinin bir hissəsi bəşəri əhəmiyyətli tarixi abidənin - Qobustan Dövlət
Tarixi Bədii Qoruğunun ərazisinin (kəmərin 900 metrlik hissəsi Qoruğun 400 m dərinliyinə daxil
olur) yaxınlığından keçir. BTC/CQBK bu sahədə götürdüyü öhdəliyə əsasən Qoruğa olan təsiri
öz imkanları daxilində minimuma endirməyə çalışmışdır.
3.2.1. Öhdəlik:
CQBK-nin Mədəni Đrsin Qorunması üzrə 647-ci (650) öhdəliyə əsasən «Boru kəmərinin
marşrutu Qobustan Mədəni Qoruğuna mümkün qədər yaxın, kifayət qədər təsirə məruz qalmış
sahədən və arxeoloji əhəmiyyət kəsb edən məlum ərazilərdən kənardan keçməklə çəkilmişdir.
Hər hansı arxeoloji tapıntıların olub-olmamasını müəyyən etməkdən ötəri bu ərazidə sınaq
xəndəklər qazılacaq və Mədəni Đrsin Đdarə olunması Planına (Bölmə 2a, Fon Məlumatı Qoşması)
müvafiq qaydada təsir səviyyəsinin aşağı salınması üçün strategiya işlənib hazırlanacaq»
Müşahidə:
Şirkətin arxeoloqları tikinti podratçısının əməkdaşları arasında təlimatlar keçirmişlər;
Şirkətin arxeoloqu işçilərin arxeoloji maarifləndirilməsi istiqamətində mühüm işlər görmüş,
arxeoloji tapıntılar əsasında hazırlanmış orijinal elektron təqdimatı əməkdaşlar arasında nümayiş
etdirilmişdir. Şirkətin arxeoloqunun bu yolda xüsusi xidməti qeyd edilir.