Microsoft Word dissertasiya docx
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
119 lklərdən biri də “Əmtəə mübadiləsi sazişlərinin nizama salınması tədbirləri haqqında” qanun olmuşdur. Bu qanunda, barter sazişlərinin obyekti olan təbii resursların, xammalın, material və yarımfabrikatların və digər əmtəələrin səmərəli istifadəsi nəzərdə tutulmuşdur. Azərbaycan Respublikası prezidentinin fərmanına müvafiq olaraq “Azərbaycan Respublikası xarici iqtisadi fəaliyyətinin dövlət tənzimlənməsi tədbirlərinin təkmilləşdirilməsi haqqında” qanun qəbul olunmuşdur. 108 xrac-idxal əməliyyatlarını tənzimləyən əsas sənəd 24 iyun 1997-ci il tarxli “Azərbaycan Respublikasında xarici ticarətin daha da liberallaşdırılması haqqında” fərmanla təsdiq olunmuş “Azərbaycan Respublikasında idxal-ixrac əməliyyatlarının tənzimlənməsi” qaydalarıdır. Bu qaydalar aşağıdakı idxal-ixrac əməliyyatlarını tənzimləyir: - Azərbaycan Respublikasında istehsal, emal, təkrar emal olunan malların ixracı; - Kredit ixracı; - Təkrar ixrac (reeksport); - Konsiqnasiya yolu ilə ixrac əməliyyatları; - Müvəqqəti ixrac əməliyyatları; - Rezidentlərin öz vəsaiti hesabına idxal; - Nazirlət Kabineti tərəfindən aparılan ixrac-idxal əməliyyatları; - Müvafiq dövlət orqanlarından rəy və ya lisenziya alınmaqla aparılan idxal-ixrac əməliyyatları; - Barter əməliyyatları; - Kooperasiya əməliyyatları; - Sərhədyanı ticarət və s. Xarici iqtisadi əlaqələrin hüquqi tənzimlənməsi ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyi, daxili bazarın qorunması, yerli istehsalın genişləndirilməsi, daxili bazarlarda rəqabətin güclənməsi, habelə yerli istehsalçıların xarici bazarlara çıxışının stimullaşdırılması baxımından olduqca əhəmiyyətlidir. Beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin hər bir formasının özünəməxsus hüquqi tənzimləmə mexanizmləri var. 108 Məmmədov A., “Prezident imzası, prezident qayğısı. Qanunvericilik aktlar toplusu”, Azərnəşr, Bakı, 1998 120 Xarici ticarət əlaqələri struktur xüsusiyyətinə görə xarici iqtisadi əlaqələrin tərkib hissəsi olub, özündə əmtəənin, ticarət və barter xidmətinin turizm, injinirinq, reinjinirinq, informasiya mübadiləsi, rabitə, nəqliyyat xidməti kimi sahələrini, intellektual mülkiyyətin isə françayzinq, nou-xau və konsaltinq kimi formalarını özündə əks etdirir. Xarici ticarət əlaqələri hüquqi cəhətdən 10 yanvar 1994-cü il tarixli “Azərbaycan Respublikasında xarici ticarətin səmərəliliyi haqqında”, 5 aprel 1994-cü il tarixli “Azərbaycan Respublikasında xarici ticarətin sərbəstləşdirilməsi haqqında”, 17 dekabr 1996-cı il tarixli “Azərbaycan Respublikasında xarici ticarətin təkmilləşdirilməsi haqqında”, 24 iyun 1997-ci il tarixli “Azərbaycan Respublikasında idxal-ixrac əməliyyatlarının tənzimlənməsi qaydaları” və s. bu kimi fərman və qərarlar əsasında tənzimlənir. 109 Ə vvəlki fəsillərdə də qeyd etdiyimiz kimi, xarici ticarət əlaqələrinin tənzimlənməsinin 2 metodu var: tarif və qeyri-tarif tənzimləmə metodları. Xarici ticarətin lisenziyalaşdırılması və kvotalaşdırılması əsasən iki məqsədlə həyata keçirilir: dövlətin iqtisadi maraqlarının qorunması məqsədilə və daxili bazarın tarazlığını poza biləcək idxal və ixracın qarşısını almaq məqsədilə. Xarici ticarətin tənzimlənməsinin klassik metodu tarif, xüsusilə gömrük tarif tənzimlənməsidir. Tarif metodu ölkəyə gətirilən və ölkədən aparılan mallardan gömrük rüsumlarının tutulmasından ibarətdir. 10 iyun 1997-ci ildə Azərbaycan Respublikasında “Gömrük Məcəlləsi” qəbul edildikdən sonra, 20 iyun 1995-ci ildə qəbul edilmiş “Gömrük tarifi haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunu qüvvəyə minmişdir. Bu qanun əsasən, daxili bazarın xarici bazarla səmərəli əlaqəsini təmin etməklə, xarici ticarətin hüquqi tənzimlənməsinin mühüm vasitəsi olan gömrük tarifinin formalaşdırılması və tətbiqi, həmçinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhəddindən keçən mallardan rüsum tutulması qaydalarını müəyyən etmişdir. 109 Nəsirov Y. N., “Azərbaycan Respublikasının xarici ticarət siyasəti. Müasir mərhələdə Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafının əsas meylləri”, məqalələr toplusu, Bakı, 2000 Qeyri-tarif tənziml (Sxem 3.4.) Dünya praktikasında gömrük rüsumlarının a - Spesifik mal rüsumu; - Advaler-malın gömrük d - Kombinə rüsumu. dxal və ixrac rüsumları dövl etməklə yanaşı, dövlətin mü qayda olaraq ən yüks üzərində üstünlüyünü qoruyub saxlayır v etmiş olur. 110 110 Велиев Н. Т., «ВЭС и их роль диссертации на соискание ученой Lisenziyalaş nzimlənməsini sxematik olaraq aşağıdakı kimi göst Dünya praktikasında gömrük rüsumlarının aşağıdakı növl Spesifik mal vahidinə görə müəyyən edilmiş dəy malın gömrük dəyərinə görə faiz hesablanan gömrük rüsumu; edilmiş hər iki növü birləşdirməkl ixrac rüsumları dövlət büdcəsinə əlavə vəsaitin tin müəyyən maraqlarının qorunmasında i n yüksək ixrac rüsumu dövlətin həmin m üstünlüyünü qoruyub saxlayır və onun satışından yüks их роль в развитии экономики Азербайджана на современном ученой степени кандидата экономических наук, Баку, 1997 Qeyri-tarif tənzimləmə tədbirləri Məhsulların idxal və ixracının məhdudlaşdırılması Lisenziyalaşdırma Kvotalaşdırma dövl 121 ğ ıdakı kimi göstərmək olar: Sxem 3.4. ıdakı növləri vardır: yərə hesablanan gömrük faiz hesablanan gömrük rüsumu; klə hesablanan gömrük saitin cəlb edilməsini təmin n maraqlarının qorunmasında iştirak edirlər. Bir min məhsulla digər dövlətlər ından yüksək həcmdə vəsait əldə на современном этапе», автореферат Баку , 1997 tarif ə mə ə ri dxal və ixraca dövlət orqanlarının icazəsi Məhsulların idxal və ixracının qadağan olunması Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|