www.uemu.birolmali.com
Urmu Kitabxanasi
82
yaymaq, ölkäni beynälxalq münaqişälärä cälb etmäk vä s. kimi metodlarla dövlätlär öz räqiblärinä qarşı «soyuq
müharibä» aparır, täzyiq göstärir, äks metodlarla isä onlara xidmät göstäränläri mükafatlandırırlar.
Aşağıda bu sanksiya növlärinin täsviri vä metodları barädä ätraflı söhbät açılır (älavä olaraq bax, burada:
«Qüvvälär (şäxsiyyätlär, dövlätlär...) äleyhinä fäaliyyätlär» [burada, säh. 125] vä
«
n
n
q
q
i
i
l
l
a
a
b
b
l
l
a
a
r
r
ı
ı
n
n
e
e
c
c
ä
ä
f
f
o
o
r
r
m
m
a
a
l
l
a
a
ş
ş
d
d
ı
ı
r
r
m
m
a
a
l
l
ı
ı
,
,
s
s
i
i
t
t
u
u
a
a
s
s
i
i
y
y
a
a
l
l
a
a
r
r
ı
ı
n
n
e
e
c
c
ä
ä
d
d
ä
ä
y
y
i
i
ş
ş
m
m
ä
ä
l
l
i
i» bähslärinä [burada, säh. 121]).
I
I
V
V
.
.
2
2
.
.
3
3
.
.
2
2
.
.
1
1
.
.
P
P
s
s
i
i
x
x
i
i
d
d
i
i
v
v
e
e
r
r
s
s
i
i
y
y
a
a
Müxtälif vasitälärlä räqibä psixi travmalar vurulur. O cümlädän:
a) Ona emosional travmalar vurulur. Bu mäqsädlä: Keçmiş xoş güzäranı, hazırkı problemläri vä perspektiv
tählükäläri mütämadi näzärindä qabardılır – mäs., tählükä (zälzälä, hücum vä s.) gözlänildiyi şayiäsini yaymaq
vä ya real olaraq gözlänilän hansısa xırda bir tählükänin miqyasını şişirtmäklä; Äsäbläri ilä oynayan aksiyalar
häyata keçirilir – mäs., evinä gecälär anonim telefon zängläri etdirmäk, qäzetlärdä onun adından intim
mäzmunlu, tanışlıq mäqsädli vä ya evinin, bağının, maşınının vä ya digär näyininsä satışı ilä älaqädar müştäri
axtarışı elanı verditdirmäk; 01, 02, 03, 04 vä s. kimi xidmäti telefonlara zäng vurub evinä (älälxüsus, gecä yarısı)
täciliyardım, polis, yanğınsöndürän vä s. çağırtdırmaq yolları ilä; Gülüş hädäfinä çevriltdirilir; städiyi adamla
qovuşmasına, arzularının reallaşmasına vä s. maneçilik törädilir; äksinä, yaxınlarına ziyan vermäk, xäsarät
toxundurmaq, äziz bildiyi näyisä xarab etmäk, dağıtmaq vä ya ümumiyyätcä, oğurlamaqla ruh düşkünlüyü
väziyyätinä salınır; Onunla münasibät soyudulur, gärginläşdirilir, hätta käsilir, Ona qarşı här cür hörmätsizlik,
etinasızlıq, laqeydlik, biganälik, färqsizlik («Färqsizlik – nifrätdän dä betärdir!»), häqarätli münasibät göstärilir,
nümayiş etdirilir – mäs., onunla görüşü adi, soyuq, bäzän, hätta gözçevirmä ilä, fikirlärini, hisslärini rişxänd,
kinayä, mäsxärä, istehzalı gülüş vä s.-lä qarşılamaq, adını aşağı statuslu adamlarla bir cärgädä hallandırmaq, ona
bunların yanında yer ayırmaq vä ya ona aşağı statuslu adamlar vasitäsilä müraciät etmäk vä s. yolları ilä;
Müxtälif jestlärlä ona ähämiyyätsizliyi, näzäräçarpmazlığı çatdırılır – mäs., onun bayramlarının, älamätdar
günlärinin täbrikinä ikinci-üçüncü däräcäli bir şey kimi baxmaq vä ya ümumiyyätcä, unutmaq, xahişini, istäyini,
onunla bağlı hansı bir epizodu vä s. yaddan çıxarmaq vä s. yolları ilä; Düşmänlärinä onun yanında här vächlä
simpatiya nümayiş etdirilir; Qüsurları qabarıqlaşdırılır, vaxtaşırı bunlar tänqid edilir, äksinä, üstünlükläri adi bir
şey kimi qäbul edilir; Münasibätdä «Män» äväzliyinä daha çox yer verilir, bu söz daha tez-tez işlädilir; Arada
olan maddi alış-verişin däqiq hesabı aparılır; Münasibätlärdä tez-tez pärt, çıxılmaz, namünasib väziyyätlärä
düşmäsinä çalışılır vä bu väziyyätdän xilas etmäyä täşäbbüs göstärilmir; Onunla hädä-qorxu vä ya birbaşa güc
dilindä danışılır, konfliktlärdä kompromisä gedilmir vä öz yerini tanıması üçün tam mäğlubiyyätinä qädär
mübahisä davam etdirilir;Vaxtaşırı olaraq, panika, affekt, fobii, stress, şok, özünüitirmä, qorxu, vahimä, dähşät,
täşviş vä s. kimi mänfi emosional väziyyätlärä salınır – mäs., gözlämädiyi, mahiyyät vä mexanizmindän xäbärsiz
olduğu, hazırlaşmadığı, ävväl rastlaşmadığı, värdişinin, vaxtının, täcrübäsinin, mälumatının, imkanının, çıxış
yollarının mähdud olduğu vä ya heç olmadığı real vä ya illüzion situasiyalara salınır, mäs., söhbäti daim onun
zäif bildiyi mäsälälärin müzakiräsinä yönältmäk, hücumu ona mälum olmayan forma vä mäzmunda (mäs.,
maska geyinilmäsi, holoqrafik yolla qarşısında oddan, sudan vä s. xüsusi tählükä istehkamları çäkilmäsi, yolu
üstündä dähşätli säslär imitasiya etdirän qurğular yerläşdirmäklä oriyentasiyasının çaşdırılması vä s. yolu ilä),
o cümlädän, ona tanış olmayan vasitälärlä (namälum silahlar, alätlär, texnologiya vä s.-lä) aparmaq metodu,
görüntüsü vä ya täbliğatı ilä; zärbäläri onun gözlämädiyi vaxtda vä istiqamätdän endirmäklä vä s.;
b) Müxtälif informasiya manipulyasiyaları, dezinformasiya atäşi ilä oriyentasiyası azdırılır, işläri
dolaşdırılır, bununla da zehni vä praktik fäaliyyätdä dezoriyentasiyasına, gerçäklik barädä qeyri-adekvat,
illüzion täsävvürä malik olmasına, çaşmasına, aldanmasına vä s., son olaraq, özünün vä yaxınlarının, yaxud
istänilän zäruri täräfin, o cümlädän, dostlarının, hämkarlarının, hämvätänlärinin, müttäfiqlärinin, öz cäbhäsinin,
qrupunun, kollektivinin, täbäälärinin, elektoratının, vätäninin, dövlätinin, xalqının, öz härbi vä ya siyasi
rähbärliyinin, hansısa bir güclü şäxsin, qurumun, dövlätin, qüvvänin, täräfin vä s. zövq, baxış vä ya maraqlarına,
normalarına, prinsiplärinä, däyärlärinä, ideallarına vä s. zidd qärar qäbul edib, addım atmasına, onlara xilaf
çıxmasına, xäyanät etmäsinä, äleyh köklänmäsinä vä s. nail olunur;
c) Här vächlä özünüifadä täläbatına zärbä vurulur. Bu mäqsädlä: Daxili işlärinä vä ya şäxsi işlärinä
qarışmamaq bähanäsi, pärdäsi ilä problemlärinä, därdinä, xästäliyinä vä s. biganälik, laqeydlik göstärilir,
çätinliklärinin hällinä yardım edilmir, bunlarla baş-başa buraxılır; problemlärinin çözümünä müdaxilä etmäk
zäruräti yarandıqda isä mäsäläyä ona särf etmäyän kriteriyalardan, standartlardan, etalonlardan, bucaqlardan
vä s. yanaşaraq onun günahkar çıxmasına, müzakirä, mübahisä, diskussiya, «razborka» vä s.-lärdä onun räqibinin
haqlı bilinmäsinä, bunlarda ona särf etmäyän qärarlar qäbul olunmasına vä s. çalışılır; Sizinlä diskussiya,
Dostları ilə paylaş: |