“Özel Hukuk” Uluslararası Sempozyum
11
lən məsuliyyətə dairdir. Yəni Đngilis hüququn-
da maddi mənada əvəzi ödənilməsi mümkün
olmayan 50%-dən daha az bir şans belə olsa,
pul qazanma ehtimalı qorunmuşdur.
Yaxşı, bu gedişat haraya qədər davam edəcək?
Hotson iddiasındakı səhlənkar mahiyyətli bir
müalicədən zərər görmüş olsalar da 50%-dən
daha az yaxşılaşma ehtimalı olan iddiaçıya qar-
şı tibbi səhlənkarlıqdan dolayı ədalətli davran-
mağa üstünlük verilmişdir. Bunun əksinə digər
peşə qruplarında daha pis vəziyyətə düşən ca-
vabdeh, məsələn bir vəkil, sadəcə 40%-lik bir
udulma şansı olan iddia da itirilmiş şans nəzə-
riyyəsinə görə məsuliyyətə cəlb edildiyi halda,
bir həkim 40%-lik yaxşılaşma ehtimalının iti-
rilməsinə görə məsuliyyətə cəlb edilməyəcək-
dir. Lord Nichols tərəfindən ifadə edildiyi kimi
bu halın “ məntiqli olmayan və müdafiə edil-
məsi mümkün olmayan” olduğu görülür.
dd) Gregg v. Scott Đşi
Bu sitat Lord Nichols tərəfindən Gregg v.
Scott
[29]
iddiası ilə əlaqədar olaraq 2005-ci ilin
Yanvar ayında qəbul edilən Lordlar Palatası
qərarındakı xüsusi rəyindən götürülmüşdür. Bu
məhkəmə qərarıyla itirilmiş şans nəzəriyyəsi
Đngilis hüququnun və eyni zamanda bu simpo-
ziumun gündəliyinə təkrar daxil olmuşdur.
Đddianın xülasəsi aşağıdakı kimidir: Mister
Gregg ailə həkimi praktikant həkim Dr.
Scottun yanına sol qoltuq altında bir şişkinlik
olduğu şikayətiylə gedir. Dr Scott bunun
zərərsiz bir yağ toxuması olduğunu qeyd e dir.
Doqquz aydan sonra Mister Gregg vəziyyətdən
Dr Scott qədər əmin olmayan başqa bir həki-
min yanına gedir. Bu həkim Gregg üçün bir
mütəxəssisdən müayinə üçün vaxt alır və müa-
yinə nəticəsində xərçəng xəstəliyinin mövcud
olduğu anlaşılır. Đndi, əgər Dr. Scott doqquz ay
əvvəl Greggi bir müətəxəssis doktora gön-
dərmək qərarına gəlmiş olsaydı nə olacaqdı?
Əgər müalicəyə doqquz ay əvvəl başlanmış ol-
saydı Gre gg yaxşılaşmış olacaqdımı? Đddiaya
baxan hakim expert rəyinə əsasən qəbul etdiyi
qərarında bunun qəti bir cavabını tapmamışdı.
Hakim sadəcə əgər müalicəyə daha əvvəl baş-
lanmış olsaydı, Greggin 42%-lik yaxşılaşma
şansının olduğunu müəyyən etmişdir. Xərçəng-
lə əlaqədar faktlarda yaxşılaşma on illik həyat-
da qalma müddətidir. Bu şans gecikmə səbəbilə
25%-ə düşmüşdür.
Burada hotson iddiası ilə müqayisədə fərqli bir
hal vardır. Bütün mənfiliklərə baxmayaraq id-
dianın Lordlar Palatasındakı müzakirəzi zama-
Bütün bu davalar mali bir elde edilme ihtima-
linin kaybedilmesi dolayısıyla ortaya çıkan bir
sorumluluk haliyle ilgilidir. Yani Đngiliz huku-
kunda maddi anlamda telafisi mümkün olma-
yan %50’den daha küçük bir şans bile olsa,
para kazanma ihtimali korunmuştur.
Peki bu durum bize nereye götürmektedir?
Hotson ihmali nitelikte bir tedaviye maruz
kalmış olsalar bile %50’den daha az bir ihti-
malle iyileşme ihtimali olan davacıya karşı
tıbbi ihmalden dolayı adil davranmaya üstün-
lük vermektedir. Buna karşın diğer meslek
gruplarında daha kötü dur uma düşen davalı
mesela bir avukat, sadece %40’lık bir kazanma
ihtimali olan bir davada kaybedilmiş şans dok-
trini dolayısıyla sorumlu olacakken, bir doktor
%40’lık iyileşme ihtimalinin kaybedilmesi
dolayısıyla sorumlu tutulamayacaktır. Lord
Nicholls tarafından ifade edildiği gibi bu du-
rum “ makul olmayan ve müdafa edilemez” ol-
duğu görülmektedir.
dd) Gregg v. Scott Davası
Bu alıntı Lord Nicholls tarafından Gregg v.
Scott
[29]
davasına ilişkin olarak 2005 yılının
Ocak ayında verilen bir Lordlar Kamarası kara-
rında ifade edilen muhalefet görüşünden alın-
mıştır. Bu mahkeme kararıyla kaybedilmiş şans
doktrini Đngiliz Hukukunun ve aynı zamanda bu
konferansın gündemine tekrar girmiştir.
Davanın özeti aşağıdaki şekildedir: Bay Gregg
aile doktoru pratisyen hekim Dr Scott’u sol
koltuk altında bir şişlik olduğu şikayeti do-
layısıyla ziyaret eder. Dr Scott bunun zararsız
bir yağ dokusu olduğunu söyledi. Dokuz ay
sonra Bay Gregg Dr Scott kadar durumdan
emin olmayan başka bir doktora muayeneye
gider. Bu doktor Bay Gregg için bir uzmandan
randevu alır ve yapılan muayene neticesinde bir
kanser hastalığının varlığı teşhis edilir. Şimdi
eğer Dr. Scott dokuz ay önce Bay Gregg’i bir
uzman doktora gönderme kararı almış olsaydı
ne olacaktı? Eğer tedaviye dokuz ay önce baş-
lanmış olsaydı Bay Gregg iyileşebilecek miy-
di? Davaya bakan hakim bilirkişiye istinaden
verdiği kararında bunun kesin bir cevabını bu-
lamamıştı. Hakim sadece eğer tedaviye daha
önce başlanmış olsaydı, bay Gregg’in %42’lik
bir iyileşme şansının olduğunu tespit etmiştir.
Kanser vakalarındaki iyileşmeden kastedilen
on yıllık bir hayatta kalma süresidir. Bu şans
gecikme nedeniyle % 25’e inmiştir.
Burada Hotson davasına kıyasen bir durum
farklılık arzetmektedir: Bütün olumsuzluklara