www.uemu.birolmali.com
Urmu Kitabxanasi
7
fikir isä, çox vaxt mübahisäyä säbäb olur, müqavimätlä qarşılaşır. Göndärişä älavä olunan täqdimatdan görünür
ki, müällif gäncdir, hätta onun xüsusi ali tähsili dä yoxdur. Belä bir väziyyätdä onun yazdığı mäqalälärä, yürüt-
düyü mühakimälärä äsasän son däräcä iste’dadlı olduğu görünür. Müällifdä tädqiqatçı alimä xas olan xüsusiyyät-
lär vardır. O, olduqca müşahidäcil vä mä’lumatlıdır, orijinal elmi täfäkkürä malikdir. Müällif hadisälärä yeni
mövqedän baxmağı, onları müasir mäfhum vä vasitälärdän istifadä edäräk tählil etmäyi vä qiymätli näticälär çı-
xarmağı bacarır. Biz ona uğurlar arzu edirik». /Kafedra müdiri: psixologiya e.d. prof.B.Äliyev/.
ADPU-nun Ümumi Psixologiya kafedrasının räsmi räyindän parça:
«Cabbar Mämmädovun psixoloji işläri ilä älaqädar olaraq onu qeyd etmäyi vacib sayırıq ki, yüksäk
professionallıqla yazılmış bu işlärlä biz çoxdan tanışıq vä müsbät qiymätländiririk». /Kafedranın müdiri: prof.
Äbdül Älizadä/
AMEA-nın «Fälsäfä vä Siyasi-Hüquqi tädqiqatlar institutunun» «Sosial fälsäfä vä sosiologiya»
şöbäsinin räsmi räyindän:
«Cabbar Mämmädovun psixologiya sa sosiologiya sahäsindäki işlärinä BDU vä ADPU-nun müvafiq
kafedralarından verilän räylärä tam şärik olduğumuzu bildiririk». /Şöbä müdiri: fäls.e.d. prof. Äbülhäsän
Abbasov/
« lk olaraq onu demäliyik ki, biz Cabbar Mämmädovun fälsäfä, psixologiya, fizika, mäntiq, dilçilik vä digär
elm sahälärindäki ehtiraslı, tämkinli, zähmätkeş alimä xas olan, arqumentläşmiş işläri ilä çoxdan tanışıq. Bu
araşdırmaların bir oxucu, bir müällim kimi mäntiqi tählili bizä demäyä äsas verir ki, yüksäk intellektual säviyyäli
bir tädqiqatçının sahilsiz fitri istedadı vä däqiq elmi-sintetik ümumiläşdirmäläri haqqında mütäxässis alimlärimiz
daha çox söz demälidilär vä buna ciddi zärurät dä vardır». /BDU-nun Fälsäfä kafedrasının räsmi räyindän
parça/.
Elä ilk sätirlärdän qeyd etmäyi vacib hesab edirik ki, Azärbaycan dövlätçiliyinin yeni formalaşmağa
başladığı, cämiyyätimizdä fäal şäkildä Qarabağ probleminin hälli yollarının araşdırıldığı bir vaxtda Cabbar
Mämmädovun bu kitabı çox vaxtında yazılmış, aktual mövzuya häsr olunmuş, dövlätçilik baxımından ähämiyyät
käsb edä bilän däyärli äsärdir. Bir täräfdän, müällifin özünün Qarabağ müharibäsindä şäxsän iştirak etmäsi, digär
täräfdän isä, psixologiyadan tutmuş fälsäfäyä, fizikaya, linqvistikaya, mäntiqä vä s. qädär olduqca geniş
diapazonda zängin mälumata malik olması (bu sahälärdä xüsusi äsärlärin müällifi olması) ona istär
cämiyyätimizin vä istärsä dä insanlararası münasibätlärin bir sıra problemlärinä orijinal bucaqdan baxmağa vä
bunlara dair yeni fikirlär söylämäyä imkan vermişdir.
Ümumi halda, biz müällifin elmi fäaliyyäti ilä hälä 1998-ci ildän tanışıq. O zaman onun psixologiya
sahäsindäki ilk kitabının materialları bizim kafedrada (BDU-nun psixologiya kafedrasında) müzakirä edilmiş vä
kafedra heyätinin çox yüksäk qiymätini almışdı. Elä o vaxtdan da onun çox istedadlı, orijinal düşüncä vä
mühakimä qabiliyyätinä malik, perspektivli bir gänc olması qänaätinä gälmişdik. Bu müddätdä fäaliyyätini
uğurla davam etdiräräk belä bir kitab säviyyäsinä gätirib çıxarması qänaätimizi bir daha täsdiqlädi vä bizi
sevindirdi. Özü dä bu inkişaf täkcä işin kämiyyäti, häcmi mäsäläsinä aid olmayıb, eyni zamanda, häm dä
keyfiyyätinä aiddir. Belä ki, müällifin ävvälki işläri ilä bugünkü işini müqayisä etdikdä onun bu müddätdä nä
qädär püxtäläşdiyinin, peşäkar bir säviyyäyä qalxdığının şahidi olmaq mümkündür.
Bütövlükdä C.Mämmädovun bu kitabını bir növ psixoloji täsirlärin ensiklopediyası adlandırmaq olar. Belä
ki, burada psixikaya täsir edän demäk olar ki, bütün növ metod, fänd vä vasitälär cämlänib, o cümlädän, texniki,
kimyävi, siyasi, iqtisadi vä s. vasitälär dä daxil olmaqla. Lakin müällif täkcä bu metodları sadäcä olaraq
pärakändä şäkildä sadalamaq vä izah etmäklä kifayätlänmir. Ävväla, o, bütün bu metodlar arasında än ümumi
qanunauyğunluqları müäyyänläşdirmäyä vä bunun äsasında psixoloji täsirlärin sistemini tapmağa cähd edir vä
demäk olar ki, buna da, äsasän nail olur. Belä ki, kitab müällifin «Davranış vä düşüncälärin neyrostrateji
proqramlaşdırılması metodu» adlandırdığı orijinal bir täsir aparatının yaradılması ilä tamamlanır. kincisi isä,
müällif diqqätini täkcä näzäri mäsälälärä yönältmäyib, eyni zamanda, izah etdiyi metodların adi häyatdan
tutmuş, siyasätä vä härbi sferaya qädär olduqca geniş diapazonda tätbiq yerlärini dä araşdırır, izah edir vä än son
www.uemu.birolmali.com
Urmu Kitabxanasi
8
halda, bütün bunlardan Azärbaycan dövlätçiliyinin gücländirilmäsi vä Qarabağ probleminin hälli mäsälälärindä
necä istifadä etmäk barädä zäruri näticälär çıxarır. Bütün bunlar da, kitabın häm näzäri vä häm dä praktik
baxımdan däyärliliyini vä dövlätçiliyimiz üçün ähämiyyät käsb edä biläcäyini göstärir.
Müällif kitab boyu olduqca geniş diapazonda problemlärä toxunur. Buraya demokratiya, qloballaşma vä s.
kimi müasir dünyada aktual olan mäsälälärin psixoloji baxımdan olan analizindän tutmuş, psixologiyanın özünün
bir sıra problemlärinä müällifin orijinal münasibäti kimi rängaräng mäsälälär aiddir. Şäxsiyyätin strukturunu
«baş-beyin yarımkürälärinin funksional asimmetriyası» näzäriyyäsinin prinsiplärinä istinadän dörd säviyyäyä
ayıraraq tädqiq etmäk, bütün kitab boyu aparılan täsnifatların da bu prinsipä uyğunlaşdırılması, motivlär
näzäriyyäsi, täläbatlar näzäriyyäsi, tälqin näzäriyyäsi vä b. barädä olan müällifin orijinal mülahizäläri vä b.
kitabda deyilän kateqoriyadan sonunculara aid olan nümunälärdändir. Älälxüsus, müällifin düşüncä vä yazı
üslubunda olan olduqca güclü mäntiqilik vä sistemlilik, ona istänilän problemä yetärincä ähatäli näzär sala
bilmäyä vä onlardan obyektiv näticälär çıxara bilmäyä imkan verir.
Deyildiyi kimi, kitabın bütün mahiyyäti, müällifin «Davranış vä düşüncälärin neyrostrateji
proqramlaşdırılması metodu» adlandırdığı yeni bir psixoloji täsir aparatının yaradılması ilä tamamlanır. Müasir
Qärbdä aktual olan «Neyrolinqvistik proqramlaşdırma» metoduna alternativ kimi yaradılan bu yeni aparatın bir
sıra mäqamları mübahisä doğura bilsä dä, lakin «neyrolinqvistik proqramlaşdırma» (NLP) metodu ilä
müqayisädä daha geniş tätbiq dairäsinä malik olmasına, universallığına, sistemliliyinä, ähatäliliyinä,
praktikliyinä vä metodiki älverişliliyinä görä onu ähämiyyätli bir psixoloji täsir aparatı kimi qäbul etmäk
mümkündür. Müällifin bütün kitab boyu maksimum ümumiliyä, sistemliliyä meyl etmäsi, burada da ona här bir
situasiya vä här bir obyekt üçün yararlı ola biläcäk universal bir aparat yaratmağa imkan vermişdir. Bu aparatın
mäzmununu izah edärkän müällifin adi häyati situasiyalara nisbätän dünyanın härb vä siyasät tarixindän seçilän
nümunälärä üstünlük vermäsi, onun tätbiq mexanizmini izah edärkän Azärbaycan dövlätçiliyini vä Qarabağ
müharibäsini nümunä, hädäf kimi äsas götürmäsi ayrılıqda bu aparatın vä bütövlükdä kitabın däyärini vä
aktuallığını qat-qat artırır.
Elä bilirik ki, än azı, kitabda kimlärin nä vaxt öz düşmänlärinä heç bir müharibäsiz-filansız vä ya minimal
qüvvä särfi hesabına, yalnız psixoloji fändlärin kömäyi ilä necä qalib gälmäsinä dair müällifin dünyanın siyasät
vä härb tarixindän seçäräk cämlädiyi nümunälär, Qarabağ probleminin hälli yolları üzärindä düşünän här bir käsä
zängin düşüncä materialı vermäk vä bu sahädä yeni säpkili konsepsiyaların yaranmasını stimullaşdırmaq
baxımından çox ähämiyyät käsb edä bilär. Häläliksä, müällif özü «Soyuq müharibä aparmaq metodları» adı
altında bu säpkili konsepsiyaların çox gözäl nümunälärindän birini yaradıb.
Qeyd etmäliyik ki, C.Mämmädovun bu kitabı qüsurlardan da xali deyil, onda mübahisä doğura biläcäk
mäqamlar da yetärincädir. Lakin biz detallar säviyyäsindä olan bu nüansları qabartmaqla kitabın ümumi
ähämiyyätinä heç bir xäläl gätirmäk istämäzdik. Älälxüsus da, müällifin yaradıcılığının inkişaf dialektikası ilä
yaxından tanış olduğumuzdan, äminik ki, o özü gäläcäkdä bu qüsurları görüb aradan qaldıracaq.
Ümumilikdä, kitab mäzmunludur, aktual mäsälälärä häsr olunub, dövlätçilik baxımından çox ähämiyyät käsb
edä bilär, orijinaldır, ähatälidir, yaşından vä peşäsindän asılı olmayaraq här käs üçün maraqlı vä gäräkli ola bilär.
Müällif son däräcädä istedadlıdır, olduqca müşahidäcil vä mälumatlıdır, orijinal elmi täfäkkürä malikdir.
Onda näzäriyyäçi alimä xas olan nadir xüsusiyyätlär vardır. O, hadisälärä yeni mövqedän baxmağı, onları müasir
mäfhum vä vasitälärdän istifadä etmäklä tählil etmäyi vä onlardan qiymätli näticälär çıxarmağı bacarır. Biz ona
öz gäläcäk fäaliyyätindä uğurlar arzu edirik.
.Ä.Seyidov
psixologiya e.n., dosent.
R.Ä.Cavadov
psixologiya e.n., dosent.
M.V.Väliyev
psixologiya e.n., dosent.
Dostları ilə paylaş: |