65
azərbaycan
təhsil
müəssisələri
ilə
ə
məkdaşlıq;
və
ictimaiyyətin
məlumatlandırılması kampaniyası. 2004-cü ildə FIRST multi donor proqramına
srart verildi.Həmin proqramın əsas vəzifəsi inkişaf edən ölkələrdə maliyyə
sektorunu tənzimləyən dövlət qurumlarına texniki yardım göstərilməsidir. FIRST
layihələri Dünya Bankı, Kanada Beynəlxalq nkişaf Agentliyi, Böyük Britaniyanın
Beynəlxalq nkişaf Departamentinin, Beynəlxalq Valyuta Fondu və başqa donor
təşkilatları tərəfindən maliyyələşdirilmişdir. F RST proqramı tərəfindən “Qeyri-
bank korporativ istiqrazlar bazarının yaradılmasına dəstək” texniki yardım layihə
həyata keçirilməsi haqqında qərar qəbul olunmuş və 14 iyul 2005-ci ildə QKDK-
nın və Böyük Britaniyanın Emercinq Market Ekonomiks Limited Şirkəti arasında
Texniki Yardım Qrant Sazişi bağlanmışdır.2005-ci ildə Bakı şəhərində QKDK,
BFB və Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası tərəfindən regionlarda yerləşən 35
səhmdar cəmiyyətlərinin rəhbərliyinin iştirakı ilə müxtəlif bölgələrdə “Korporativ
idarəetmənin inkişafı” mövzusunda seminarların keçirilməsi üzrə irimiqyaslı
layhəyə start verildi.
2007-2008-ci ildə bu normativ-hüquqi aktlar qəbul edilmişdir: QKDK-nın
“Şəffaflığın artırılması və korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Milli Strategiya”nın
həyata keçirilməsi ilə bağlı 2008-ci il üzrə Tədbirlər Planı; Azərbaycan
Respublikasında buraxılan qiymətli kağızlara beynəlxalq identifikasiya
nömrələrinin verilməsi haqqında Qaydalar; Qiymətli kağızlar bazarının peşəkar
iştirakçıları tərəfindən hesabatların təqdim edilməsi Qaydaları; Kredit
təşkilatlarında veksellərin uçotunun aparılması Qaydaları; Azərbaycan
Respublikasında dövlət qeydiyyatına alınmış emitentlərin investisiya qiymətli
kağızlarının Azərbaycan Respublikasının ərazisindən kənarda yerləşdirilməsinə və
ya tədavülə buraxılmasına icazənin verilməsi haqqında Qaydalar.2007-ci ilin may
ayının 15-də Bakı Fond Birjası (BFB) ilə Varşava Fond Birjası (VFB) arasında
uzunmüddətli
ə
məkdaşlığa
dair
memorandum
imzalandı.
mzalanmış
memoranduma görə, tərəflər hər iki ölkənin fond bazarlarının inkişafı və
66
inteqrasiyası məqsədilə informasiya və təcrübə mübadiləsi sahəsində əməkdaşlıq
etmək niyyətindədirlər.
Qeyd edək ki, Varşava Fond Birjası Mərkəzi və Şərqi Avropa regionunun ən
nəhəng fond bircalarından biridir. 2007-ci il 5 iyun tarixinə olan məlumata görə,
VFB-da 298 şirkət (bunlardan 14-ü xarici şirkət olmaqla) listinqdən keçmişdir. lin
ə
vvəlindən isə bircanın ümumi dövriyyəsi 300 mlrd. ABŞ dollarını ötmüşdür.
2007-ci ildə fond bazarının inkişafı ilə əlaqədar həyata keçirilən tədbirlərdən
ə
n yadda qalanı bazarın özünütənzimləmə təşkilatı olan "Azərbaycan Fond Bazarı
ş
tirakçılarının Assosiasiyası" (AFB A) ctimai Birliyinin təsis edilməsi oldu ki,
bu barədə II fəsildə daha geniş məlumat verilmişdir.Qiymətli kağızlar bazarının
müasir durumunun rəqəmlərdə ifadəsində də müəyyən irəliləyişlər olmuşdur.
QKDK tərəfindən 2007-ci il ərzində 795 mln. manat məbləğində 137 səhm
buraxılışı dövlət qeydiyyatına alınmışdır ki, bu da 2006-cı ilin müvafiq
göstəricisindən 2,3 dəfə çox olmuşdur. Səhm buraxılışı üzrə 2006-cı ildə 100
emitent qeydiyyata alındığı halda 2007-ci il ərzində 113 emitent qeydiyyata
alınmışdır. 2007-ci il ərzində səhm buraxılışının strukturu aşağıdakı kimi
olmuşdur:
30%
1%
2%
1%
66%
0%
32 bankın 49 səhm emissiyası
dövlət müəssisələrinin
çevrilməsi nəticəsində
yaradılmış 45 səhmdar
cəmiyyətinin 45 səhm
buraxılışı
13 sığorta təşkilatının 15 səhm
buraxılışı
67
Səhmlər üzrə təkrar bazarda 147 mln. manat məbləğində əqd bağlanmışdır
ki, bunun da 83 mln. manatlıq hissəsi Bakı Fond Birjasının, 64 mln. manatlıq
hissəsi birjadan kənar bazarın payına düşmüşdür.
QKDK tərəfindən 2007-ci il ərzində 72 mln. manat məbləğində 20
korporativ istiqraz buraxılışı qeydiyyata alınmışdır ki, bu da 2006-cı ilin müvafiq
göstəriciləri ilə müqayisədə 56% çox olmuşdur. Bundan başqa 2006-cı il ərzində
korporativ istiqrazların buraxılışı üzrə 12 emitent qeydiyyata alındığı halda, 2007-
ci ildə 14 emitent qeydiyyata alınmışdır.Korporativ istiqrazlar üzrə təkrar bazarda
yüksək artım müşahidə olunmuşdur. Belə ki, təkrar bazarda 14 mln. manat
məbləğində korparativ istiqraz üzrə 171 əqd qeydə alınmışdır ki, bu da 2006-cı ilin
göstəriciləri ilə müqayisədə əqdlər üzrə 2,8 dəfə, məbləği üzrə isə 8 dəfə çox
olmuşdur.Dövlət qiymətli kağızların emissiyası və yerləşdirilməsi üzrə
göstəricilərin artması müşahidə olunmuşdur.Belə ki, dövlət qısamüddətli
istiqrazların emissiyalarının ümumi həcmi 276 mln. manat olmuşdur ki, bu da
2006-cı ilin müvafiq göstəricisindən 25% çoxdur. Hesabat ili üzrə faktiki
yerləşdirilmiş dövlət qısamüddətli istiqrazların həcmi isə 226 mln. manat olmuşdur
ki, bu da 2006-cı ilin müvafiq göstəricisindən 95% çox olmuşdur.Eyni zamanda
dövlət qısamüddətli istiqrazları ilə təkrar bazarda aparılan həm alqı-satqı
ə
məliyyatlarında, həm də REPO və əks REPO əməliyyatları üzrə artım müşahidə
olunmuşdur. Belə ki, hesabat ili ərzində dövlət qısamüddətli istiqrazları üzrə Bakı
Fond Birjasında 31mln. manat məbləğində 37 əqd bağlanmışdır ki, bu da 2006-cı
ilin göstəriciləri ilə müqayisədə əqd üzrə 95%, məbləğ üzrə isə 4,5 dəfə çox
olmuşdur.
Təkrar bazarda dövlət qüsamüddətli istiqrazları ilə REPO-əks REPO
ə
məliyyatları üzrə 14 mln. manat məbləğində 14 əqd bağlanmışdır ki, bu da 2006-
cı ilin göstəricilərindən əqd üzrə 40%, məbləği üzrə isə 3,7 dəfə çox olmuşdur.
Qrafik№2 və 3-də DQ -nın uyğun olaraq 2006-cı və 2007-ci illər üzrə orta
ölçülmüş gəlirlik üzrə dinamikası verilmişdir. Milli Bankın Qısamüddətli
Notlarının emissiyalarının ümumi həcmi 2 650 mln. manat olmuşdur ki, bu da
Dostları ilə paylaş: |