Microsoft Word daromad va almashtirish samarasi doc

---

0 

 

O’ZBEKISTON  RESPUBLIKASI 

OLIY  VA  O’RTA  MAXSUS  TA’LIM  VAZIRLIGI 

ANDIJON  MASHINASOZLIK  INSTITUTI 

 

 

“Iqtisodiyot”  kafedrasi 

“Mikroiqtisodiyot”  fanidan 

 

KURS  ISHI 

 

Mavzu:  Daromad  va  almashtirish  samarasi 

 

Bajardi:  “Texnika”  fakulteti  “Iqtisodiyot”  yo’nalishi 

2 – kurs  2 – guruh  talabasi  Eraliyev  Ahrorbek 

 

Ilmiy  rahbar:  Ermatov I. 

---

1 

 

MUNDARIJA: 

Kirish . ………………………………………………………...  2 

Asosiy  qism: 

1.

 

Daromad – iste’mol  chizig’i. ..…………………………...4 

Engel  chiziqlari …………………………………………..6 

2.

 

Narx – iste’mol  chizig’i………………………..…………9 

3.

 

Normal,  past  sifatli  va  giffen  tovarlar  uchun  daromad  

va  almashtirish  samarasi……………………………………..12 

4.

 

Korxonalar    faoliyatida    daromad    va    almashtirish  

samarasining  qo’llanishi……………………………………...19 

Xulosa………………………………………………………....21 

Tayanch  atamalar……………………………………………..22 

Foydalanilgan  adabiyotlar……………………………………23

---

2 

 

Kirish 

O’zbekiston    mustaqillikka    erishgach,    bozor    iqtisodiyotini    tanladi    va  

bu    bu    butun    tizimning    o’zgarishiga    olib    keldi.    Ma’muriy  –  buyruqbozlik  

tizimidan  farqli  o’laroq,  endi  bozor,  talab  va  taklif  birinchi  o’ringa  chiqdi.  

Ishlab  chiqaruvchilar  tovarlarning  doimiy  tarzdagi  realizatsiyasini  ta’minlash  

uchun    bozordagi    talabni    kuzatib    borishlariga    to’g’ri    kelishini    anglab  

yetdilar.    Shunga    ko’ra,    iste’molchilarning    qaysi    vaqtda    qanday    tovar    va  

xizmatlarga  ehtiyoj  sezishi  endilikda  muhim  ahamiyat  kasb  eta  boshladi.   

Tovar    yoki    xizmatlarning    narxi    yoki    sifati    o’zgarganda    bozordagi  

talabning  qay  tarzda  o’zgarishini  anglab  olish  tadbirkorlarga  muvaffaqiyat  

olib    kelishi    iqtisodchilarga    va    ishlab    chiqaruvchilarga    ma’lum.    Ulardan  

tashqari    iste’molchilarning    daromadlari    o’zgarganda    tovar    va    xizmatlarga  

bo’lgan    talabning    o’zgarishi    ham    daromadga    ta’sir    etuvchi    muhim  

omillardan    biri    sifatida    e’tirof    etiladi.    Chunki    iste’mol    uchun    muhim  

tovarlar    (  un,    guruch,    yog’,    sabzavot    mahsulotlari    va    shu    kabilar)  

iste’molchilar    qanday    daromad    olgan    taqdirda    ham    sotib    olinadi.  

Daromadning    ortishi    ularning    miqdorini    ko’paytirishi    yoki    sifatliroq  

mahsulot    turlariga    almashtirishi    mumkin,    lekin    daromad    kamaygani    bilan  

talab   yo’qolib   qolmaydi.   Zeb – ziynat   buyumlari,  oliy   sifatli   qimmatbaho  

tovarlarni    sotib    olishuchun    daromadning    ma’lum    darajaga    yetishi    talab  

qilinadi. 

Prezidentimiz    Islom    Karimov    2013  –yil    yakunlari    va    2014  –  yilga  

belgilangan    ustuvor    yo’nalishlariga    bag’ishlangan    ma’ruzasida    aholi  

daromadlari  va  iste’mol  xarajatlariga  alohida  to’xtalib  o’tdi.   

“2013 – yilda  xalqimizning  real  daromadlari  16 %  ga  ortdi,  o’rtacha  

oylik,  ish  haqi,  pensiya  va  stipendiyalar  20,8 % ga  ko’paydi. 

2013  –  yilda    2000  –  yilga    nisbatan    aholimizning    iste’mol    xarajatlari  

9,5  barobar  ortganining  o’zi  ko’p  narsadan  dalolat  beradi.   

---

3 

 

So’nggi   paytlarda  jon   boshiga   to’g’ri    keladigan  eng   muhim    oziq  – 

ovqat    tovarlari    bo’yicha    iste’mol    hajmi    muttasil    ortib    bormoqda,    ayni  

vaqtda    nooziq  –  ovqat    mahsulotlarni    xarid    qilish    va    xizmatlar    uchun  

to’lanadigan  sarf – xarajatlar  miqdori  ham  sezilarli  ravishda  ko’paymoqda.” 

Yuqoridagilardan    kelib    chiqqan    holda    men    kurs    ishim    uchun  

“Daromad    va    almashtirish    samarasi”    mavzusini    tanladim.    Bu    mavzuda  

quyidagi  masalalarni  tahlil  qilishga  harakat  qildim: 

–  daromad – iste’mol   chizig’i 

–  narx – iste’mol  chizig’i 

–  Engel  chiziqlari 

 –    normal,    pastsifatli    va    giffen    tovarlar    uchun    daromad    va    almashtirish  

samarasi 

Bundan    tashqari    korxonalar    faoliyatida    daromad    va    almashtirish  

samarasining    qay    tarzda    qo’llanishi    ustida    ham    mulohazalar    yuritib,    bu  

orqali    korxonaning    kelgusi    natijalariga    qanday    ta’sir    ko’rsatishini  

o’rganishga  harakat  qildim. 

---

4 

 

DAROMAD – ISTE’MOL  CHIZIG’I 

   Daromadning   o‘zgarishi  byudjet  chizig‘ini  o‘ziga  parallel  ravishda  

siljishiga    olib    keladi,    nima    uchun    deganda,    narxlar    nisbati    o‘zgarmaydi.  

Daromad  oshganda,  byudjet chizig‘i  o‘ngga - yuqoriga  siljiydi,  kamayganda  

pastga  –  chapga    siljiydi.    Xuddi    shunday  siljishlar    ne'matlar    narxi    bir    xil  

o‘zgarganda    ham      sodir    bo‘ladi.    Narxlarning    pasayishi  real    daromadni  

oshiradi,  natijada  byudjet  chizig‘i  o‘ngga - yuqoriga  siljiydi.  Xuddi shunday  

narxlarning    o‘sishi,    real    daromadni    kamaytiradi    -    byudjet    chizig‘i  pastga-

chapga  siljiydi.  Real  daromadning  o‘sishi  natijasida  byudjet  chizig‘i      A

1

,    A

2

, 

A

3

,... A

n

  holatlarga ketma - ket  siljiydi.