Audit layihəsinin maliyyə dəstəyi ACĐ-YF tərəfindən həyata keçirilmişdir
16
Təhlil:
Bu müsbət hal kimi qiymətləndirilir
3.2.2. Öhdəlik:
CQBK-nin Mədəni Đrsin Qorunması üzrə 206-cı (156) öhdəliyə əsasən «boru kəməri marşrutu
elə çəkilməlidir ki, mümkün olduqca məlum arxeoloji sahələrdən yan keçsin»;
ƏMSSTQ və MĐMP-da qeyd edilir ki, CQBK öz üzərinə mədəni irsə ola biləcək mənfi təsirlərin
minimuma endirilməsi və müsbət təsirlərin isə gücləndirilməsi öhdəliyini götürmüşdür.
Müşahidə:
BTC götürdüyü öhdəliyə əsasən Qoruğa olan təsiri öz imkanları daxilində minimuma endirməyə
çalışmışdır. Lakin buna tam nail ola bilməmişdir. Nəticədə çəkilmiş kəmər Qobustan Dövlət
Tarixi Bədii Qoruğu ərazisinin bir hissəsini ondan ayırmışdır; Kəmərin mühafizə xidməti qoruq
mütəxəssislərinin əraziyə daxil olmasına çətinlik yaradır; Bunun nəticəsində həmin ərazi qoruq
müdiriyyətinin nəzarətindən kənarda qalmışdır; Biz bu məsələni yoxlaya bilmədik. Havaların
yağışlı olması və səfər avtomobili «land-kruzer»in olmadığı əsas gətirilərək audit qrupunun bunu
yoxlamasına şirkətin işçiləri tərəfindən
imkan yaradılmadı. Bu səbəbdən
qoruq rəhbərliyinin
fikrini əsas götürürük.
Qoruq üçün fövqəladə hallar vəziyyəti üzrə plan hazırlanmayıb; Qoruq ərazisinin daha da
genişdəndiriləcəyini nəzərə alsaq bu problem bir qədər də kəskinləşə bilər.
Təhlil:
Düzgün planlaşdırılmanın olmaması nəticəsində borunin inşasından sonra qoruq ərazisi iki
hissəyə ayrılmış, bir hissə nəzarətsiz qalmışdır. Götürülmüş öhdəlik tam yerinə yetirilməmişdir.
Bu neqativ hal kimi qeyd edilir.
Tövsiyə:
Qoruq ərazisinin iki hissəyə ayrılaraq bir hissəsinin nəzarətdən kənarda qalmasına qarşı təcili
tədbirlər görülsün. Qobustan Dövlət Tarixi Bədii Qoruğunun bəşəri əhəmiyyət daşıdığını nəzərə
alaraq Qoruğa ola biləcək risklər müəyyənləşdirilsin, qiymətləndirilsin, sığorta məsələləri
araşdırılsın, fövqəladə hallar üçün strategiya hazırlansın.
3.2.3. Öhdəlik:
CQBK-nin Mədəni Đrsin Qorunması üzrə 214-cı (164) öhdəliyə əsasən «CQBK Ortaqları,
Qobustan Mədəni Qoruğunun idarə olunması planının işləyib hazırlamaq üçün Azərbaycan
Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi ilə birgə çalışır»
Müşahidə:
CQBK və Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin Abidələrin Đstifadəsi və Qorunması
Şöbəsi birgə məhsuldar fəaliyyət göstərir;
Götürülmüş müvafiq öhdəliklərin həyata keçirilməsi məqsədi ilə xüsusi komitə yaradılmışdır;
CQBK tərəfindən Qoruq işçiləri üçün 3 günlük treninq keçirilmişdir;
Qoruğa texniki yardım göstərilərək kompüter (1 ədəd), printer (1 ədəd) əvəzsiz olaraq
verilmişdir;
Hal-hazırda Qoruğun elektron-məlumat bazasının yaradılması üzərində işlər gedir;
Qoruğun veb-saytı yaradılmışdır;
Cari ilin sentyabr-oktyabr aylarına beynəlxalq konfrasın keçirilməsi planlaşdırılmışdır.
Təhlil:
Audit qrupu Qobustan qoruğu ilə işləri
müsbət hal kimi qiymətləndirir
Audit layihəsinin maliyyə dəstəyi ACĐ-YF tərəfindən həyata keçirilmişdir
17
Tövsiyə:
Qoruğun əməkdaşları bu müsbət təcrübəni inkişaf etdirməlidirlər.
3.2.4. Öhdəlik:
CQBK-nin Mədəni Đrsin Qorunması üzrə 208-cı (158) və 210 (160) – 212 (162)-ci öhdəliklərə
əsasən TZ üzrə tikinti işləri gedişində operativ arxeoloji nəzarət təmin ediləcək.
Müşahidə:
AMEA Arxeologiya Đnstitutunun əməkdaşları müsahibə zamanı qeyd etmişlər ki, onların ayrıca
nəqliyyat vasitəsi ilə təmin edilməməsi tikinti sahələrinə nəzarət və tədqitatlar zamanı problemlər
yaratmışdır.
Bu problem "Oksford Arxeoloci" tərəfindən aparılmış audit hesabatında da qeyd edilmiş, lakin
tədbir görülməmişdir.
Təhlil:
Ayrıca nəqliyyat təhkim edilmədiyindən arxeoloq-mütəxəssislərin sahədə fəaliyyətində
problemlər yaranmışdır.
Uyğunsuzluq:
CQBK-nin Mədəni Đrsin Qorunması üzrə 208-cı (158) və 210 (160) – 212 (162)-ci öhdəliklərin
yerinə yetirilməsi qənaətbəxcş olmamışdır.
Tövsiyə
Arxeoloji baxımdan zəngin ərazilərdəki gələcək fəaliyyətlərdə operativ arxeoloji nəzarətin
təmin edilməsi gücləndirilməlidir.
3.2.5. Öhdəlik:
CQBK-nin Mədəni Đrsin Qorunması üzrə 213-cü (163) öhdəlikdə qeyd edilir ki, «44 metrlik
dəhliz kənarında, lakin boru kəməri məhdudiyyət zonası daxilində, arxeoloji cəhətdən maraqlı
sahələr aşkar olunduqda, Arxeologiya Đnstitutu ilə araşdırma işləri üzrə xüsusi tədbirlər müzakirə
olunur»
Müşahidə:
Tovuzçay (KP378-377) ərazisində Arxeologiya Đnstitutunun əməkdaşlarının tövsiyəsi əsasında
44 metrlik zolaqdan kənarda, 60 m məsafədə arxeoloji tədqiqatlar aparılmışdır. Əvvəllər
fəhlələrin sayı 12 olmuş, tikintinin son mərhələlərində isə
57 nəfərədək artırılmışdır
Təhlil:
Şirkət götürdüyü öhdəliyə tam əməl etmişdir. Audit qrupu bunu müsbət hal kimi qiymətləndirir.
3.3. Mədəni Đrsin Qorunması Sahəsində Podratçı və Milli Tərəfdaşlar Arasında
Bağlanmış Müqavilələr üzrə Uyğun Öhdəliklərın Đcrasının Auditi
CCĐC. Götürülmüş öhdəliklərə uyğun olaraq şirkətdə mədəni irsin qorunması üzrə prosedurlar
mövcuddur. CCĐC şirkəti üzərinə götürdüyü öhdəliklərə ciddi yanaşmış, öz fəaliyyətini yuxarı
təşkilatın tələblərinə və beynəlxalq normalara uyğun şəkildə təşkil etmişdir. Belə ki, şirkət
işçiləri yalnız zəruri təlimlər keçdikdən sonra fəaliyyətə başlayırlar. Şirkət arxeoloji tapıntılar
barədə həftəlik hesabatlar hazırlayır. Lakin şirkət gündəlik tapıntıların qeydiyyatını aparmır.
Tapıntılar zamanı şirkət işi dayandırır və bu haqda müvafiq məsul şəxsə zəruri məlumatlar verir.
AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya Đnstitutu. AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya Đnstitutu bu
sahədə ölkənin aparıcı təşkilatı hesab olunur. Azərbaycan qanunvericiliyinə görə arxeoloji