www.uemu.birolmali.com
Urmu Kitabxanasi
134
olmasa da, räqibä dä yaxın olmayan, imkan olarsa hätta ona äleyh olan ixtiyari qüvväni hakimiyyätä gätirmäk;
5) Qüvväläri parçalayaraq här bir täräflä ayrı-ayrılıqda «sämäräli» iş apara bilmäk;
6) Qoyulan stavkanı vä ya göstärilän täzyiqi növbälämäklä (yäni balansı gah bu, gah da digär täräfin xeyrinä däyişmäklä)
iki räqib täräfin här ikisindän mütämadi pay vä ya güzäşt qoparmaq;
7) Öz ätrafında müäyyän räqabät ehtirası qızışdırmaq;
8) Kimlärläsä kiminsä arasında bufer, balansir, amortizator vä ya stabilizator funksiyası yerinä yetirmäk vä s. mäqsädläri
üçün.
Nümunä üçün, mäs., Ermänistan – Azärbaycan münaqişäsindä bu iki täräf arasındakı problemin hällini mäqsädli
konservläşdiräräk räqabätlärinin davamlılığını sığortalamağa nail olan Qärb, ilkin märhälädä bunlardan bir-birinä täzyiq
vasitäsi («Domokl qılıncı») kimi istifadä edib, bununla onların xarici iqtisadi, siyasi, härbi, mädäni vä s. kursunu däyärincä
Rusiyadan özünä sarı döndärmäyä nail oldu. Sonrakı märhälädä isä hämin rıçaq ona onların här ikisini itaät vä istismara
mäcbur etmäk funksiyasında gäräk oldu: Davamlı qarşıdurmadan üzülüb äldän düşän bu här iki dövlätdä häyat säviyyäsi
gün-gündän än aşağı häddä qädär enäräk onların här ikisini, onların ähalisini xoş günlär, ali häyat tärzi üçün näzärdä tutulan
här şeyini – işçi qüvväsini, intellekt potensialını, ali däyärlärini, qadınlarını, incäsänät mähsullarını, täbii särvätlärini,
käşflärini, dövlät sirlärini vä s. ölmämäk üçün däyär-däymäzinä ixrac etmäyä, su qiymätinä Qärbä satmağa vadar etdi.
Bunlardan birinä – Ermänistana qarşı Qärbdän mütämadi sezilän ‘‘xüsusi diqqät’’ isä, onun nisbätän varlı vä güclü
Azärbaycanla räqabätindä ortaya çıxan qüvvälär disbalansını tarazlamaq vä onların hälä uzun müddät bir-birini oyundan
çıxarmasına imkan vermämäk mäqsädindän iräli gälir. Fäqät, bülbül gözäl säsi ucbatından hämişä qäfäsä düşür, tovuzquşu
gözäl läläkläri ucbatından daim quyruğuyoluq väziyyätdä olur. Särçä vä qarğasa heç bir hünärläri olmadığından, daim azad
vä firavandırlar!
Ümumi olaraq deyilän «ikili siyasät», bura qädär sadalanan cämi (ideoloji, taktiki, strateji vä s.) täzyiq
metodlarının kombinasiyalı formada istifadäsi hesabına häyata keçirilir. O cümlädän:
V.5.1) Bu halda ayrı-ayrı färdlär vä ya sosial qruplar, täbäqälär arasında täbii olaraq cücärti halında
mövcud olan problemlär, çatlar, ziddiyyätlär, narazılıqlar, konfliktlär axtarılıb tapılır, här vasitä ilä
dästäklänir, daha da därinläşmäsi üçün müvafiq provakasion tädbirlär görülür.
Täbliğat üçün xammal rolu oynaya biläcäk belä provakasion mäqamlara qismän aid ola bilär:
Burada ayrı-ayrı färdlär vä ya sosial qruplar, täbäqälär vä b. arasında tarixän mövcud olan färq vä
ziddiyyätlär (problemlär, narazılıqlar, konfliktlär, qarşıdurmalar, fikir ayrılıqları, nä vaxtsa yollarının
ayrılması vä hätta toqquşması vä s.) axtarılıb tapılır, seçmä vä ya qurama faktlar, statistikalar, yaxud saxta
analiz, arqument, nümunä, nümayiş vä s. yolu ilä onların näzärindä qabardılır, onlara izah edilir, başa salınır
(bax: «Täbliğat» bölümünä [burada, säh. 52]).
Bugünkü gündä aralarında mövcud olan färq (mäs., etnik, dini, sinfi, mähälli, siyasi, ideoloji vä s.) vä
problemläri (narazılıqları, konfliktlär, qarşıdurmaları, fikir ayrılıqları vä s.) axtarılıb tapılır, näzärlärindä
qabardılır:
Här bir täräfä (vä ya elä bir täräfä) digärindän gözlänilä bilän perspektiv tählükälär barädä informasiyalar
çatdırılır. Bunun üçün, ayrı-ayrı täräfin hätta sıravi nümayändäsinin dä olsa, hansısa deyim, xüsusiyyät,
addım vä älaqäläri interpretasiya ediläräk, bundan bütövlükdä äks täräfin cäbhäsi üçün ziyanlı olan näticälär
çıxarılır, bu, qruplararası (millätlärarası) düşmänçiliyin, gizli planın, gizli hazırlığın täsadüfi simptomu,
aysberqin görünän üst qatı vä s. kimi yozulur.
Nümunä üçün, mäs., ngiltärä ilä Fransa arasında soyuqluq, äsgärlär säviyyäsindä kin-küdurät yaratmaq mäqsädilä
Almaniya, kinci Dünya Müharibäsi dövründä tez-tez fransız äsgärläri arasında Napoleonun Müqäddäs Yelena
adasındakı äsirliyini täsvir edän väräqälär säpirdi;
Yenä hämin müharibädä 21 noyabr tarixindä Sovet käşfiyyat idaräläri äsirlärin ifadälärinä äsasän Alman ordusunun 4-
cü korpusunda ciddi iğtişaş baş vermäsi vä burada 3 rumın äsgärinin vä bir alman zabitinin ölmäsi faktını
müäyyänläşdirdi. Hämçinin yenä dä hämin gün Don cäbhäsinin operativ käşfiyyat qrupu ratsiya ilä alman polkovniki
V.Neydorfun bir ämrini tutdu ki, burada 47-ci italyan polkundakı pis nizam-intizamdan bähs olunurdu. Hadisänin artıq
sähärisi günü, yäni 22.II.42 tarixdä här iki fakt müvafiq psixoloji tärtibatla väräqälärdä çap olunaraq alman
cäbhäsindäki rumın vä italyan äsgärläri arasında säpildi. Näticädä, almanlarla bu xalqlar arasında etimadsız atmosfer
yaranıb, häddän artıq çox yerdä almanlarla bu xalqların nümayändäläri arasında konflikt, münaqişä faktları qeydä
alınmağa başladı (Bu baxımdan Azärbaycan tarixçiläri bu gün Ermänistan vä onun ayrı-ayrı xalqlarla, milli
azlıqlarla, hazırkı müttäfiqi olan dövlätlärlä vä b. ilä tarixän arasında baş verän münaqişäläri araşdırsaydılar,
Azärbaycanın ideoloji mübarizä işinä daha çox fayda verär vä tarixi praktik bir elmä çevirärdilär, näinki gecä-
gündüz Albaniya, Atropatena vä b.-nın tarixini araşdırmaqla – hansıların ki, näticäsinin, onsuz da elmdä heç vaxt
obyektiv kimi qäbul edilmäyäcäyi qabaqcadan mälum ola-ola);
Bundan älavä, 2001-ci ilin fevralında Avropa Birliyi ölkälärinin rähbärlärinin Rusiyada görüş keçirdiyi günlärdä Rusiya
ilä Avropa ölkäläri arasındakı här hansı yaxınlaşmaya mane olmaq üçün, ABŞ-ın käşfiyyat idaräläri ilä (Rusiyanın
täbirincä) älaqäli olan «Vaşinqton-Tayms» qäzeti, ABŞ-ın käşfiyyat peyklärinin bu günlärdä Rusiya täräfinin öz qärb
särhädlärinä olduqca böyük miqdarda nüvä silahı cämlämäk üzrä olduğunu aşkarlaması barädä mälumat yaydı (NTV t/v.
15.02.2001);
Siyasi partiyaların mütämadi olaraq bir-birinin daxilindä vä ya hakim dairälärdä, yaxın vaxtlarda kadr däyişikliyi
olacağı vä bu täbäddülatda konkret olaraq kimlärin qurban veriläcäyi vä s. barädä guya, «mötäbär mänbälärdän
Dostları ilə paylaş: |