Microsoft Word Design Hukuk Sempozyum last doc

“Mülki hüquq” beynəlx alq simpozium                                               

 

12 

nı  on  illik  müddətin  qurtarmağına  bir  neçə  ay 

qalmışdı  və  Gregg  hələ  də  yaşayırdı.  Beləliklə 

o hər hansı bir şansını itirməmişdi, ancaq şansı 

müəyyən qədər azalmışdı, və davam edirdi.  

Mənim düşüncəmə görə iddianın təmin edilmə-

məsi  üçün  bu  hal  kifayət  edir.  Çünki  buradakı 

şans  azalmış  olsa  da  hələlik  mövcudluğunu 

davam  etdirirdi.  Dolayısıyla  itirilmiş  şansdan 

danışmaq mümkün deyildir

[30]

. Gregg tam ola-

raq yaxşılaşma mənasına gələn on illik yaşama 

müddətini  tamamlamaq  üzrədir  və  bu  halda  

niyə həkim yaxşılaşmamadan ötrü  məsuliyyətə 

cəlb edilsin? 

Fəqət  (bəlkə  də  Đngilis  hüququndakı  üsula  dair  

bir  problemdən ötrü

[31]

)  Lordlar Palatası  prob-

lemi  daha  təməl  bir  yanaşma  tərzi  ilə  tədqiq 

etmişdir:  T ibbi  olaraq  qüsurlu  davranışa  görə 

itirilmiş ya  da  azalmış  yaxşılaşma  şansı  ingilis 

hüququna  görə kompensasiya  edilməli  olan  bir 

məsələdirmi?  Ən  sonda  üç  nəfərlik  əksəriyyət 

(Lord Hoffmann, Lord Philips, Baroness Halek) 

iki  nəfərlik  azlığa  qarşı  (Lord  Nicholls,  Lord 

Hope) təxminən 20 il əvvəl Lordlar Palatasının 

Hotson

[32]

  iddiasında  verdiyi  qərarla  eyni nəti-

cəyə  varmışdır.  Fiziki  yaxşılaşma  şansının  iti-

rilməsi ya da azalması dolayısıyla heç bir kom-

pensasiya tələb  etmə  hüququ  yaranmaz. Đddia-

çı,  həkimin  qüsuru  sə bəbilə  meydana  gələn 

fiziki  həqiqi  zərəri  ehtimal  nisbəti  ilə  birlikdə 

isbat etmək məcburiyyətindədir. 

Lordlar  Palatasının  yekdilliklə  qəbul  edilmiş 

bir  yanaşma  tərzinin  olmadığı,  ancaq  hakim-

lərin  eyni  nəticəni  dəstəkləyən  fərqli  düşüncə-

lərinin  əksəriyyəti  təşkil  etdiyi  müşahidə  olu-

nur,  hamının  uzlaşdığı  tək  bir  fikrin  (ratio 

decidendi)  qəbul  edilməsi  çox  çətin  görünür. 

Fəqət Gregg v. Scott iddiasında əksəriyyətin çı-

xışlarının hamısı tətbiqatda rastlaşıla bilən bəzi 

hüquq  xarici  problemlərin təsiri  ilə  edilmişdir: 

Əgər  yaxşılaşma  şansının azalması ya  da  itiril-

məsi  xəstəyə  kompensasiya tələb  etmə  hüququ 

verəcəksə  bu,  Milli  Səhiyyə  Sisteminə  ümu-

miyyətlə necə təsir edəcəkdir

[33]

? 

Ali məhkəmə hakimlərinin fikirlərinə hörmətlə 

yanaşmaqla  bərabər,  bu  fikrin  çox  zəif  oldu-

ğunu  qeyd  etmək  istəyirəm.  Bizim  burada  bu-

nu  çox  təfərrüatlı  şəkildə  müzakirə  etməyə 

vaxtımız  imkan  verməz,  ancaq  bir  kompen-

sasiya  forması

[34]

 olaraq  itirilmiş  şans nəzəriy-

yəsinin  qəbul  edildiyi  Đngilis  hüququnun  hü-

quqi ya da maliyyə xidməti sektoru kimi fərqli 

sahələrində  ötəri  baxışla  görüləcəkdir  ki,  əla-

qədar sistemlər hələ də varlığını qorumaqdadır. 

rağmen  davanın  Lordlar  Kamarasında  görül-

düğü sıra da on yıllık sürenin geçmesine sadece 

birkaç  ay  kalmıştı ve  Bay  Gregg  hala  yaşıyor-

du.  Böylece  o  herhangi  bir  şansını  kaybetmiş 

değildi  sadece  şansı  belli  oranda  azalmıştı 

ancak hala bu şansı devam ediyordu.  

Benim  düşünceme  göre  davanın  düşmesi  için 

bu  durum  yeterli  olabilirdi.  Çünkü  buradaki 

şans  azalmış  olmasına  rağmen  hala  varlığını 

korumakta  dolayısıyla  da  kaybedilmiş  şans  ile 

ayniyet  teşkil  eden  bir  durum  bulunmamak-

tadır

[30]

. Bay Gregg tam olarak iyileşme mana-

sına  gelen  on  yıllık  yaşama  süresini  tamamla-

mak üzeredir ve bu durumda neden  doktor iyi-

leşmemeden dolayı tazminata mahkum edilsin? 

Fakat  (belki  de Đngiliz  hukukundaki  usule  iliş-

kin  bir  problemden  dolayı

[31]

)  Lordlar  Kama-

rası  problemi  daha  temel  bir  yaklaşımla  ele 

almıştır:  T ıbbi  bir  yanlış  muameleden  dolayı 

kaybedilmiş  ya  da  azalmış  bir  iyileşme  şansı 

ingiliz hukukuna göre tazmin edilmesi gereken 

birşey  midir?  En  sonunda  üç  kişilik  çoğunluk  

(Lord  Hoffmann,  Lord  Philips,  Baroness 

Halek)  iki  kişilik  muhalif  azınlığa  rağmen 

(Lord  Nicholls,  Lord  Hope)  yaklaşık  20  yıl 

öncesinde  Lordlar  Kamarasının  Hotson

[32]

  da-

vasında verdiği karar ile aynı sonuca varmıştır. 

Fiziki  iyileşme  şansının  kaybedilmesi  ya  da 

azalması  dolayısıyla  hiç  bir  tazminat  hakkı 

doğmaz.  Davacı  doktorun  hatası nedeniyle or-

taya  çıkan  fiziki  gerçek  zararı  ihtimal  nispeti 

ile birlikte ispat etmek zorundadır. 

Lordlar  Kamarasının  ortak  bir  çoğunluk  görü-

şünün  olmadığı  fakat hakimlerin  aynı neticeyi 

destekleyen  farklı  düşüncelerinin  çoğunluğu 

oluşturduğu görülmekte tek bir çoğunluk görü-

şünün  (ratio  decidendi)  bulunması  çok  zor  ol-

maktadır.  Fakat  Gregg  v.  Scott  davasında  ço-

ğunluğun  konuşmalarının  tamamı  uygulamada  

karşılaşılabilecek  bazı  hukuk  dışı  problemler-

den  esinlenerek  yapılmıştır. Eğer  iyilişme  şan-

sının azalması ya da kaybolması hastaya tazmi-

nat talep etme hakkı verirse Milli Sağlık  Siste-

mi genel olarak bundan nasıl etkilenecektir

[33]

? 

Yüksek  mahkeme  hakimlerinin  görüşlerine 

saygılı  olmakla  birlikte,  bu  görüşün  çok  zayıf 

olduğunu  ifade  etmek  istiyorum.  Biz  burada  

bunu çok detaylı bir şekilde görüşecek zamana 

sahip  değiliz,  ancak  bir  tazminat  şekli

[34]

  ola-

rak  kaybedilmiş  şans  doktrinin  kabul  edildiği 

Đngiliz  hukukunun  hukuki  yada  mali  hizmet 

sektörü gibi değişik sahalarında kısaca baktığı-

mızda  görülecektir  ki  ilgili  sistemler  hala 

---