Microsoft Word diplomatiya az doc

www.uemu.birolmali.com
                                                   
Urmu Kitabxanasi
 
120 
säbäb  vä  ya  mäqsädin  bähanä  olub,  äslindä  burada  özgä  maraq  güdüldüyü;  bunun  ümumi  yox,  kimlärinsä 
şäxsi  marağından  iräli  gäldiyi;  onun  burada  iştirakından  asılı  olmayaraq  näticänin  artıq  onu  buna  tährik 
edänlär  täräfindän  öz  aralarında  razılaşdırıldığı  vä  här  şeyin  qabaqcadan  müäyyänläşdirildiyi;  onun  burada 
iştirakının däryada damlanı xatırladıb, ümumi gedişata onsuz da ähämiyyätli täsir göstärmäyäcäyi vä s.; 
  Onun özünün maraqları ilä uyğun gälmäyän cähätläri tapılıb näzärindä qabardılır: Mäs., bu işi etsä, bu 
addımı atsa, bu  yolu tutsa, bu yola qoşulsa nä itiräcäyi, bunun şäxsän onun  özünä  vä  ya yaxınlarına hansı 
itki,  äzab,  problem  bahasına  gäläcäyi  vä  ya  gälä  biläcäyi  näzärindä  qabardılır  (mäs.,  skandal,  biabırçılıq, 
hüquqi  mäsuliyyät  tählükäsi,  bundan  ziyan  görän  kimlärinsä  adekvat  qäzäb  vä  qisas  reaksiyasını 
doğuracağı,  bunun  cinayät,  günah  vä s.  olması,  bu  işin  onu  yaxınlarından,  äzizlärindän,  doğmalarından, 
sevimli äyläncälärindän, peşälärindän vä s. ayrı salacağı, kiminläsä münasibätinä mänfi täsir göstäräcäyi, 
bu yolda olanların, bu işä girişänlärin xeyli zärärli värdiş äldä edäcäyi, psixikasının zähärlänäcäyi, bununla 
ömrünün  filan  qädär  däyärli  hissäsini  bada  veräcäyi  vä  cämiyyätdä  hazırda  qazandıqlarının  çoxusunu, 
mäs., hazırkı iş yerini, sosial statusunu vä s. itiräcäyi, eläcä dä, bir başqa sferadakı filan-filan qazanclardan 
mährum  olacağı,  onun  bu  yola  getmäsi  ilä  evinin,  ailäsinin,  uşaqlarının  kömäksiz,  başsız  qalacağı, 
mährumiyyätlärä,  faciälärä  düçar  olacağı,  mümkündür  ki,  onun  arzulamadığı  yollara  düşäcäyi  vä s., 
hämçinin  bu  yoldakı  ölüm,  aclıq,  susuzluq,  natämizlik,  epidemiya,  xästälik,  älillik,  ölüm,  risk  vä s.  kimi 
tählükälär);  hämin  addım  kimä  qarşı  yönälibdisä  onun  täräfindän  (mäs.,  sizä  qarşı  yönälibdisä,  sizin 
täräfinizdän)  buna  qarşı  atılacaq  addım,  görülä  biläcäk  cavab  tädbiri  ona  izah  edilir,  başa  salınır, 
näzärlärindä qabardılır; vä s. 
Sair här növ  vasitälärlä bu  yolun konkret olaraq onun üçün  xeyirsiz  vä bäzän,  hätta ziyanlı ola biläcäk bu 
kimi mäqamları seçmä vä ya qurama faktlar, statistikalar, yaxud saxta analiz, arqument, nümunä, nümayiş vä s. 
yolu  ilä  näzärindä  qabardılır,  ona  izah  edilir,  başa  salınır,  onu  etsä,  bu  yola  getsä  nä  itiräcäyi,  getmäsä  nä 
qazanacağı ona izah edilir, başa salınır, äks-täräflär här vächlä gizlädilir, däyärsizläşdirilir (bax: «Täbliğat» 
bölümünä  [burada, säh. 52]).  Bununla  da,  ayrıca  färdlärin  qätiyyätindä  täräddüd,  şübhä,  inamsızlıq,  yaxud 
söhbät  kütlädän  gedirsä,  burada  fikir  ayrılığı,  ixtilaf  formalaşdırılır,  onlarda  bu  yola  getmäyin,  onu  davam 
etdirmäyin perspektivsizliyi, mänasızlığı, cäfängliyi vä hätta ziyanlılığı täsävvürü formalaşdırılır: 
  2000-ci  ildä  ABŞ  konqresi  ermäni  genosidini  gündäliyä  çıxaran  äräfädä  senatın  qärarına  täsir  göstärmäk  mäqsädilä, 
Türkiyä ABŞ-ı aşağıdakı cavab tädbirläri ilä hädälämişdi: 
Ermänistana  qarşı:  Tansu  Çillär  dövründän  bärpa  olunmuş  çox  mähdud  miqyaslı  Türkiyä-Ermänistan  hava  vä 
dämir  yol  älaqäsini,  ümumiyyätcä,  qäti  olaraq  käsmäk  (hansını  ki,  Fransa  parlamentinin  qäbul  etdiyi  mäsuliyyätsiz, 
bädnam, vä nä vaxtsa fransa xalqına çox baha başa gäläsi mälum qärarından sonra onsuz da qäbul etdi); 
ABŞ-a  qarşı: ABŞ-ın  Türkiyädä  yerläşän  Härbi  Bazalarının  fäaliyyätini  maksimum  mähdudlaşdırmaq  –  hansı  ki, 
ABŞ  rakı  demäk  olar  ki,  äsasän  bu  bazanın  hesabına  näzarätdä  saxlaya  bilir;  Türkiyänin  härbi  sänaye  tenderlärindä 
ABŞ  şirkätlärinin  iştirakını  maksimum  mähdudlaşdırmaq  –  hansı  ki,  ABŞ  bu  tenderlärdän  här  il  milyardlarla  dollar 
qazanc götürür; Türkiyä- ran  münasibätlärini genişländirmäk – hansı  ki, ABŞ-ın  bir nömräli düşmäni olduğu  hamıya 
mälumdur; vä s. 
  Hädä  mäqsädi  ilä  müxtälif  vaxtlarda  SSR   ABŞ-la  (Kubada)  vä  Çinlä  särhäddä  öz  operativ  taktiki  raketlärini 
yerläşdirmişdi. Vä yaxud ABŞ hämin mäqsädlä 40-60-cı illärdä Şimali Koreya vä Vyetnamın, 70-90-cı illärdä  rakın, 
1994-cü ildä Haitinin vä b. sularına öz eskadriliyalarını göndärmişdi. 
  Körfäz  müharibäsi  dövründä  ABŞ  rakın  kimyävi  silahdan  istifadä  addımının  qarşısını  aşağıdakı  täbliğat  vasitäsilä 
almışdı:  rakın  bu  addımı  Müttäfiq  qoşunlarının  analoji  cavab  tädbiri  ilä  qarşılanacaq.  rak  täräfindän  färqli  olaraq, 
Müttäfiq qoşunlarının kimyävi silahdan mühafizä vasitäläri ilä yaxşı tächiz olunduğundan, burada uduzan yenä dä  rak 
täräfi  olacaq  –  üstälik  dä  ki,  müharibänin  bilavasitä  onların  yox,  rakın  ärazisindä  vä  ya  bilavasitä  särhädlärinin 
yaxınlığında getdiyi bir şäraitdä. 
 V.2.2.1.1.2)  Deyilän  tipli  faktlar  tapmaq  çätindirsä  vä  ya  olanlara  dästäk  mäqsädilä,  bunlar  süni  yolla 
yaradılır. O cümlädän: 
 V.2.2.1.1.2.a) Lazımi faktlar bu addımın müxtälif xüsusiyyätlärini süni yozmaqla (hätta mistika, sueveriya 
ilä  älaqäländirmäklä  dä  olsa)  onlardan  näticä  kimi  çıxarılır  vä  ya  lazımi  faktlar,  ümumiyyätcä,  yalandan, 
heçdän quraşdırılıb yayılır: 
  Nümunä üçün, mäs., dünya bazarında här hansısa ölkänin ixrac mähsullarının qiymätinin yüksälmäsinin bu ölkä üçün 
göydändüşmä fürsät, ağlagälmäz mänfäät olduğu halda, 2000-ci ildä dünya bazarında neftin qiymätinin yüksälmäsinin 
OPEK  ölkäläri  vä  digär  neft  istehsalçısı  olan  ölkälärin  xeyrinä  yox,  ziyanına  (?!)  olduğunu  ABŞ  (sair  täzyiqlärdän 
älavä) aşağıdakı arqumentlä onlara başa salıb, onları neftin qiymätini sabitläşdirmäklä bağlı addımlara tährik etmişdi: 
Neftin  qiymätinin  bahalaşması  istehlakçıları  alternativ  enerji  mänbäläri  axtarışına  vä  ya  marketinq  yönümünü 
däyişmäyä sövq edäsi, başqa sözlä, getdikcä neftä täläbatı azaldasıdır ki, bu da bugünkü «çox istäyänlärin sabah azdan 
da mährum olacağı» demäk olacaq; 
 V.2.2.1.1.2.b)  Bu  addımı  atmış  müxtälif  täräflärin  ayrı-ayrı  problemläri  analiz  ediläräk,  yozularaq 
bunların günahı hämin addımın üstünä atılır, bunun säbäbkarının o olduğu onlara başa salınır. 
  Başqalarına  ibrät  olması  üçün  kiminsä  «kraynik»  çıxarılıb  lazım  olandan  artıq  cäzalandırılması  bu  mäqsädlidir. 

---